Twintig jaar na de val van de Muur is Berlijn de hoofdstad van Bioland, grapt architectuurgids Lieve Pillen die hier al 20 jaar woont. Wie verwacht hier biokebab in een CO2-vrij restaurant, in een gezellige multicultibuurt ? Het aantal kinderen en zwangere vrouwen kunnen als bewijs gelden : Berlijn is gewoon heerlijk om in te wonen.

Wie nog nooit in Berlijn was, kan zich niet voorstellen dat dit een warme stad is. Brede voetpaden en bomenrijke lanen vol leven geven de sfeer iets zuiders. Sinds de val van de Muur herleeft de stad. Overal ontdek je eethuizen, cultuurtempels en hippe bezienswaardigheden. Berlijn is nu wat New York ooit was : artistiek en bohémien. Lieve Pillen laat ons de meest verrassende hoeken van haar stad zien. Haar fietstocht slalomt langs het traject van de Muur en buigt af naar boeiende stadswijken, waar toeristen amper komen. Dit is geen klassieke tocht.

Start

Lieve houdt van de Berlijnse contrasten, tussen oud en nieuw, modern en nostalgisch. Daarom vertrekt ze uit de oude kern van de stad, op de Bebelplatz aan Unter den Linden, een vorstelijk plein vol classicistische monumenten uit de tijd van de vermaarde koning Fredrik I. Je bezoekt er operagebouwen en musea, en bent op een steenworp van de elegante Gendarmenmarkt en de Friederichstrasse waar je de door Jean Nouvel ontworpen Galeries Lafayette binnenstapt. Daarna fiets je langs het Museuminsel, een eiland in de Spree – de traag stromende rivier die de stad doorsnijdt – met vijf topmusea vol schatten uit Egypte en Mesopotamië. De bekende Britse architect David Chipperfield legt er de laatste hand aan een nieuw complex.

Lieve houdt zelf meer van de creatieve wijk die daar ten noorden van ligt, rond de Oranienburger Strasse en de Hackescher Markt. De Hackische Höfe, een oud industrieel complex zit vol lofts, design- en modeateliers, galeries, eethuizen en kroegen. Rond de Sophienstrasse, achter de majestueuze Neue Synagoge, ligt de voormalige Joodse buurt. Om de sfeer van de jaren twintig op te snuiven neemt Lieve ons ’s avonds mee naar het Ballhaus in de Auguststrasse : een authentieke feesttent vol Brecht-nostalgie.

Prenzlauer Berg

Dit is een grote wijk aan de noordzijde vol negentiende-eeuwse gebouwen die ontsnapten aan de oorlog en de communistische sloopwoede. We houden halt aan de Volksbühne op de Rosa-Luxemburg-Platz (overgang Mitte naar Prenzlauer Berg), een van de vele avant-gardetheaters waar je ’s avonds naar de openluchtcinema kunt. “Het was een semi-industriële wijk,” legt Lieve uit, “die na de val creatieve lui aantrok. Nu de prijzen stijgen, trekt een deel van dit publiek naar Friedrichshain aan de zuidoostzijde van het centrum dat hier steevast Mitte wordt genoemd.” Prenzlauer Berg is de biotoop van de groene bourgeois bohémien, die op iedere straathoek een biowinkel en -restaurant heeft. We drinken een koffie in het vermaarde biowarenhuis LPG op de Senefelderplatz. In de Kollwitzstrasse zien we nieuwe flatgebouwen verrijzen tussen braakliggende terreintjes met opschietend groen en houten klimkastelen voor de kinderen. Opvallend veel zwangere vrouwen en kinderen. “Dit deel van Berlijn kent een bio- en babyboom, hier worden meer kinderen geboren dan in de rest van het land”, verklaart Lieve.

De stad is comfortabel en kindvriendelijk, voor 400 à 600 euro huur je een flat, het eten is een derde goedkoper dan bij ons, overal is er groen en zijn er weinig auto’s. “Er zijn veel fietsers, het openbaar vervoer is degelijk en Berlijn ondertekende net als twintig andere Duitse steden een pact, de Umweltzone, om geen vervuilende auto’s in het centrum toe te laten.”

Knaackstrasse

Aan de voet van de watertoren in de Knaackstrasse kopen we aardbeien in een schattig kraampje in de vorm een aardbei. “Bijna overal worden in industriële ruimten kunsttentoonstelling gehouden, ook onder deze watertoren, waarin de NSDAP ooit gevangenen martelde. In deze stad is de geschiedenis alomtegenwoordig, of ze nu mooi of triestig is.” Vlakbij liggen de KulturBrauerei en de Pfefferberg, grote cultuurcentra in voormalige brouwerijen. Vervolgens fietsen we richting Muur door de nonchalante Oderbergerstrasse met vintageshops, de fietsenantiquair Georgios Velissario en enkele koffiebars.

De Muur

Aan de Oderbergerstrasse merk je hoe abrupt de Muur de stad doorsneed. Maar de littekens worden creatief geheeld. Op het voormalige niemandsland ontstond het Mauerpark waar tijdens het weekend wordt gemusiceerd, gedanst en gebarbecued. We volgen het traject van de Muur langs de Bernauerstrasse, met stenen aangeduid in het voetpad, tot een van meest pakkende herinneringsplekken, “boeiender dan Checkpoint Charlie”, vindt ook Lieve. Achter de Muur – die er deels bewaard is – stond een kerk waar niemand in kon. In 1985 liet DDR-president Erich Honecker het gebouw slopen. Na de val mocht architect Peter Sassenroth de schitterende Verzoeningskapel bouwen, van hout en leem, die ontsnapt aan het grote Muurtoerisme.

Hauptbahnhof

Naast het Nordbahnhof ligt sportinfrastructuur. Op braakliggend land duinzand gestrooid voor beachvolleybal, er zijn eethoeken en bars. De omgeving van het Hauptbahnhof is in volle ontplooiing, straks komt daar het SMAK van Berlijn. Van daaruit heb je een prachtig uitzicht over de imposante rij regeringsgebouwen en de Reichstag met de koepel van Norman Foster. We fietsen langs een brug van Santiago Calatrava over de Spree naar de Brandenburger Tor, waar de Muur rakelings langsliep. Aan de Pariser Platz moet je naar de DZ Bank, waarvoor Frank Gehry een gigantische gouden schelp ontwierp. De Franse ambassade daartegenover is van Christian de Portzamparc.

Holocaust

Van het imposante Holocaust-Denkmal word je stil. Daarvoor legde Peter Eisenmann een veld aan met een labyrint van betonblokken. Het is samen met het Joodse Museum een van dé plekken die je in Berlijn moet zien en ondergaan. In het park tegenover het labyrint staat het monument voor de homoseksuele slachtoffers met net zo’n blok, waarin een filmpje een intiem moment toont van twee jongens. Volgend jaar worden dat twee meisjes.

Marx

Voor het DDR-verleden fietsen we naar de Alexanderplatz en de Karl-Marx-Allee. Er zijn twee haltes met schitterende decors, de nachtbar Babette en caf̩ Sybille, een soort koffiehuismuseum waar je leert dat deze gebombardeerde wijk door vrouwen werd opgeruimd, om plaats te maken voor wijk in Moskoustijl. Om de hoek ligt het onwaarschijnlijke Osthotel. In dit communistische flatgebouw logeer je goedkoop tussen DDR-vintage : een plek voor speurneuzen. Wat verder aan de Spree lunch je op originele plekken, het oude pomphuis Radialsystemen, een theater met hippe bar, of in de refter van Universalmusic. De East Side Gallery is het langste stuk Muur waarvan de originele muurschilderingen worden gerestaureerd tegen november. In deze buurt hebben we nog een toemaatje : een winkel vol Ossi Andenken in de verlaten Naglerstrasse, gerund door dames op leeftijd, in een Рvroeger Рuitschuifbare, mobiele DDR-winkel. Daar vind je originele plastic DDR-eierdopjes in de vorm van een kip.

Kreuzberg

Tegen de avond fietsen we via de Potsdamerplaz en Checkpoint Charlie over een gedempt kanaal naar het Engelbecken, een idyllisch meertje waar voor de val geen kat kwam, het was niemandsland en er stond zelfs geen water in. Nu is het een mediterrane rustplaats zonder toeristen. Je bent in hartje Kreuzberg, de multiculturele wijk van de stad. ’s Avonds ligt de Oranienstrasse in het Nabije Oosten. Hier eet je Turks, Libanees, Indiaas of Thais op straat. Na een warme dag stelt Lieve nog een ommetje voor via het Badenschiff, een openluchtbad in een drijvende baggerbak op de Spree, met een strandje, ligstoelen en een bar : een heerlijke afsluiter.

Door Piet Swimberghe – Foto’s Wouter Van Vaerenbergh

Fout opgemerkt of meer nieuws? Meld het hier

Partner Content