“‘Omring uzelf met olike (sic) vrienden”, zegt het briefje. Dat moet lukken denk ik, ik heb massa’s olike vrienden. De tip komt uit een fortune cookie. Ik ben gek op die Chinese gelukskoekjes en heb er van mijn olike vrienden ooit een industriële hoeveelheid cadeau gekregen. Met spreuken in het Engels en het Nederlands. Af en toe doe ik er eentje open. De koekjes zijn ondertussen niet meer te vreten. Ik vind ze eigenlijk nooit echt lekker, al staan er massa’s recepten op het net die er heerlijk uitzien. Maar je doet het hoe dan ook niet voor de patisserie, wel voor het papiertje. Want de spreuken smaken altijd. “Het geluk lacht u toe”, zeggen ze. Of : “Succes wacht om de hoek.” Fijn, denk ik. Soms worden ze een beetje brutaal : “Als u leert van uw fouten, leert u vandaag heel veel.” Enigmatisch : “Your shoes will make you happy.” Overduidelijk : “Indien hongerig, bestel meer Chinees eten.” En soms vreemd onheilspellend : “Een kleine man brengt u iets.” Dat zal dan het extra eten zijn.

Het staat nergens in een handleiding om gelukkig te worden, maar bij mij werkt het : de spreuken uit fortune cookies lezen. Het is een opdracht voor de dag : hoe zullen mijn schoenen mij gelukkig maken ? Waar blijft die kleine man ? Soms stoot ik op een ronduit verwarrende spreuk : “Af en toe is het nodig om op de grond te liggen.” Maar zelfs daar ontdek ik een kern van waarheid : rugpijn, angstaanval, nederigheid, verloren oorbel… Soms moet een mens op de grond liggen.

Het koekje is in tegenstelling tot wat je zou verwachten helemaal niet van Chinese oorsprong maar heeft Japanse wortels. Het zijn de Chinezen die de mogelijkheden ervan inzagen. Het fenomeen verspreidde zich in de jaren vijftig via de talrijke Chinese restaurants in San Francisco en Los Angeles over heel Amerika en bereikte uiteindelijk ook Europa. In Amerika staan er standaard altijd lucky numbers op, waarmee men uiteraard soms ook echt miljoenen wint. In 2005 waren er meer dan honderd winnaars in de Amerikaanse Powerball Lottery, terwijl die normaal op één hand te tellen zijn. De nummers waren terug te brengen naar een fortune cookie met de spreuk : “Alle geleverde inspanningen hebben eindelijk resultaat.”

De bedenkers van fortune-spreuken hebben een grote verantwoordelijkheid. Donald Lau heeft ze jarenlang geschreven voor Wonton Inc. “Een zin die een gedachte formuleert over liefde, rijkdom, macht ; liefst in tien woorden”, zo omschrijft Lau zijn spreuken. Inspiratie vond hij zowel in de I Tjing (het Boek der Veranderingen) en Chinese spreekwoorden : “Echt goud is niet bang voor vuur”, als in de metroaffiches: “Let op voor mensen die te dicht bij u staan.” Na miljoenen cookies is zijn inspiratie op en zoekt hij een opvolger. “In de schaduw voelt men de zon”, verzin ik ter plekke, en ik besluit mijn kandidatuur in te dienen.

lene.kemps@knack.be

Lene Kemps

De fortune cookie-spreuken zijn geïnspireerd op de I Tjing, het aloude Boek der Veranderingen, en op Chinese spreuken