Tien jaar bestaat Theater Zuidpool in zijn huidige vorm en toevallig of niet is het deze zomer centrale gast op Theater Aan Zee. Portret van Sofie Decleir, de enige actrice van het gezelschap, maar ook gewoon ‘een van de jongens’.
Het wordt een pittige zomer voor Sofie Decleir. Vier verschillende stukken in tien dagen spelen, waarvan één monoloog, het is niet niks. Sofie : “Sommige stukken spelen we bovendien twee keer. Dat geeft een recordaantal voorstellingen. ‘Of dat geen prijs verdiende’, vroeg ik Luc Muylaert, coördinator van Theater Aan Zee. ‘Wat dacht je van de Dafalganprijs ?’, antwoordde hij.” Sofie lacht, wat iets prettigs doet met haar groene ogen. “Zo’n festival heeft natuurlijk ook de nodige omkadering : interviews, debatten. En het is zomer, er komt veel volk. Dat nodigt uit tot een leuk achterafje in de bar, na de voorstelling lust ik wel een stevige pint. Maar ik zal mij dus moeten intomen.”
Naast Sofie zijn Jorgen Cassier en Koen van Kaam de steunpilaren van Theater Zuidpool. Dat ze dit jaar centrale gast zijn op TAZ vindt Sofie een eer en een vorm van erkenning. “Ook al omdat we lang een beetje een buitenbeentje waren in het theaterlandschap. Andere groepen stonden meer in de kijker. Misschien wisten publiek en critici ook niet goed wat ze met ons aan moesten. We zijn nu eenmaal niet voor één gat te vangen. Niets zo saai als een rode draad in je repertoire, vind ik.”
VAN TSJECHOV TOT ZUIDPOOL
Hoe uiteenlopend de projecten van Theater Zuidpool zijn, bewijzen de stukken die ze op TAZ spelen : Opus XX, de alom bejubelde monoloog van Sofie, Macbeth in het Engels, met muziek van Mauro Pawlow-ski, Al te luide eenzaamheid van de Praagse auteur Bohumil Hrabal, over een papierpletter die de mooiste boeken van de vernietiging redt, en het openingsconcert Vysotsky, een hommage met een zevenkoppige gelegenheidsband aan de dissidente Russische zanger/dichter en volksheld Vladimir Vysotsky. “Ook plezant is dat we inspiratoren, artistieke zielsverwanten en aanstormend talent kunnen uitnodigen om voorstellingen te brengen die we zo mooi en belangwekkend vinden dat we ze aan het publiek willen tonen.”
Een theatergezelschap dat al tien jaar in quasi ongewijzigde samenstelling speelt, da is niet altijd evident. Wat bindt de drie acteurs ? “Goh, da’s een goeie vraag. We kennen elkaar van Studio Herman Teirlinck, hoewel we van verschillende lichtingen zijn. Wat ons samenbracht, was Tsjechov, in de beginjaren van het Toneelhuis. Jorgen Cassier en Peter Seynaeve regisseerden Ivanov, Koen van Kaam en ik maakten deel uit van de uitgebreide cast. We waren jong en onstuimig, de repetities waren intens en turbulent, en het resultaat was, hoe zal ik het zeggen, een experiment. Niet slecht, maar niet van die aard om in de smaak te vallen bij een divers publiek. Hoe dan ook was het een bijzondere periode in ons leven. In 2004 werd Jorgen benaderd om Koen De Sutter op te volgen als leider van Theater Zuidpool. Omdat hij dat niet alleen wilde doen, contacteerde hij Koen van Kaam, daarna Jan Bijvoet en mij. Jan ging later zijn eigen weg, maar kijk, voor Vysotsky is hij er weer bij. Jorgen, Koen en ik zijn alle drie spelers, maar als het aankomt op een visie, op het overzicht over het hele plaatje, dan is dat meer iets voor Jorgen en Koen. Vanuit een intuïtief aanvoelen ga ik erin mee, maar aan de zijlijn zitten kijken, dat is niets voor mij. Het plezier van het spelen, daar is het mij om te doen. Wat fijn is, is dat we mettertijd steeds minder woorden nodig hebben om in dezelfde richting te werken. Ook de vriendschap is gegroeid. Anderzijds, als je zo’n gezelschap leidt, moet de vriendschap soms op de tweede plaats komen, er zijn nu eenmaal artistieke prioriteiten. Dit seizoen maakte ik voor het eerst een uitstap naar andere gezelschappen, voor Augustus, ergens op de vlakte van het Toneelhuis en voor High heels and stuffed zucchini van Nomadisch Kunstencentrum Moussem, dat ook op TAZ te zien is. De angst dat ik in een andere entourage op mijn ongemak zou zijn, bleek ongegrond. Dat is het voordeel van ouder worden, je bent rijper, er komt rust. Een prettig soort rust ; ik ben nog altijd even gretig en nerveus voor een première. Maar ik kan het beter hanteren, ik weet : het komt wel goed.”
HET BLIJFT IN DE FAMILIE
De keuze van projecten gebeurt bij Theater Zuidpool heel impulsief en organisch. “Iemand komt met een idee en toetst dat af bij de anderen. Door het vertrouwen dat met de jaren groeide, is daar steeds minder een pleidooi bij nodig. Meestal is de reactie : als jij denkt dat dat moet gebeuren, dan maken we daar werk van. Ooit had ik zin om een repertoirestuk met een mooie vrouwenrol te spelen. Dat was de motivatie om voor een stuk als Phaedra te kiezen. Jorgen gaat nu ook een solo maken, de sonnetten van Shakespeare op muziek. Volgens mij moet je daar allemaal niet te moeilijk en te conceptueel over doen.”
Was er voor Sofie als telg van de Decleirdynastie geen ontkomen aan het acteren ? “Ik wilde al heel jong spelen, maar eerlijk gezegd werd ik daarin eerder gestremd door familieleden die mij op andere gedachten wilden brengen. Ik was een goede leerlinge en moest en zou een stevig diploma halen. Op de tolkenschool heb ik twee jaar Frans en Duits gedaan, maar op mijn twintigste vond ik mijzelf oud en wijs genoeg om mijn leven een eigen wending te geven. Stiekem deed ik toelatingsexamen voor Studio Herman Teirlinck. Ik heb nog overwogen om de familienaam van mijn moeder te gebruiken, maar ja, dat zou toch uitkomen. Toen ik aangenomen werd, moest iedereen er zich bij neerleggen dat het die richting uit ging. Gaandeweg kreeg ik thuis ook meer fans (lacht). Toen ik hoorde dat mijn vader kandidaat was om Fons Goris op te volgens als directeur van de Studio zat ik daar erg mee in. Ik wilde vooral niet dat men zou denken dat ik bevoordeeld werd doordat mijn vader was wie hij was. Uiteraard mocht hij mij niet beoordelen, tijdens mijn deliberatie moest hij de zaal verlaten.”
THEATER, EEN FEEST
Voor Theater Aan Zee herneemt Theater Zuidpool de productie Vysotsky, tien jaar geleden het startpunt van hun theatrale oeuvre. Hoe het was om daar, ouder en rijper, naar terug te grijpen ? “Er is natuurlijk wel wat gebeurd in ons leven. Nieuwe relaties, andere partners. Toen Jorgen tien jaar geleden zong dat hij zijn zoon een ster zou geven, had hij nog geen zoon. Nu wel. In wezen zijn Vysotsky’s teksten natuurlijk dezelfde, maar de betekenis krijgt wel een andere dimensie. Verder kwamen er drie muzikanten bij : Mauro Pawlowski, Sjoerd Bruil en Tijs Delbeke. Dat maakt de voorstelling rijker gestoffeerd. Vysotsky moest als rebel in de clandestiniteit werken, zijn werk werd via illegale cassettes verspreid. Om zijn mythische uitstraling te duiden, hebben we aan de Nederlandse journalist Jelle Brandt Corstius, die vaak voor de VPRO in Rusland werkt, gevraagd om in Oekraïens oorlogsgebied bij zowel rebellen als pro-Russen te polsen wat Vysotsky, in 1980 overleden, voor hen betekent. Hij laat hen ook zijn liedjes zingen. Op de try-out was er een Russisch koppel aanwezig dat met het werk van de dichter opgegroeid was. Dat zij getoucheerd waren, deed ons echt deugd.”
Wat zijn Sofies verwachtingen voor Theater Aan Zee ? “Twee weken na de persconferentie van TAZ was al een derde van de tickets verkocht. In een sector die onder vuur ligt – en in de toekomst wellicht nog meer – hoop ik dat het een feest wordt met heel mooie voorstellingen die aantonen dat de wereld niet zonder theater kan.”
‘Vysotsky’ op 29 en 30 juli (20 u.) in loods NMBS, Oostende. ‘Opus XX’ op 1 augustus (15 u.) en 2 augustus (20 u.) in cc DGP (Grote Post), Oostende. ‘Al te luide eenzaamheid’ op 1 augustus (20 u.), 2 augustus (17 u.) en 3 augustus (20 u.) in loods NMBS. ‘Macbeth’ op 8 augustus (21 u.) in loods NMBS. ‘High heels and stuffed zucchini’ (Moussem, met Sofie Decleir) op 4 en 5 augustus (19 u.) in cc DGP (Kleine Post). www.theateraanzee.be
DOOR LINDA ASSELBERGS
“Aan de zijlijn zitten kijken, dat is niets voor mij. Het plezier van het spelen, daar is het mij om te doen”
“Op de try-out van Vysotsky was een Russisch koppel dat met het werk van de dichter opgegroeid was. Dat zij getoucheerd waren, deed ons echt deugd”
Fout opgemerkt of meer nieuws? Meld het hier
