Van een Amsterdams pand vol kamertjes tot een uitgepuurde woonoase. Voor de architecten Eckhardt en Leeuwenstein is een loft ontwerpen vooral schrappen en uitvergroten.

Oorspronkelijk was dit een totaal vertimmerd pand met wat kamertjes en een zolder, zoals alle andere bestaande verdiepingen in de binnenstad eigenlijk”, zegt architect Goos Leeuwenstein. Op voorhand wisten de kopers dat alle binnenmuren en tussenkamers eraan moesten geloven. Het was dan ook niet de inrichting, maar de ligging die hen overtuigde het pand aan de Amsterdamse Rozengracht te kopen. “Op de hoek hebben we een magnifiek uitzicht op de Westerkerk en de directe omgeving van de Jordaan”, aldus de eigenaars. “Maar de voornaamste troef was het ruimtelijke potentieel.” Dat ontging architectenduo Rob Eckhardt en Goos Leeuwenstein niet. “Wij hebben hier het loftconcept radicaal doorgedacht”, legt Leeuwenstein uit. Dat betekent schrappen en uitvergroten, plaats ruimen voor licht en transparantie.

Het pand moest tot op de kale structuur afgestript worden en dat verraste de eigenaars en hun kennissen zelf het meest. “De verbouwing was zo doortastend dat de benedenruimte nadien alleen gevuld was met een trap en een keuken. Vrienden die over de vloer kwamen, vroegen steevast : Waar wonen jullie eigenlijk ?”

Een goede vraag, want het woongedeelte zit goed verstopt en is bewust heel basic gehouden met een eettafel, vier stoelen en een zitbank. “Een standaard bank zou onvoldoende tegengewicht bieden, dus werd hij uitvergroot tot een exemplaar van zeven meter, met een eigen architectonische vormgeving en geplaatst tegen een paarse wand”, aldus Leeuwenstein.

Kooklab

Epicentrum van de loft is het kookeiland, dat het interieur compleet overheerst. De indrukwekkende staalconstructie houdt het midden tussen een moderne brouwersketel en een gestileerd laboratorium. Het ontwerp is van Eckhardt en Leeuwenstein, de stalen constructie van Koos van Wengerden, die het vakkundig ter plekke op maat maakte. “Wij vinden het zelf de Audi TT onder de moderne keukens”, zegt Eckhardt. “Het geeft de loft een machinale, haast wetenschappelijke look.”

“Het viel me op dat veel lofts in Amsterdam maar een doodgewone keuken hebben”, zegt Leeuwenstein. “Als je resoluut voor een loft kiest, moet je gaan voor een bijzondere keuken.” In dit geval werd het een uitvergroot kooklab. “De eigenaars droomden van een volledig verplaatsbaar kookeiland, maar door de gas- en elektriciteitsaansluitingen was dat onmogelijk.”

Toch maakten de architecten de keuken nog enigszins mobiel met taartstukvormige keukenkasten op wieltjes, verrolbaar naar de plaats waar je het eten aan het bereiden bent. Alleen de centrale kookelementen hebben hun vaste stek.

Doordat de keuken verwerkt zit in de centrale trap, lijkt het alsof je bovenop de keuken kunt staan en aan de trap kunt gaan koken. De trap zelf leidt naar de slaap- en badverdieping. Opvallend is hier de hoogte van het huis. Oorspronkelijk zat er een zolderverdieping boven de woonetage, maar die werd gedeeltelijk uitgebroken. “Zo werd de hoogte van die mezzanine tot bijna zes meter gebracht”, zegt Eckhardt. “De bewoners wilden die doorbraak aan de grachtenkant, maar naar ons gevoel moest die echt in het midden van de ruimte gemaakt worden.”

De architecten kregen hun zin en het ruimtelijke effect is verbluffend : vanaf het dakterras kun je nu dwars door het pand heen kijken tot aan de straat beneden. Vanuit de twintig ramen zijn nu grachten, straten, lucht en de directe omgeving van de Jordaan continu te zien. En van alle kanten komt het zonlicht binnen.

Na de facelift zijn ruimtelijkheid en transparantie, licht en uitzicht dé sleutelwoorden van deze woning geworden. En laat dat nu precies de tegenovergestelde eigenschappen zijn van een oud herenhuis. “We behandelen ruimte als ruimte”, zegt Rob Eckhardt.

Lofthype

Deze loft in Amsterdam is zeker geen uitzondering. In Nederland lijkt iedereen bezeten van het loftgevoel : een functionele ruimte met vrijheid om te wonen, en toegepast op het individuele programma. Zelfs mensen die een eenvoudige woning of appartement hebben, verre van de doorsnee New Yorkse loft, proberen uit alle macht een Big Apple-gevoel te bereiken. “De trend wordt met zo’n enthousiasme onthaald, dat we stilaan kunnen spreken van een omwenteling. Nederlanders willen gewoon geen kamertjes meer”, stelt architect Leeuwenstein vast. “De bewoners willen ook meer en meer zelf de indeling van hun woning bepalen. Zo zijn we momenteel in Breda cascowoningen aan het bouwen waarvan alleen de plaats van de elektriciteitskast vaststaat. De verdere indeling zoals keuken, badkamer en trap mogen de toekomstige bewoners zelf invullen.” Maar juist in die gevallen zijn (interieur)architecten de uitgelezen adviseurs om mensen verder te helpen. Volledige vrijheid bij het indelen van een lege ruimte leidt immers vaak tot besluiteloosheid of verkeerde keuzen. “Nederlanders zijn nog niet zo gewend om hun flexibele woning zelf goed vorm te geven. Vaak komen ze voor de inrichting achteraf toch nog bij ons aankloppen.”

Door Marc Heldens / Foto’s Mark Seelen

Door de zolderverdieping open te breken ontstaat een vrije hoogte van bijna zes meter. De ruimte verbluft.