Lol trappen, niet te hard werken, niet te veel ambitie tentoonspreiden en niet echt geboeid door interessante carrièreperspectieven als dat te veel tijd en moeite kost of het plezier maken inperkt. Dat is zowat het profiel dat een recente, weliswaar beperkte enquête schetst van de Belgische twintigers. Vreemde talen leren vinden Belgen van die leeftijd ook niet zo’n prioriteit. Dat alles volgens het Belgische onderdeel van de enquête die Opel hield in acht Europese landen. De jongeren die hier werden ondervraagd, kiezen ook in hun vakantie voor het grootste gemak. Actieve vakanties, rugzaktoerisme of opwindende sportvakanties staan niet op het programma. Bijna driekwart bezit wél een eigen auto. Volgens de onderzoekers zijn jonge Belgen dus “gelukkige mensen die houden van fun”. Volgens mij is dit veeleer de profielschets van een gezapige, wat vadsige en ongeïnteresseerde generatie.

Het veel ruimere Comparatief Jongerenonderzoek, dat in België en Canada werd uitgevoerd bij bijna tienduizend zestien- en zeventienjarigen, waaraan Marc Hooghe en Ellen Quintelier van de KU Leuven meewerkten, tekent de jonge Vlamingen bovendien als intolerant en racistisch. Veertig procent van de ondervraagde jonge Vlamingen zegt geen vertrouwen te hebben in buitenlanders die hier wonen, leven en werken en drie op de vier geven toe dat ze zich niet kunnen voorstellen een relatie te hebben met een zwarte, een migrant of een moslim. Tegelijkertijd zegt twee derde van die jonge Vlamingen dat ze geen allochtone vrienden hebben. Ze overschatten heel sterk het aantal mensen van buitenlandse origine dat in Vlaanderen woont, en zijn bijgevolg bang dat hun kansen op werk daardoor beknot worden. De cijfers in Vlaanderen zijn veel negatiever dan in Wallonië. De vergelijking met Canada, een land dat al veel langer met immigratie te maken heeft, doet het schaamrood ons naar de kaken stijgen.

Met andere woorden : onze jongelui zijn slecht geïnformeerd, blijven opgesloten in hun kleine, vertrouwde wereldje en rijden zich vast in clichés. Luiken dicht, fun maken binnenshuis, in de discotheek of de club met mensen die ze al kennen en met een stel forsgebouwde portiers aan de deur.

Mensen die hun schouders zetten onder manifestaties als de 0110-concerten voor verdraagzaamheid, doen verschrikkelijk hard hun best om de spruitjeslucht te verjagen en ook om het wantrouwen tussen de zogenaamd ‘linkse’ en ‘elitaire’ cultuur en de populaire cultuur te doen verdampen. Geloven dat zij het tij hebben doen keren in Antwerpen en andere steden is wellicht overmoedig. Maar misschien worden de ramen van al die aparte Vlaamse huisjes net op tijd opengegooid om een flinke bries binnen te laten die de geesten verheldert.

Als in die verzameling Vlaamse huiskamers nu ook eens wat meer van die exotische muziekjes zouden kunnen binnenwaaien en in de bescheiden exotische huiskamers van dit land af en toe eens wat inlandse klanken te horen zouden zijn, dan kwamen we misschien een stap verder. Gisteravond nog zat ik aan tafel in zo’n huiskamer, bij Sofia, een opvanghuis voor jonge studerende vrouwen, een Antwerps experiment. Aan tafel wat Vlaamse meisjes, een Jamaicaanse, een paar Marokkaanse, enkele Congolese en een Rwandese. Ze spreken één taal : het Nederlands van jonge vrouwen, met een bewogen leven achter zich, die vooruit willen komen. Iedere dag beleven ze het moeilijke, maar volgens hen bijzonder boeiende experiment van samenleven met verschillende culturen in het hart van een Vlaamse stad. Ze bewijzen dat het kan. Dat het je wereld verruimt. Dat je van elkaar iets kunt opsteken, dat je elkaar iets te bieden hebt.

Tessa Vermeiren