Kent u de seafloor explorer ? Dat is een website (.org) waarop u de ene na de andere foto van de zeebodem aangeboden krijgt. U speurt die af en markeert wat u ziet : zand, stenen, vissen, zeesterren, schaaldieren… Het is vergelijkbaar met een vlindertelweekend maar dan online en niet in uw eigen achtertuin. Dat heet citizen science, burgerwetenschap dus. Het hoort thuis in de categorie crowdsourcing, waarbij een probleem opgelost wordt door de massa in te schakelen. Goed gezien van die professoren : ik vervang – gratis – studenten en assistenten. Ik stel me mijzelf voor in een kleine gele onderzeeër en klik vlijtig naar het volgende prentje. Er bestaat ook een onderzoek op de maan (moonzoo.org) en een dat zonnestormen bestudeert, maar voorlopig blijf ik nog even onder water.

Doe ik dan aan feitelijke wetenschap of zit ik maar gewoon wat te fantaseren aan de computer ? Allebei toch ? Wetenschap of dromen ? Feiten of fantasie ? Echt of verzinsel ? Het is een vraag van alle tijden. Reclameman Guillaume Van der Stighelen zei het bij de presentatie van zijn essay Echt dat verschijnt naar aanleiding van de jaarlijkse Maand van de Spiritualiteit in oktober. “Dertig jaar lang heb ik moeten horen dat authenticiteit de belangrijkste trend van het jaar was. Maar precies onze fantasie maakt ons menselijk. Hoe wij de kracht van onze verbeelding gebruiken om de werkelijkheid groter te maken dan ze is.”

Een voorbeeld : alle stoelen die u in dit magazine zal zien, zijn ongeveer even hoog, en de meeste hebben vier poten. Dus technisch en feitelijk gezien maakt het niet uit welke u in huis haalt. U zal altijd comfortabel zitten. Toch blijven ontwerpers erin slagen om nieuwe vormen, materialen, kleurcombinaties te verzinnen, met compleet andere resultaten. U zal aangesproken worden door de ene en misschien walgen van de andere. Omdat dat ene model wél en het andere helemaal niet past in het verhaal dat u in uw woning wil vertellen. Want zo’n verhaal willen we allemaal.

Meer nog, zegt kinderpsychiater Peter Adriaenssens, samen met huisgenoten dat verhaal bijeenfantaseren is essentieel. In zijn nieuwe boek, Nesten, stelt hij samen met fotograaf Wouter Rawoens woningen voor van twaalf gezinnen. “Over meubelen kun je discuteren”, schrijft hij in zijn inleiding. “Of ze mooi zijn, en of je dat ene stuk wel echt nodig hebt. Over nesten kun je dat niet. Ze zijn noodzakelijk voor een gezond leven. In tijden waar gemakkelijk pillen geslikt worden voor allerlei emotioneel leed, vind ik het als kinderpsychiater belangrijk iedereen te herinneren aan het medicijn dat een warme thuis kan en hoort te zijn. Een thuis is een plek waar je de anderen bij je voelt, ook al zijn ze op dat ogenblik ‘ergens anders’. Foto’s, tekeningen, speelgoed, rondslingerende boeken, films, het niet-opgeruimde ontbijt : het spreekt allemaal tot ons.”

Adriaenssens sluit zijn boek af met een opdrachtenhoofdstuk. Daarin nodigt hij de lezer uit om met alle bewoners, ook de kinderen, kritisch over de toekomst van de woning na te denken. “Laat ruimte voor fantasie”, adviseert hij. “Dromen wijzen de weg naar de realiteit. Ze openen gedachten.”

leen.creve@knack.be

Leen Creve, redacteur Wonen

“OVER NESTEN KUN JE NIET DISCUTEREN. ZE ZIJN NOODZAKELIJK VOOR EEN GEZOND LEVEN”