De zestiende editie van de Camel Trophy doorkruiste dit jaar vijf Middenamerikaanse landen. De deelnemers hebben één ding gemeen : het zijn niet echt alledaagse types.

PIERRE DARGE

Natuurlijk is de Camel Trophy in de eerste plaats een commerciële aangelegenheid al probeert men er de jongste jaren de nadruk op te leggen dat het daarbij niet om de promotie van sigaretten maar wel om die van de Camel Vrijetijdskledij te doen is. Om die reden wordt door de buitenwereld met gemengde gevoelens tegen de manifestatie aangekeken, maar wie een keertje in het evenement heeft meegedraaid, kan niet anders dan onder de indruk komen van de geleverde prestaties. Het begon allemaal in 1980 met een Transamazonica doorheen Brazilië waaraan drie Duitse ploegen deelnamen, maar vanaf 1982 werd het evenement internationaal en sinds 1984 maken ook Belgische deelnemers deel uit van het konvooi. Doorheen zijn zestienjarige geschiedenis heeft de Camel Trophy (The Legend in Adventure) een onwaarschijnlijk groot aantal individualisten en zonderlingen aangetrokken, zowel onder de deelnemers als bij de vergezellende journalisten. De deelnemers werden vooral de laatste jaren aan biezonder zware fysieke proeven onderworpen vooraleer ze de selekties doorkwamen. Buitenstaanders aanzagen het evenement daarom als een macho-bedoening, een louter uiting van fysiek kunnen. Toen vorig jaar een Française en een Zweedse zich door de selekties wisten te wurmen, viel ook dat vooroordeel weg en dit jaar waren er (op een totaal van veertig) maar liefst drie vrouwelijke geselekteerden. Wat wel overeind bleef, was de traditie die wil dat alleen sterke persoonlijkheden het maken.

Christel Persson (30) die vorig jaar bij de eerste lichting vrouwen aantrad, draaide dit keer als jurylid mee in de organizatie. De vinnig ogende Zweedse stopte vijf jaar geleden met roken en zette zich drie keer in de week aan het onderhoud van haar fysieke konditie. “Als advokaat heb ik een behoorlijk drukke baan en ik merkte dat die oefeningen al bijna meteen voor een veel klaardere kop zorgden én extra energie. Ik voelde me in het algemeen een stuk beter, al was ik wel verbaasd dat ik bij de selekties gelijke tred kon houden met de mannen. Nu weet ik dat zoiets uitsluitend met oefening te maken heeft en dat je middels de juiste ingesteldheid en wat discipline heel ver kunt komen. Toen ik dit jaar gevraagd werd om deel uit te maken van de organizatie, kreeg ik het op het bedrijf waar ik werk wel moeilijk : zes weken afwezig blijven is niet niets. Maar goed, we zien wel wat er gebeurt, zeker is dat ik alvast niet kan klagen over wat ik meemaakte : het skepticisme van de mannelijke deelnemers verdween al snel toen bleek dat ik fysiek best met de jongens meekon, en sindsdien is de verstandhouding er alleen maar beter op geworden. “

“Als kind al was ik dol op sporten en sport heeft sindsdien altijd een heel belangrijke plaats ingenomen in mijn leven”, zegt Belén Sànchez (28) die dit jaar met Lluis Moret de Spaanse eer verdedigde, en door haar spontaneïteit de sympatie van alle deelnemers en journalisten verwierf. Ik heb aan aerobics gedaan, met de mountainbike gereden, en vooral veel geskied. Toen ik video’s van de Camel Trophy te zien kreeg, greep ik de uitdaging aan. Dat was in 1992 en ik bereikte wel de finale maar begreep tegelijkertijd dat ik niet sterk genoeg was, dat ik alleen kon slagen door me beter voor te bereiden. Met de steun van een paar vrienden schaafde ik aan mijn konditie, aan mijn oriëntatievermogen en aan mijn kennis omtrent mekaniek. Gewapend met die troeven probeerde ik dit jaar opnieuw en hier sta ik dus. “

De Spaanse is niet alleen nationaal kampioene mountainbike, in het echte leven komt ze aan de kost als free-lance modedesigner. “Ik werk voor verschillende bedrijven en doe dat zowel op bestelling als op eigen initiatief. Soms voor welbepaalde doelgroepen, voor kinderen, voor huwelijken of voor een sportieve lijn. Een boeiende bezigheid die ik ook na deze Camel Trophy gewoon verder wil zetten, al zal de sport natuurlijk een grote plaats blijven innemen. Overigens vond ik deze proef wel hard, maar doenbaar. De deelnemers zijn geen supermensen, wel goed getrainde amateurs en dat vind ik een prettig uitgangspunt. “

De Amerikaanse Daphne Green (33) verheugde zich tijdens de Camel Trophy vooral over de internationale kontekst. De Californische is van beroep outdoor adventure consultant en bevond zich dus op vertrouwd terrein. “Vrouwen geven een extra dimensie aan zo’n evenement doordat ze eigen kwaliteiten als samenwerking en adaptatievermogen aksentueren. ” Op de vraag van een Duitse journalist of voor een trio vrouwen tussen zoveel mannen de liefde niet om elke hoek wacht, antwoordde Daphne ietwat gepikeerd : “We zijn hier in de eerste plaats om te werken en ik vind het niet moeilijk om die gedachten even drie weken opzij te zetten en me op het werk hier te koncentreren. ” De Amerikaanse verzwikte tijdens de laatste avond wel de rechtervoet en moest passen voor de ultieme proef. Geen bewijs voor een eventuele vrouwelijke zwakte want de derde vrouwelijke deelnemer, de Zwitserse Manuela Catalini (26), studente aardrijkskunde, bleef twee dagen voor het einde alleen over toen haar teammaat Christian Grimaud zijn been openhaalde. Na zeventien hechtingen verbood de begeleidende arts hem verder deel te nemen. Inderhaast werd hij door een Zwitserse journalist vervangen die al na een halve dag met een beenverwonding aan de kant moest blijven. Terwijl Manuela onverstoord verder deed.

Leontien Ruiters vertegenwoordigde Veronica-televisie in deze Camel Trophy en zat met cameraman Eddy Chevalier achterin de Landrover van de Nederlandse ploeg. Ze verbaasde de omgeving door haar vlotte voorkomen, ook op dagen dat de temperatuur tegen de veertig graden aanliep en de vochtigheidsgraad de 95 % benaderde. “En toch ben ik niet van het sportieve type, houdt Leontien vol. In mijn jeugd was ik wel met atletiek bezig, de korte sprint, hoog- en verspringen. Nu heb ik daar door mijn werk geen tijd meer voor, al let ik er wel op dat ik op gezette tijden aan aerobics en callanetics toekom. Het zwaarst vond ik hier de hitte, maar dat went wel. Net zoals het went dat je voortdurend bezweet rondloopt, je altijd vies bent en je je onderweg nauwelijks kunt wassen. Maar de sfeer in de auto was prima en onderweg was zoveel te zien dat het geen moment verveelde. Als ik volgend jaar de kans krijg, doe ik wéér mee, dat staat vast. Problemen als vrouw ? Misschien moet je als vrouw wat steviger in je schoenen staan en moet je tegen een geintje kunnen, maar men verdraagt dan weer als je zelf voor een geintje zorgt. En ik had wat graag een beetje meer kontakt gehad met de andere vrouwen hier, maar dat bleek door de indeling van de proeven nauwelijks mogelijk. Al ben ik wel onder de indruk gekomen van de prestaties van Belèn en hoe die zomaar met boomstammen liep te sleuren. Dat was zonder meer indrukwekkend. “

Bij de jongens bleek de verscheidenheid groot : onder de deelnemers telden we een Franse osteopaat, een Tsjechisch ingenieur, een Griekse piloot die met zijn 39 jaar de oudste van het gezelschap was, een Nederlandse bloemenkweker, een Israëlische wiskundeleraar, een Italiaanse tandarts, een Poolse chirurg, een Russische casinomanager en een Deense beursmakelaar. Ons land was vertegenwoordigd door de beresterke Antwerpse garagist Serge Bruynkens en de Blankenbergse tuigenmaker Steve Wittevrongel van de bekende familie die dit jaar vijftig jaar in de zeilerij zit. Maar er waren ook andere Belgen, Peter Denys (33) reed in 1989 in Brazilië als deelnemer mee en behoorde zowel vorig jaar als dit jaar tot de supporting crew. In Belize stuurde hij de terreinwagen van de dokter door de brousse en werd daardoor ook noodgedwongen zijn assistent. De in Madagaskar geboren Vlaming bracht ook een deel van zijn jeugd in Rwanda door en wist al vroeg dat hij de wereld als zijn thuis wilde beschouwen. Na zijn Camel Trophy werd hij medewerker van Terre d’Afrique en bereidde voor deze reisorganizatie de Stanleyroute voor. Tussendoor verkoopt hij ook huizen en villa’s, maar zijn afkeer voor zittend werk duwt hem steeds weer naar de reisbegeleiding in Afrika. Naast hem werden nog vier Belgische oud-deelnemers uitgenodigd om de organizatie te schragen en allen beleefden ze met evenveel plezier het weerzien. Behalve Luc de Ryck die met koortsaanvallen moest worden afgevoerd. Maar de meest tot de verbeelding sprekende jongens zaten in de rand van het evenement. Yvan Heylen bijvoorbeeld die in opdracht van het Nederlandse blad Playboy het evenement versloeg en drijvend op zijn zweet de eerste dagen doorkwam. Of de Nederlander Rob de la Rive Box (61), die sinds tientallen jaren in Zwitserland woont waar hij één van de vaste waarden is van het zeer serieuze Automobil Revue. De Nederlander is vooral geïnteresseerd in oldtimers en schreef een veertigtal boeken over dat onderwerp, waaronder de best-seller “Mag het een Ferrari zijn ? “.

Fernand Maréchal (48) is hoofd van de sportredaktie bij het Luikse dagblad La Meuse en maakte de Camel Trophy in Belize mee met een gebroken schouder het resultaat van een agressie door twee jongelui toen hij in Jerez de la Frontera van de Spaanse Grand Prix motorrennen naar zijn hotel terugkeerde. Toch stond hij erop om er voor de zesde keer bij te zijn. Maréchal, een man met een sprankelende persoonlijkheid, is allesbehalve een doorsnee journalist. “Op mijn dertigste had ik via mijn werk alles gezien in de wereld, brandde de kaars aan beide kanten, leefde tegen 200 per uur. En toch voelde ik me niet lekker, zag mezelf als een mislukking, ging ten onder aan de stress. Hartklachten op mijn dertigste en de zelfmoord van een jeugdvriend die in de Maas werd teruggevonden zorgden voor de ommekeer. ” In 1977 versloeg Maréchal Les crêtes de Spa, de eerste grote volksloop in dit land en liep er Guy Nezer tegen het lijf, bezeten door het hardlopen. “Een uur later was ik een ander mens, meegesleept door het entoesiasme van de lopers. “

’s Anderendaags liep Maréchal zijn eerste meters. “De eerste dag liep ik driehonderd meter bergaf en was uitgeput. Maar omdat ik in alles behoorlijk fanatiek ben, zette ik wel door, met vallen en opstaan. ” Het jaar daarop liep hij de Crêtes de Spa, daarna een maraton. In oktober 1983 eindigde hij 72ste op 12.000 lopers in de 100 km van Millau, en hij loopt nog in de nacht van Torhout bijvoorbeeld waarvan hij zegt dat het ochtendgloren in de Vlaamse vlakte tijdens die wedstrijd tot zijn mooiste herinneringen behoort. Maar de prestaties wuift hij weg. “Ce qui est important est que j’ai su faire demi tour dans le sens unique de la vie sociale. “

De eer voor de absoluut excentriekste persoonlijkheid in de Camel Trophy valt ongetwijfeld de 59-jarige Miguel de la Quadra-Salcedo te beurt. De Spanjaard koppelt de imposante fysiek van een stier aan de lenigheid van een atleet, en antwoordt wanneer naar zijn leeftijd wordt geïnformeerd, dat hij aan zijn tweede reïncarnatie toe is. De Bask, van opleiding landbouwingenieur, nam als journalist voor het eerst aan het evenement deel in Zaïre, in 1983, en heeft sindsdien geen enkele editie gemist. Wel wisselde hij een paar keer het geweer van schouder : in Borneo, in 1985, verplaatste hij zich als ekologisch advizeur per helikopter en tegenwoordig omschrijft hij zijn rol als die van een reizend diplomaat die de problemen aan de verschillende landsgrenzen probeert glad te strijken. Toch staat hij vaker tot aan de heupen in de modder en neemt hij met enig fanatisme zijn rol als ekologisch en botanisch konsulent ter harte. Buiten de Camel Trophy draaide Miguel gedurende dertig jaar met de Spaanse televisie mee en in zijn eigen land is hij een nationale held sinds de dagen dat hij met Philippe de Dieuleveut de Spaanse versie van La chasse au trésor draaide. Zijn dertiendelige televisieserie over de grote ontdekkingsreizigers ging de wereld rond. Maar hij vloog ook tien keer naar de oorlog in Vietnam en maakte als verslaggever de Yom Kippoer-oorlog mee.

“De televisie beschouw ik als een afgedane zaak, ” zegt hij in de schaduw van de Maya-tempel in Xunantunich. “Sinds acht jaar gaat nagenoeg al mijn energie naar de université nomade waarvan ik direkteur ben en die elk jaar vijfhonderd Spaanssprekende studenten van zeventien bijeenbrengt voor een veertig dagen durende stage die dit jaar aan de kultuur van de Maya’s is gewijd en volgend jaar misschien de zwarte kultuur van Cuba tot onderwerp zal hebben. De bedoeling van het evenement is eenvoudig : de jongeren zichzelf en hun eigen kultuur laten ontdekken, een klus waarvan de voorbereiding een volledig jaar in beslag neemt. “

“De Camel-Trophy”, zegt De la Quadra-Salcedo, “fungeert voor mij als een zuurstoftent, ik laad er gedurende die drie weken de batterijen voor het hele jaar op. Maar de voornaamste kwaliteit van de Trophy zou ik omschrijven als het opnieuw ontdekken van het eenvoudige geluk door het verlagen van de drempel. Door met eenvoudige middelen doorheen de natuur te komen, door weer in tenten te slapen, door de zonsopgang weer mee te maken en gelijkgezinden te leren kennen. Door de relativiteit van een maand oude krant te ervaren en het gevoel dat men weg van de wereld toch niets essentieels heeft gemist. “

“En”, zegt hij “je ontdekt je eigen grenzen. ” Miguel kan daarvan meespreken : hij was een paar keer Spaans kampioen diskuswerpen, eindigde bij de Olympische winterspelen van 1960 in Cortina d’Ampezzo op een vijfde plaats met de bobslee en gooide in 1956 zelfs het wereldrekord speerwerpen omver met een worp van 112 meter, 24 meter méér dan het bestaande rekord. “Het rekord werd nooit door de internationale atletiekfederatie erkend omdat ik een techniek gebruikte die ik afgekeken had van de Baskische schaapherders. ” De Spaanse geweldenaar vraagt om een houten stok en voert dan in de jungle van Belize elegant om zijn as draaiend een sierlijke beweging uit die nog het best met die van de diskuswerper te vergelijken valt.

De kompetitie werd gewonnen door het Tsjechische duo, terwijl de Belgen op een negende plaats eindigden. De Russen wonnen de trofee om de Team Spirit, en daar haalden onze landgenoten een eervolle vijfde plaats.

De Spaanse Belén Sànchez : een jaar aan konditie geschaafd.

Miguel de la Quadra-Salcedo : oprichter van de “université nomade”.

Links boven : onortodoxe rivieroversteek. Links : Adventure Consultant Daphne Green, met verzwikte enkel naar de eindstreep. Boven : Christel Persson, de eerste vrouwelijke deelnemer ooit.

Veronica- journaliste Leontien Ruiters bij het ontbijt : alles went.

Stuurmanskunst, kracht en teamspirit : de Belgen onderweg.