Goldie Hawn, lang vastgepind op de rol van het eeuwige domme blondje, speelt een parodie van zichzelf in ?The First Wives Club?. Een wraakkomedie waarin de vrouwelijke Amerikaanse bevolking zich massaal herkent.

Patrick Duynslaegher

Als film mag The First Wives Club dan niet veel zaaks zijn, als sociologisch fenomeen veroorzaakte deze productie grote deining in Amerika. Het verhaal van drie vrouwen die voor ?een groen blaadje? door hun echtgenoten aan de dijk worden gezet én zich schrap zetten, raakte blijkbaar de gevoelige snaar aan de overkant van de oceaan. Het regende editiorialen ; zelfs Time wijdde een omslagverhaal aan het verschijnsel. De First Wives Club bleef zienderogen groeien : uit hun schelp gelokt door de film, besloten wel meer getergde vrouwen een pact te sluiten.

De drie dames die zoete wraak plegen op hun ex-en worden gespeeld door drie diva’s die elk 50 werden tijdens de opname van de prent : Bette Midler, Diane Keaton en Goldie Hawn.

Ze kregen natuurlijk elk de rol die het best met hun imago strookt. Als jiddische mama mag Midler als naar gewoonte de beste one-liners afvuren. Keaton is de neurotische huisvrouw met een lesbische dochter. Hawn een filmster die zich wanhopig aan haar jeugd vastklampt, wat haar vele bezoeken aan de plastische chirurg kost en met collageen opgepompte lippen waardoor ze nauwelijks kan spreken.

De beste raad komt echter van een van de bekende New Yorkse gaststerren die door de film defileren : Ivana Trump, ex van miljardair Donald Trump. ?Don’t get mad. Get everything?, zo luidt haar zakelijke advies aan vrouwen die door manlief aan de kant werden gezet.

Hawn, nu 51, ziet er absurd jong uit en zo hyperslank dat ze even strak in het vel zit als de schoonheid voor wie ze door haar vent wordt ingeruild. Wat natuurlijk typisch Hollywood is : je laat de drie gedumpte vrouwen spelen door drie diva’s die voor niets moeten onderdoen voor hun jeugdige rivalen.

Het is een aangename verrassing dat Hawn tijdens dit gesprek in een hotel aan Hyde Park nooit zit te giechelen nochtans haar handelsmerk in haar komedies. Ze steekt wel boordevol energie : ze lacht, gesticuleert en zingt zelfs een keertje. Na het gesprek veert ze recht, en om er helemaal zeker van te zijn dat haar tenger postuur niemand is ontgaan, gaat ze zich in haar nauwsluitende zwarte broek ostentafief over het buffet met koffie en frisdranken buigen.

Binnenkort is Hawn ook te zien in de nieuwe film van Woody Allen, Everyone Says I Love you (vanaf 12 maart in de bioscoop) waarin ze terugkeert naar haar roots : ze is begonnen als danslerares en danseres in musicals. Op haar 18de speelde ze in tv-series het domme blondje. Eén van haar eerste films, Cactus Flower (1969) bracht haar meteen de oscar op voor de beste vrouwelijke bijrol. Enkele uitzonderingen niet te na gesproken ( Sugerland Express van Steven Spielberg ; Shampoo van Hal Ashby ; Swing Shift van Jonathan Demme, met wie ze ruzie kreeg) is haar palmares niet om over naar huis te schrijven. Een verzameling domme komedies waar ze giechelend in rondhuppelt. Vanaf Private Benjamin (1980) is ze geregeld ook (mede)producente van haar films.

Ze deelt een huis in Pacific Palisades (nabij Los Angeles) met haar levensgezel sinds veertien jaar, acteur Kurt Russell en hun vier kinderen.

Goldie Hawn : Het is altijd bangelijk als vrouwen de handen in elkaar slaan en een team gaan vormen. Mannen zijn bang voor die vrouwelijke energie. The First Wives Club is echter geen film over kwade meiden, maar over vrouwen die er vroeger geen erg in hadden dat ze in hun relatie tot slachtoffer gemaakt werden, en die plotseling hun lot in handen nemen. Ze komen tot het besef dat ze koken van woede en niet langer met zich willen laten sollen. De film gaat over vrouwen die hun macht terugwinnen. Op zeker ogenblik zegt één van hen tegen haar man : ?Je moet beseffen dat we niet uit zijn op wraak. Want indien dit zo was, zouden we geen haar beter zijn dan jullie die ons altijd hebben gebruikt. We moeten een hoger doel hebben. We moeten iets doen voor anderen, en jullie mannen moeten ons daarbij helpen.? En ze bouwen een crisiscentrum uit voor vrouwen die niemand hebben om hun de hand te reiken. Ze worden zelf sterker maar doen iets voor de anderen. Pas als we ook iets teruggeven voelen we ons echt goed. Daar gaat de film echt over.

U speelt zelf de rol van een actrice. Hebt u daarvoor de hand in eigen boezem moeten steken ?

Er is niets in dit personage dat met mij heeft te maken. Die vrouw heeft keuzes in haar leven gemaakt die ik nooit zou maken. Ze is een vrouw die in het web van Hollywood is terechtgekomen. Er was een dialoog in de film die helaas is verdwenen, en die komt uit een speech die ze geeft voor haar vriendje, een nevenpersonage dat trouwens helemaal uit de definitieve montage is weggeknipt. Zij zegt tegen hem : ?I may have to have very special lighting, and I may have to be shot from only certain angles, but if I’m not Elise Elliot, then who am I ?? Dat is het personage in een notendop, een droevige vrouw die alleen voor haar uiterlijk leeft en totaal leeg is vanbinnen.

Ik hoef me niet noodzakelijk persoonlijk betrokken te voelen bij een personage dat ik speel, zolang ik maar de essentie van haar karakter kan vatten. De demonen waarmee ze worstelt, haar innerlijke conflicten. En je moet natuurlijk ook om je heen kijken en je ogen de kost geven. Dat is wat acteurs doen : mensen bestuderen. Ik ben niet zo zeker dat je die persoon ook moet zijn gezien de meeste filmpersonages barsten van de conflicten zou dat toch verschrikkelijk zijn. Nee, je moet in de eerste plaats goed kunnen observeren.

Kunt u dat echt doen ? U bent een bekende ster, staren de mensen niet veeleer naar u ?

Jawel, dat is het droevigste aspect van een bekend iemand te zijn : je kan niet langer een voyeur zijn. Het liefste wat ik doe is op mijn eentje aan een tafeltje zitten in een restaurant en de mensen gadeslaan. Jaren geleden had ik het daar al over met Robert Redford, een man die ook graag zijn omgeving observeert. Hij zei me hoe verschrikkelijk het moment was toen hij besefte dat dit niet meer kon, omdat hij zelf de attractie geworden was. Het is moeilijk, maar je hoeft je daarom nog niet op te sluiten, je kan ook nog op andere manieren observeren.

In hoeverre hebt u collega’s uit Hollywood geobserveerd ?

Elise is een amalgaam van diverse neuroten en als dusdanig niet op één persoon geïnspireerd. Ze was moeilijk om te spelen omdat ze een cliché is. Of ik vrouwen heb gekend zoals zij ? En of ! Vrouwen die geobsedeerd zijn door het ouder worden, doodsbang zijn om geen werk meer te vinden, verbolgen omdat ze de leeftijd hebben bereikt dat mannen niet meer zoveel interesse tonen. Vrouwen die zich nu beklagen dat ze vroeger uitsluitend met zichzelf bezig waren, nooit aan kinderen dachten, waarvoor het nu te laat is. Vrouwen die met een man trouwen die niets is, hem tot iets maken en dan gedumpt worden. Al deze gevoelens en frustraties.

Is het waar dat u bijna uit de film bent gestapt ?

Jawel, ik wilde een betere film dan die welke ze aan het maken waren. Ik had toegezegd op basis van beloften die ons werden gemaakt. We hadden nogal wat kritiek op allerlei zaken en men had beloofd rekening te houden met onze eisen. Toen puntje bij paaltje kwam, toen de film in productie ging en we het draaiboek lazen, was daar niets van terechtgekomen. In plaats van me te laten doen, ging ik rustig met iedereen over de problemen van het script praten. De andere actrices schaarden zich achter mij, maar ik heb het meest mijn opinie geventileerd omdat ik degene was die de grootste passie voelde voor de film.

Ik ben nooit gemotiveerd geweest door geld of macht, maar ik laat me leiden door mijn persoonlijke integriteit. Er was werk aan die film, en het had vooral te maken met de portrettering van de vrouwen. Ik wilde geen film maken die zwaar uithaalt naar mannen, maar een film over vrouwelijke solidariteit, wat iets helemaal anders is. De producer, de studiobaas en de scenarist zagen uiteindelijk in dat het nodig was om eraan te sleutelen. Ik heb nauw samengewerkt met de schrijver om vele aspecten van mijn personage bij te sturen en daardoor de film ook beter te maken.

Was het probleem niet dat de scenarist een man was ?

Het was een heel moeilijke film om te schrijven. Elke komedie is moeilijk omdat je tussen de spot en de gein door als actrice ook echte momenten van pijn en verdriet moet vinden zonder dat je de toon van de film verliest. Ik denk dus niet dat het ligt aan het feit dat het een man was, want Bob Harling schrijft betere vrouwenrollen dan wie ook. Het feit dat die vrouwen gedumpt worden en daar onder lijden, is overduidelijk de premisse van de film, maar Bob kon dit niet volledig uitwerken omdat hij vastzat aan een ander project. Dus werd er een andere schrijver bijgebracht, die erg geestig was, maar soms werd het zo onwaarschijnlijk dat het nergens meer op sloeg. Ik denk dat wij als vrouwen de film een hart hebben gegeven ; we deelden de scenarist mee wat de noden van onze personages waren. En het script werd voortdurend herschreven. Let wel, het ging hier niet om de tegenstelling man-vrouw, maar om problemen met de constructie van het script. Hoe bouw je een personage op ? Hoe maak je iets geestig zonder het drama te verwaarlozen ?

Ik wil hier zeker geen pleidooi houden voor het scheiden van de taken. Om iets echt goed te maken is het zelfs beter dat mannen en vrouwen samenwerken, zodoende krijg je een evenwicht tussen vrouwelijke en mannelijke energie. En verdwijnt al dat ego-gedoe. Om echt goed overeen te kunnen komen, moeten we in staat zijn onze angsten en woede met elkaar te delen. Als vrouwen en mannen echt de handen in elkaar slaan, kunnen ze alles aan.

Hoe verklaart u het fenomenaal succes van ?The First Wives Club? ?

Niemand van ons dacht dat het in die mate zou aanslaan. Toen ik de film voor ’t eerst zag, dacht ik dat hij grappig was, dat het werkte en dat het misschien een hit zou zijn. Kennelijk raakt de film iets dat leeft onder vrouwen. De film toont ons eerst hoe we het meest kwetsbaar zijn en dan hoe we op die nederlaag reageren. Vrouwen voelen zich vaak gebruikt, voelen zich hulpeloos als ze aan de kant gezet worden. Vrouwen kunnen zich gesterkt voelen wanneer ze door een man worden bemind, maar als hij hen dumpt kan dat veel leed veroorzaken. Veel vrouwen genieten van de film als wraakfantasie, eindelijk eens een film waarin ze hun mannen mores leren. Mannen die naar de film kijken, zullen zeker zichzelf herkennen.

The First Wives Club legt de vinger op de wonde. De problemen die erin gesteld worden, hebben ook niets met leeftijd te maken. Mijn dochter van 17 heeft dezelfde problemen met jongens als ik heb. Het overbrugt de leeftijden.

Vrouwen en mannen zijn erg verschillend als het om liefde gaat. Een vrouw wordt doorgaans omwille van totaal andere redenen verliefd op een man, dan een man op een vrouw. Seks en liefde hebben niet noodzakelijk iets met elkaar te maken. En ik denk dat mannen vroeg of laten zullen moeten inzien dat ook vrouwen niet noodzakelijk monogaam zijn. En zodra we dat over elkaar begrijpen zullen relaties weer opflakkeren. Er zal meer vuur zijn, maar ik weet niet of het ooit echt zal werken. Want tegelijkertijd willen we ook allemaal aan iemand toebehoren.

Hoe kreeg u die dikke lippen in ?The First Wives Club? ?

Een dokter spoot een zoutoplossing in mijn lippen en het brandde verschrikkelijk. Om dat over te hebben voor een grap moet je wel knettergek zijn. Het deed ontzettend pijn als die vloeistof tot in mijn lippen doordrong. Ze zwollen en verstijfden, ik kon nog nauwelijks praten.

Op zeker ogenblik zegt iemand dat er in Hollywood voor vrouwen maar drie soorten rollen weggelegd zijn : ?babe? (piepjong), officier van justitie (vanaf 40) en ?Driving Miss Daisy? (hoogbejaard). Terwijl Sean Connery en Clint Eastwood waarschijnlijk harten kunnen veroveren tot hun 75ste ?

Het rare is dat voor vrouwen over de 40 de rollen in feite beter worden, maar ook zeldzamer. Kijk maar naar de oscarnominaties vorig jaar : al die vrouwen waren ouder. En al hun rollen hadden echt iets om het lijf. Want een vrouw van over de 40 is veel boeiender, haar innerlijke conflicten snijden dieper, ze heeft een rijkere persoonlijkheid. Actrices van 40 kunnen interessantere vrouwen spelen dan actrices van 25. Het is heel zelden dat een actrice van 20 een rol krijgt waar ze echt haar tanden kan inzetten. Want iedereen ziet haar als seks-object. Ik deed Sugerland Express toen ik 25 was en dat meisje was beslist geen sekssymbool, er zijn dus wel uitzonderingen.

Welke actrices overleven het langst ? Comédiennes en karakterspelers. Met andere woorden, die vrouwen die niet alles in hun schoonheid investeren. Maar Hollywood krioelt natuurlijk ook van de andere types.

Eens voorbij de 40 verkeert een Hollywood-actrice in het ongewisse. Gewoonlijk ziet ze er nog leuk uit, met een beetje geluk kan ze nog doen alsof ze 35 is wat mannen voortdurend doen (lacht). Maar toch wordt ze als te oud beschouwd om aan de zijde te spelen van een man van dezelfde leeftijd. Mel Gibson is een veertiger maar hij wil jongere meisjes aan zijn arm. In zijn laatste film, Ransom is hij getrouwd met Renee Russo. Ik heb met hem gewerkt voor Bird on a Wire. We vormden een reuzeteam, maar dat was zeldzaam. Nu willen ze allemaal een jong ding zoals Julia Roberts. De meeste van die jongere actrices zijn aardig en mooi en goed voor wat van ze vereist wordt, maar met alle respect zie ik ze op hun 45ste niet openbloeien tot sterke karakteractrices zoals Susan Sarandon en een handvol anderen dat nu kunnen. Het heeft er dus mee te maken waar je als jonge actrice je prioriteiten legt, hoe je jezelf ziet, hoe lang je bereid bent de pin-up te spelen. Of je op jongere leeftijd al uitkijkt naar rollen die meer om het lijf hebben. Wie dat doet, zal het makkelijker hebben om die overgang te maken. Zoniet is er die plotselinge leegte als je 40 bent.

Wist u zelf al vrij vroeg wat u wou, wie u was ?

Ik was piepjong toen ik beroemd werd in deze business. Het goede ervan was dat ik vrij vroeg de kans kreeg om aan gewetensvolle zelfanalyse te doen en om te proberen te begrijpen wat me precies overkwam. Ook voor mij was het een kwestie van gissen en missen. Wat me gered heeft, is dat ik mezelf altijd als een comédienne zag, niet als een sekssymbool. Ik vond trouwens nooit van mezelf dat ik sexy was dat anderen dit wel zagen heb ik nooit uitgebuit.

Al tamelijk vroeg ging ik ook produceren. Binnenkort hoop ik ook te regisseren. Een actrice is genoodzaakt om het ook over een andere boeg te gooien. Onze carrière duurt nu eenmaal minder lang dan deze van acteurs. Omdat ik daarvan de dupe niet wil zijn, heb ik mijn eigen productiemaatschappij, maakte ik al een documentaire, doe ik ook televisie.

En horen we u zingen in de nieuwe film van Woody Allen, ?Everyone Says I Love You? ?

Ik zing en ik dans, een terugkeer naar mijn roots. Heerlijke ervaring. Het was erg spannend omdat ik in jaren niet meer gedanst had. Ik werkte met een prima choreograaf die me in een harnas stopte dat aan draden werd opgehangen. Ik dans niet alleen met mijn voeten op de grond maar ook terwijl ik zweef. Zes mannen trokken aan de touwtjes en ze moesten in zekere zin meedansen met mij. Als ze me neerlieten op de grond moest ik de dans voortzetten en dan weer de lucht ingaan. Ik voelde me als de wereldbol in The great Dictator van Chaplin. Ik speel geen fee, het is gewoon een van Woody’s fantasieën. De film is compleet irreëel en romantisch, al is de onderliggende boodschap hoe bitterzoet de liefde smaakt wél realistisch. Woody en ik spelen een gescheiden paar en ik ben nu getrouwd met Alan Alda. Ik ben de moeder van vele kinderen. In het laatste deel van de film zie je Woody en mij wegdromen bij de herinnering aan hun jeugdige liefde. Ze vragen zich af wat er fout liep en hoe het leven er had uitgezien indien ze bij elkaar waren gebleven. Iedereen kent dat gevoel : je vraagt je af of je toen echt liefde hebt gekend, of dat het alleen iets is wat je hebt geïdealiseerd.

Wat zingt u ?

(begint te zingen) ?I’m through with love/I never love again/ Don’t ever call again/I must have you or no one/So I’m through with love.?

Hoe was het werken met Woody Allen ? Denkt u dat hij iets uit ?The First Wives Club? zou kunnen leren ?

Ik mag hem wel, maar we zijn misschien twee keer samen uit eten geweest buiten het werk om. Ik kan dus niet zeggen dat ik een vriendin ben. Maar het zou inderdaad leuk zijn om The First Wives Club samen met hem te zien, vooral dan omwille van Diane (Keaton) die een van de grote liefdes in zijn leven was.

?The First Wives Club? is uw eerste film in enkele jaren. Was het leuk om weer voor de camera’s te staan ?

Ik had eerlijk gezegd meer zin om thuis te zitten en bij mijn gezin te zijn. Het was trouwens interessant om dat te voelen. Ik had lange tijd niet gewerkt en dacht dat ik er weer klaar voor was. Zodra ik in die make-upstoel zat en ze aan mijn haar begonnen te prutsen voelde ik me in mijn vertrouwde omgeving, maar toch miste ik mijn gezin, mijn leven buiten de set, mijn boeken, ’s ochtends mijn zoontje naar school brengen. Ik moest wel terug aan het werk, dit is nu eenmaal wat ik doe. We moeten toch niet altijd gelukkig zijn met alles wat we doen in het leven ? Ik maakte snel twee films na elkaar en zo geraakte ik er weer in. Maar in het begin wilde ik gewoon weer thuis zijn. Toch raar hoe je prioriteiten kunnen veranderen !

?The First Wives Club? loopt vanaf 8 januari bij ons in de bioscoop.

Diane Keaton, Bette Midler en Goldie Hawn : drie filmdiva’s in de rol van gedumpte vrouwen die niet langer met zich laten sollen.