Is calorieën tellen uit den boze ? Moeten we eten zoals de holbewoners ? Vermindert bio dan toch niet de kans op kanker ? Er zijn geen zekerheden meer, al helemaal niet op het gebied van gezond eten. De laatste nieuwe bevindingen, verzameld in een handig en kritisch lexicon.

ANTIOXIDANTEN

Heilzaam of in grote hoeveelheden schadelijk ? De theorie is dat via de voeding opgenomen antioxidanten in het lichaam de vrije radicalen afvangen. Ze kunnen ziekten voorkomen en veroudering vertragen. Van veel stoffen in onze voeding is de antioxidantwerking in kaart gebracht. Maar in het lichaam, waar verschillende stofwisselingspaden een rol spelen, zijn de processen veel complexer dan onder gecontroleerde omstandigheden in een laboratorium. Het aanvankelijk enthousiasme over de werking van antioxidanten in de voeding is na onderzoek fel getemperd, temeer omdat overdaad (via supplementen bijvoorbeeld) schadelijk kan zijn. De Europese voedselveiligheidsautoriteit (EFSA), wees in 2010 zo’n 170 specifieke claims van producenten van voedingsmiddelen betreffende antiverouderings- tot antistresswerking van antioxidanten af. Wat u zeker niet moet tegenhouden om zonder stress van een vruchtensapje te genieten.

Zie ook : superfoods.

BIOVOEDING

Gezondheidsredenen zijn hét argument om lekkers uit het biovak te kopen. Helaas, volgens kankeronderzoekers van de Universiteit van Oxford heeft wie altijd of bijna altijd bio eet niet minder kans om kanker te krijgen dan wie nauwelijks of nooit voor biologische producten kiest. In het kader van de Million Women Study werden meer dan 600.000 Britse vrouwen van vijftig jaar en ouder gedurende 9 jaar gevolgd. Te weinig groenten en fruit eten wordt in verband gebracht met hogere risico’s op kankers, maar of tomaten of appels nu bio zijn of niet blijkt niets uit te maken. Wat een rol kan spelen, is dat in de EU nu strenge normen qua pesticiden gelden waardoor ook groeten en fruit die niet bio zijn lage gehaltes bevatten. Aangezien kankers zich soms op een termijn van 20 tot 30 jaar ontwikkelen, zijn meer langdurige studies aangewezen om uitsluitsel te geven. Andere onderzoeken geven aan dat wie vaak bio eet minder vaak ziek is, sneller geneest en minder allergieën ontwikkelt.

CALORIEËN

Wie wil afvallen moet minder calorieën opnemen dan hij verbruikt, zo simpel was het vroeger. Sinds experten weten dat ons lichaam de energie uit verschillende voedingsstoffen op verschillende manieren verbruikt, gaat die regel niet meer op. Vetten brengen ruw geschat dubbel zoveel calorieën aan als gelijke hoeveelheden proteïnen of koolhydraten. Toch zijn vetarme diëten niet altijd aangewezen. Om af te vallen en tegelijk het risico op diabetes en hartziekten te verlagen, kunnen voedingsmiddelen rijk aan natuurlijke vetten zoals sommige vissoorten, noten en avocado’s net de meest gezonde opties zijn. Koolhydraten zoals in wit brood, ontbijtgranen en gebak verhogen het niveau van insuline in het bloed. Dat hormoon geeft ons lichaam het signaal om meer vet op te slaan. Voeding mag volgens de nieuwste inzichten niet louter als een verzameling calorieën gezien worden. Door koolhydraten te schrappen en meer proteïnen en gezonde vetten te eten, voelt u zich snel verzadigd zonder de opslag van vetcellen te stimuleren. Zie ook : voedingsdriehoek.

DUKAN-DIEET

‘Afvallen zonder dieet’, zo noemt de Franse arts Pierre Dukan zijn eetprogramma, dat tot de categorie proteïnediëten hoort. Het is populair wegens het duidelijke stappenplan, het snelle resultaat in het begin en het feit dat je lekker kunt blijven eten. Je hoeft geen voeding af te wegen of calorieën te tellen. De arts adviseert een aantal proteïnerijke voedingsmiddelen (vette vis, garnalen, mager vlees) die onbeperkt gegeten kunnen worden. Fruit en groenten zijn in de aanvangsfase verboden. In elke fase worden wel gezonde vezels voorgeschreven, bijvoorbeeld als toevoeging in yoghurt. Daarin verschilt Dukan van het Atkins-dieet. De nadelen : zijn ‘recept’ is niet zonder risico’s. Tijdens de eerste twee fases mis je belangrijke mineralen en vitamines waardoor je je moe en lusteloos kunt voelen. De nieren krijgen het zwaarder te verduren. In iedere fase is het eetpatroon onregelmatig, één dag in de week eet je compleet anders dan de overige dagen.

E-NUMMERS

De E staat voor Europees. E-nummers zijn hulpstoffen die volgens de Europese regelgeving aan eten mogen worden toegevoegd om de kwaliteit van een product te verbeteren of te behouden. Dat kan te maken hebben met de kleur, smaak, structuur of houdbaarheid. Voor veel mensen staat de E voor ‘eng’. Nochtans krijgt een ingrediënt pas een E-nummer als het geen gevaar voor de gezondheid oplevert. Per toepassing wordt bekeken in welke mate ze zijn toegestaan. Ook mogen ze niet worden gebruikt om gebreken te verdoezelen. Er zijn kunstmatige E-nummers, uit het laboratorium, en natuurlijke E-nummers, gemaakt op basis van plantaardig of dierlijk materiaal.

Zie ook : zoetstoffen.

FERMENTEREN

Oma deed het, simpelweg omdat ze geen koelkast had : het functioneel laten rotten van groenten. Fermenteren is helemaal terug. Gisten is het nieuwe stomen, topchefs als Jonnie Boer experimenteren er volop mee. Tijdens het gistingsproces gaan microben de smaak en texturen van voedsel langzaam veranderen. Op die manier verandert melk in yoghurt, kool in zuurkool. De nieuwe smaken blijken ook goed voor lijf en leden. In Zuid-Korea is het nationaal gerecht kimchi, gefermenteerde groenten in allerlei varianten. Het blijkt een van de gezondste manieren van eten. In Californië opende in het voorjaar de eerste gistingsbar, waar naast bier en wijn ook waterkefir (water, suiker, vijgen en citroen) en komboecha (gefermenteerde zoete thee) geserveerd worden.

GROENTEN

Ze spelen een belangrijke rol in de preventie van hart- en vaatziekten, diabetes type 2 en bepaalde vormen van kanker. Toch haalt het merendeel van de Belgische bevolking niet de aanbevolen hoeveelheid van 300 gram groenten per dag. Vrouwen eten meer groenten dan mannen. Naarmate kinderen en tieners ouder worden, neemt de consumptie van groenten af. Bij volwassenen geldt eerder het omgekeerde: de inname stijgt met de leeftijd. De leeftijd beïnvloedt ook de voorkeur voor bepaalde groenten. Komkommers, paprika’s pepers, kerstomaten en nieuwe slasoorten genieten de voorkeur van jonge gezinnen. Selder, bonen, peulvruchten, witloof en witte asperges zijn meer in trek bij oudere gezinnen. Groenten zijn ook onderhevig aan hypes. Toen bleek dat de Rode Duivels aan het bietensap zaten, steeg ook de consumptie bij amateursporters. Boerenkool (kale in het Engels), tot voor kort veevoer, werd de nieuwe voedingshype toen het de favoriete groente van Beyoncé, Jennifer Anniston en Gwyneth Paltrow bleek te zijn. Naast vitaminen B1 en B2, calcium en ijzer bevat boerenkool ook 17 keer meer vitamine C dan wortels.

H2O

Mensen bestaan voor 60 tot 70 procent uit water. In tegenstelling tot kamelen houden wij het zonder voldoende aanvoer van water niet langer dan enkele dagen vol. Een deel van het water wordt via vaste voeding ingenomen. Het in stand houden van de vochtbalans met bron- of kraanwater is een uitstekende keuze : geen extra calorieën, goedkoop en gezond. Moet iedereen dagelijks 1,5 liter water drinken zoals vaak wordt beweerd ? Er is geen officiële norm voor de vochtinname. Via een aangeleerd dorstgevoel weten de meesten op tijd te drinken. Een warmer klimaat, verblijf op grote hoogte en lichamelijke inspanning vragen om meer vochtinname. De waterindustrie wil ons graag doen geloven dat je van water drinken afvalt. Het resultaat is dat slanke vrouwen veel water drinken, zodat het nog geloofwaardig lijkt ook. Kun je ook te veel water drinken ? Jawel : een te grote dosis van dezelfde stof deugt niet. Wie in één keer 10 liter water drinkt, zal dat niet overleven.

INSECTEN

Toegegeven, insecten zijn niet aaibaar. Maar dat zijn oesters, garnalen, krabben, kreeften en slakken ook niet. Toch spelen veel mensen ze vlot naar binnen, terwijl ze niet publiekelijk als insecteneter te boek willen staan. Waarom zouden we überhaupt insecten eten ? Omdat het een goed alternatief is voor de bio-industrie en een antwoord geeft op de vraag hoe we met een steeds extremer wordend klimaat in de toekomst al die miljarden monden kunnen voeden. Er zijn 1400 verschillende soorten eetbare insecten voor de mens, waarvan maar 2 procent in Europa leeft. Eetbare insecten steken met een gehalte van 40 tot 70 procent aan eiwitten gunstig af bij bijvoorbeeld maïs (10 %). Bovendien zijn ze veel eenvoudiger en goedkoper te kweken dan de traditionele voedseldieren. Sinds enkele weken zijn voedingsproducten op basis van insecten verkrijgbaar in de Belgische supermarkten. Delhaize lanceerde meelwormspreads, schnitzels en nuggets met buffalowormen. Carrefour gaat nog verder, met producten waarin gehele insecten zichtbaar verwerkt zijn : bitterballen met meelwormen, groenteburgers met buffalowormen en knapperige wasmotlarven. Smakelijk !

JODIUM

In de tweede helft van de 19de eeuw ontdekten artsen dat patiënten met krop een tekort aan jodium hadden. Krop leidt tot een opgezette schildklier, wat er niet fraai uitziet en bovendien ademhalingsproblemen kan veroorzaken. Ook kan een tekort aan jodium aanleiding geven tot dwerggroei. Ten slotte vergroot een jodiumtekort ook het risico op bestraling van de schildklier bij een nucleair ongeval. De voorbije 20 jaar werden diverse acties ondernomen om de jodiumstatus van de Belgische bevolking te verbeteren. Vooral bij kinderen is dat gelukt. Zwangere vrouwen blijven echter kampen met een tekort. Jodium zit van nature in zeevis, schaaldieren en zeewier. Ook melk, eieren en vlees leveren een substantiële bijdrage. Daarnaast wordt geadviseerd om in de keuken gejodeerd zout te gebruiken, wat geen afbreuk doet aan de aanbeveling om zo weinig mogelijk zout te gebruiken bij het koken. De bakkerijsector engageerde zich om in brood zout met een matig jodiumgehalte (10 tot 15mg/kg) te gebruiken. Op die manier wil men te hoge dosissen vermijden, die ook schadelijke gevolgen voor de werking van de schilklier hebben. (zie ook : wieren)

KWEEKVLEES

Stel je voor : een biefstuk op je bord waar geen koe aan te pas kwam. Sciencefiction ? Nee, een jaar geleden al werd in Londen ’s werelds eerste kweekvleeshamburger onder grote belangstelling gebakken en geproefd. ‘Uitvinder’ is de Nederlandse weefseldeskundige Mark Post. Wat zijn de voordelen van laboratoriumvlees ? Nu al wordt 70 procent van ’s werelds landbouwgrond gebruikt voor de productie van vlees. De veehouderij is verantwoordelijk voor veel problemen op gebied van milieu en dierenwelzijn. Toch blijft de vraag naar vlees stijgen, vooral in opkomende economieën als China. In vergelijking met de ‘ecologische voetafdruk’ van echt vlees valt die van kweekvlees in het niet. Voorlopig heeft het een hoog frankensteingehalte, maar kweekvlees belooft een duurzaam, klimaat- en diervriendelijk alternatief voor vlees te worden. Is het ook lekker en gezond ? Allicht gezonder dan goedkoop vlees dat komt van dieren die opgesloten zitten in veefabrieken, beweren de ontwikkelaars.

LIGHT

Van alles bestaat tegenwoordig wel een lightversie : lightfrisdrank, lightsauzen, zelfs light-charcuterie en -chips. Die producten bevatten minder energie en zorgen er in theorie voor dat je minder snel aankomt. In de praktijk verschilt het aantal calorieën meestal niet zo veel als de reclame suggereert. Als je bijvoorbeeldmeer van light-chips eet, krijg je nog meer calorieën binnen dan wanneer je een iets kleinere portie ‘normale’ chips eet. Bij de meeste lightproducten is een deel van het vet vervangen door suiker of door zoetstoffen. Een van de schaarse producten die echt nul calorieën bevatten, zijn lightfrisdranken. In theorie kun je die dus in overvloed consumeren. Onderzoeken hebben echter aangetoond dat zoetstoffen net als suiker zorgen voor een insulinepiek, wat een daling van het bloedsuikergehalte veroorzaakt. Dat leidt weer tot honger en zo kom je eens te meer in de verleiding om te eten.

MINERALEN EN VITAMINEN

In België hebben gezonde mensen met een gevarieerde voeding meestal geen tekorten aan vitamines en mineralen. Sommige groepen zij gebaat bij een aanvulling in de vorm van supplementen, voornamelijk van de vitamines D, K en foliumzuur. Vitamine D, die onder invloed van zonlicht in de huid kan worden aangemaakt, wordt aanbevolen voor kinderen tot vier jaar omwille van het risico op rachitis (zwakke botten). Andere groepen die er gebaat bij kunnen zijn, zijn zwangere vrouwen, vrouwen van boven de vijftig en mannen boven de zeventig, mensen die heel weinig in de zon komen of een donkere huidskleur hebben. Dit om het risico op osteomalacie te voorkomen : zwakke en pijnlijke botten. Extra vitamine K is bedoeld voor zuigelingen tot drie maanden die uitsluitend borstvoeding krijgen en is nodig voor de bloedstolling. Ook volwassenen kunnen een tekort aan vitamine K hebben na gebruik van antibiotica. Extra foliumzuur, vitamine B11, wordt geadviseerd aan vrouwen die zwanger zijn of het willen worden. Wat mineralen betreft : vrouwen die veel bloed verliezen, zijn gebaat bij extra ijzer. Dat geldt ook voor vegetariërs, veganisten en jongeren die door hun voedingsgewoonten een ijzertekort hebben en zich daardoor moe voelen.

NEPGEZOND

Vroeger had je als vegetariër die de rijst- en bonenschotel beu was in de supermarkt de keuze uit tofu en tofu. Nu is er een hele koeltoog vol nepvlees in alle mogelijke vormen, van gehakt tot cordon bleu. Met dank aan de vegetarische slager, jawel. Maar is die vegetarische hap ook gezond ? Vleesvervangers zijn meestal bewerkte producten, in het slechtste geval gemaakt uit onduidelijke gist, sojaderivaten of pure gluten. Ook producten als fruitsap, smoothies, ontbijtgranen en fruityoghurt hebben een gezond imago, maar zitten soms vol suiker en andere ingrediënten die hen even ongezond maken als frisdrank. En omdat mensen geloven dat die producten gezond zijn eten ze er meer van. De lijst met ingrediënten lezen is dus de boodschap. Of lekker vegetarisch eten zonder vleesvervanger. Want een nepburger die ook nog eens nepgezond is, is dubbel nep.

OMEGA 3-VETZUREN

Van nature komen langketenige omega 3-vetzuren voor in vette vis (zalm, haring, makreel, sardines), in groenten zoals broccoli, in noten (walnoten) en in zaden (lijnzaadolie). Rond omega 3-vetzuren, visolie, EPA en DHA hangt een aura van gezondheid. In allerlei onderzoeken worden verbanden gelegd tussen een hogere inname van die vetzuren en mogelijk gunstige lichamelijke effecten. Met de nadruk op mogelijk, want de oorzaak-gevolgrelatie staat niet onomstotelijk vast of vraagt om meer uitgebreid onderzoek. Vooralsnog is het advies om twee keer per week vis te eten waarvan één keer vette vis. Er zijn ook visoliesupplementen in de handel. Preparaten op basis van omega 3-vetzuren bevatten echter niet alle stoffen uit vette vis die een gunstig effect zouden hebben.

PALEODIEET

Wat aten onze voorouders in het paleo-lithicum, de periode van 2,5 miljoen tot zo’n 10.000 jaar geleden ? Het moderne paleodieet, ook oer- of jager-verzamelaardieet genoemd, gaat er van uit dat de mens sinds het ontstaan van de landbouw genetisch nauwelijks veranderd is. Het ideale dieet bestaat vooral uit vis, vlees van dieren die zich met grassen gevoed hebben, groenten, fruit, wortels en noten. Het bevat geen granen, peulvruchten, zuivel, zout, geraffineerde suiker of verwerkte oliën. Verschillende studies trekken de logica achter het dieet, alsook de doeltreffendheid en de gezondheid ervan in twijfel. De belangrijkste bezwaren zijn de grote rol van vlees in het paleodieet en de geromantiseerde visie van de levenswijze van de oermens. Ten slotte heeft paleo geen oog voor de problemen van onze wereld : de overbevolking, klimaatcrisis, ongelijke verdeling van voedsel. De neanderthaler leefde op een bijna lege planeet, met slechts een paar miljoen soortgenoten. Wij zijn met zeven miljard…

Let’s go paleo, Sandra Van Schijndel, Aerial Media, 22,50 euro.

QUINOA

Quinoa-zaden kunnen op dezelfde manier gebruikt worden als rijst. Ook kunnen ze tot meel verwerkt worden in bak-of papproducten en kan er olie uit geperst worden. Omdat quinoa geen gluten bevat, wordt het als basis van glutenvrije producten gebruikt. De hoeveelheid gezonde voedingsstoffen in quinoa valt tegen. Zo is het vezelgehalte niet spectaculair : 3,5 gram per 100 gram, tegenover 5 gram voor volkorenbrood en 7,5 gram voor havermout. Ook het vitamine- en mine-ralengehalte blijkt niet hoog, vergeleken met andere volkorengranen. Doordat de consumptie van quinoa zo sterk is toegenomen, is de prijs van dit basisvoedsel in Peru en Bolivia verdrievoudigd.

RAUWVOEDING

Een kind dat ’s morgens meloen eet, ’s middags een bol koolsla en drie bananen en ’s avonds nog meer sla en fruit, is dat gezond ? Nee dus. Wie met rauw eten aan voldoende energie en de vereiste vitaminen en mineralen wil komen, moet dagelijks bergen groente en fruit naar binnen slaan. Je kunt de kans op tekorten verkleinen met een hogere inname van rauw vlees en rauwe zuivelproducten, maar in de praktijk eten veganisten enkel groenten en fruit. Daar komt nog bij dat met rauw voedsel of voedsel dat slechts tot 48° C verhit wordt de kans groter is om ziektekiemen binnen te krijgen. Meer groenten en fruit eten, al dan niet verhit, kan wel beschermen tegen hart- en vaatziekten. Ook zijn er aanwijzingen dat het eten van rauwe groenten uit het geslacht van de kruisbloemigen (broccoli, bloemkool en andere kolen) de kans op blaaskanker kan verlagen. Zolang rauwkost een onderdeel is van een volwaardige voeding, is het niet slecht.

SUPERFOODS

Gojibessen, chiazaad, maca, rauwe cacao, hennepzaad, spirulina, tarwegras… Volgens voedingsgoeroes hebben superfoods een buitengewone voedingswaarde doordat ze hoge concentraties antioxidanten, vitamines of andere voedingsstoffen bevatten. Het Voedingscentrum, een Nederlandse semi-overheidsinstelling, is dan weer uitgesproken sceptisch : superfoods zouden vooral een marketingtruc zijn. Producten met dat label wekken de indruk dat ze beter zijn dan andere groenten en fruitsoorten, maar dat klopt niet. Bovendien zijn de geclaimde gezondheidseffecten vaak onvoldoende wetenschappelijk onderbouwd. Helpen gojibessen tegen alzheimer ? Stimuleren ze atletische prestaties ? Hoop doet leven.

TWEEDAGENDIEET

Sommige vrouwen met borstkanker hebben overgewicht of nemen toe in gewicht door hun ziekte of behandeling. Dat kan een negatief effect hebben op de overlevingskans en de levenskwaliteit. Om gewichtsverlies bij gevorderde borstkankerpatiënten te verkrijgen, ontwikkelde het team van Professor Tony Howell en Michelle Harvie van de Universiteit van Manchester het tweedagendieet, ook wel 5 : 2 dieet genaamd; 2 opeenvolgende dagen van strenge caloriebeperking gevolgd door 5 dagen mediterraan dieet. Dat laatste omvat het eten van veel fruit en groenten, noten, vis, magere zuivelproducten, wit vlees en een beperkte consumptie van rood vlees. Het dieet werd een hype toen BBC-journalist Mosley er een eigen versie van bracht. Het Belgische Antikankerfonds steunt de B-AHEAD3-studie (Breast Activity and Healthy Eating After Diagnosis). Ze kwam tot stand nadat een eerdere studie bij vrouwen waarbij borstkanker in de familie voorkomt, positieve resultaten gaf met het tweedagendieet. De studie zal 3 jaar duren en er zullen 120 patiënten met gevorderde borstkanker en overgewicht aan deelnemen.

Meer info: www.antikankerfonds.org

UMAMI

Naast zoet, zout, zuur en bitter is umami de vijfde smaak. Het was Dr. Kikunae Ikeda van de universiteit van Tokio die deze smaak benoemde. Hoe smaakt umami ? Als tomatensaus die urenlang heeft staan pruttelen. Een aantal voedingsmiddelen is van nature rijk aan mononatriumglutamaat of umami zoals vis, zeewier, inktvis, oesters, mosselen, schaal- en schelpdieren, sojabonen en truffels. Pakjessoep en bereide sauzen zitten er ook vol van. Mononatrium-glutamaat heeft een slechte reputatie. Bij sommige mensen veroorzaakt het het Chinese Restaurant Syndroom : misselijkheid, warmteopwellingen en duizeligheid, maar dat kan ook psychosomatisch zijn.

VOEDINGSDRIEHOEK

De voedselpiramide, ons model voor een gezonde voeding, dateert van 1997. Op dit ogenblik werkt de Hoge Gezondheidsraad aan een nieuw model. Tegen eind 2015 vertrekken de adviezen naar het Vlaams Instituut voor Gezondheidspromotie (VIGeZ). Hoe het nieuwe model er zal uitzien, is nog niet duidelijk. Maar de hervorming was nodig, menen voedingsdeskundigen. Arts Kris Verburgh kwam twee jaar geleden met een alternatief in zijn bestseller De voedselzandloper, die voor controverse zorgde. Volgens Verburgh legt de huidige piramide veel te sterk de nadruk op graanproducten en te weinig op noodzakelijke gezonde vetten. Verburgh verkettert brood en vervangt het door havermout. In de piramide moet volgens hem een onderscheid gemaakt worden tussen wit en rood vlees. Voor iedere portie varken of rund die je vervangt door gevogelte daalt de sterftekans met 14 procent. Veel voedingsdeskundigen zouden graag zien dat de Gezondheidsraad zich laat inspireren door het mediterraan voedingspatroon, het enige waarvan bewezen is dat het mensen langer doet leven. Niet vet- of caloriearm, maar met een goede verhouding tussen eiwitten, koolhydraten en (onverzadigde) vetten zoals olijfolie. Groenten zouden recht hebben op een prominentere plaats, melkproducten zouden dan weer minder nadruk verdienen. En gezonde beweging als basis, daar is iedereen voorstander van.

WIEREN

Is zeeboer een vak met toekomst ? 70 procent van het aardoppervlak bestaat uit water, voor het merendeel zout. Daarin groeien wieren, productieve planten met interessante voedingsstoffen. In het wild geoogst zeewier bevat 20 procent eiwitten. Door selectief te kweken kan dat gehalte nog opgedreven worden. Bovendien is zeewier rijk aan vitaminen en mineralen. Overigens smaakt het niet zout, eerder neutraal. Ongeraffineerd kan het gebruikt worden in slaatjes, maar ook in veggieburgers, kaas, brood en pizza. Een zeeboerderij in woelig water, het ligt niet voor de hand. Zeewier wil zich altijd ergens aan vasthechten, wat in de zandbak die de Noordzee is, nogal problematisch lijkt. Het transport na het oogsten moet heel snel gaan, vers wier is bederfelijk. Een alternatief is het kweken van gewone groenten met zeewater. Nu de zeespiegel wereldwijd stijgt, is de landbouwgrond op vele plaatsen aan het verzilten. In plaats van dat fenomeen te bestrijden, experimenteert men nu met zouttolerante aardappelrassen, spinazie, sla en zeekool. Een oplossing voor bijvoorbeeld China, waar een verzilt gebied ter grootte van Frankrijk ligt.

XTREEM

Orthorexia nervosa is een eetstoornis waarbij extreem gezond eten centraal staat en vooral vet en suiker uit den boze zijn. In tegentelling tot anorexia nervosa en boulimia nervosa gaat het bij orthorexiapatiënten niet om de hoeveelheid voedsel, maar om de kwaliteit. Ze hebben meestal geen negatief zelfbeeld, denken vaak dat ze gezond bezig zijn en voelen zich daardoor superieur. Maar de lichamelijke en geestelijke gevolgen van het bannen van essen-tiële voedingsstoffen kunnen ernstig zijn.

YOGHURT

Is yoghurt met rechtsdraaiend melkzuur gezonder dan yoghurt met linksdraaiend melkzuur ? De begrippen links- en rechtsdraaiend komen uit de scheikunde en verwijzen naar de ruimtelijke structuur van een molecule. Dezelfde ele- menten staan verschillend geordend. Afhankelijk van de bacteriesoort wordt er linksdraaiend of rechtsdraaiend melkzuur aangemaakt. De ty-pische yoghurtbacteriën produceren ongeveer 50 procent linksdraaiend en 50 procent rechtsdraaiend melkzuur. Door de selectie van de bac- teriecultuur te wijzigen, kan de verhouding wisselen. Rechtsdraaiend melkzuur kan gemak- kelijker door de lever worden afgebroken. Voor een gezonde volwassene maakt het niet uit welk type melkzuur er in yoghurt zit, tenzij je 7 liter linksdraaiende yoghurt in één keer zou eten. Zuigelingen zijn gevoeliger voor de effecten van linksdraaiend melkzuur omdat hun lever nog niet matuur is.

Bron: Nice (Nutrition Information Center) www.nice-info.be

ZOETSTOFFEN

Veel mensen hebben twijfels over de veiligheid van zoetstoffen. Nochtans hebben ze een E-nummer en zijn ze uitvoering gecontroleerd. Door de Europese voedselveiligheids- autoriteit EFSA werd een ‘aanvaarbare dagelijkse inname’ vastgesteld, die vrijwel nooit wordt overschreden. Van alle zoetstoffen ligt aspartaam het meest onder vuur, het zou kankerverwekkend zijn. Nochtans bracht een grondige evaluatie in 2013 geen schadelijke verbanden aan het licht. Zijn natuurlijke zoetstoffen zoals stevia beter dan synthetische? Nee dus. Stevia is in 2011 in de EU goedgekeurd. Het wordt gewonnen uit de bladeren van een plant, wat beter aansluit bij de wens van consumenten. Maar er komt wel een bewerking in een lab aan te pas en stevia heeft ook een E-nummer (E960).

Meer lezen over gezonde voeding : 77 fabels & feiten over onze voeding, Hans Kraak, Voeding Nu, 17,95 euro.

DOOR LINDA ASSELBERGS