FEILLOOS

In één van haar romans laat de Engelse misdaadschrijfster Ruth Rendell haar protagonist die van een hold-up probeert te bekomen binnenstappen in een bioskoop waar een film van Claude Chabrol draait. De Franse regisseur retourneert nu het kompliment met zijn buitengewone verfilming van “Judgement inStone”, een vroege roman van Rendell uit het begin van de jaren zestig. De handeling wordt verplaatst naar onze tijd, naar de provinciale bourgeoisie in een groot dorp in Bretagne, naar het universum van Chabrol dus. Op meesterlijke manier kombineert de kineast een zwartgallige misdaadgeschiedenis met een giftige en schrandere sociale kroniek. “La Cérémonie” begint wat traag, maar meteen valt de feilloze juistheid van toon op en wemelt de intrige van de subtiele details.

Jacqueline Bisset, de echtgenote van een rijke industrieel (Jean-Pierre Cassel) denkt dat ze met Sophie (Sandrine Bonnaire) eindelijk de modelmeid heeft gevonden. Het bij hen inwonend meisje is zwijgzaam maar efficiënt en kwijt zich zonder morren van alle huiselijke taken. Dat ze analfabeet is, houdt ze voor iedereen angstvallig verborgen al brengt het haar vaak in verlegenheid en leiden de vernederingen en opgekropte frustraties tot een bloederige explosie. Sophie sluit ook vriendschap met de lokale postbediende, Jeanne (Isabelle Huppert), die ondernemend is, rad van tong en vrijpostig, kortom in alles haar antipode. Het feit dat ze alle twee een geheim verbergen, verzegelt hun vriendschap. Jeanne werd ervan beschuldigd haar gebrekkig kind te hebben gedood ; de vader van Sophie verloor het leven tijdens een verdachte brand. De scène waarin de twee om beurten hun schuldig verleden opbiechten en zich dan schaterend op het bed gooien met de vaststelling “on n’a rien prouvé” is een pareltje van boosaardige humor, waarop Chabrol een patent bezit. Het is ook het moment waarop de aanvankelijk lichtzinnige intrige bruusk van toon verandert : van nu af aan stevenen we af op een nachtmerrie waar geen ontkomen aan is.

Zoals de titel al suggereert, is “La Cérémonie” een film vol rituelen. Chabrol laat de rituele handelingen van zijn rijke burgers (eetmalen, verjaardagsfeestjes, kulturele televisieavonden met de kinderen) en van de twee eenvoudige meisjes (boodschappen doen, inzamelingen voor de armen, gezellige reünies voor de beeldbuis) netjes parallel lopen, tot de twee werelden onvermijdelijk moeten botsen. Chabrol noemt deze biezonder scherpzinnige ontleding van klassenhaat al gekscherend de laatste marxistische film. Het mooie is dat de politieke betekenis volledig groeit uit de mise-en-scène, uit de genadeloze observatie van de kontrasterende gedragingen van de personages. Mede dank zij geïnspireerde vertolkingen van de spectaculair onappetijtelijke Bonnaire en een zeldzaam uitbundige Huppert, brengt Chabrol zijn bezeten en gestoorde karakters op heuglijke manier tot leven. Met zijn drieënveertigste film bewijst de regisseur van “La Femme infidèle”, “Le Boucher” en “Les Noces Rouges” dat hij nog altijd méér dan ooit zelfs de grootste Franse regisseur is van zijn tijd.

* * * * “La Cérémonie” van Claude Chabrol, met Isabelle Huppert, Sandrine Bonnaire, Jacqueline Bisset, Jean-Pierre Cassel, Virginie Ledoyen, Valentin Merlet.

POTSIERLIJK

De nieuwste film van en met Clint Eastwood, “The Bridges of Madison County”, wordt verkocht als een volwassenlove story “Love among the Ruins” lijkt me een betere omschrijving.

Zowel Eastwood als Meryl Streep zijn miscast in deze verfilming van een populaire smartlap van Robert James Waller, nogal hinderlijk gezien de hele film draait rond hun eindeloze geflirt. Streep speelt Francesca Johnson, een uit Italië (!) afkomstige plattelandsvrouw die haar hele leven heeft gewijd aan het grootbrengen van haar kinderen en het zorgen voor haar man op een boerderij in Madison County, Iowa. Pas na haar dood, ontdekken haar inmiddels volwassen kinderen dat ze ooit een minnaar had, maar dat ze uit plichtsbesef aan haar grote liefde verzaakte. Terwijl haar sjagrijnige kroost haar brieven leest en in haar souvenirs snuffelt, komt haar grote liefdeshistorie tot leven bij manier van spreken, want erg energiek gaat het er nooit aan toe. Op een dag, terwijl de rest van het gezin voor enkele dagen naar de jaarmarkt trekt, komt de tweeënvijftigjarige Robert Kincaid, fotograaf bij “National Geographic” haar de weg vragen naar één van de bruggen die hij moet fotograferen. Ze nodigt de New Age Marlboro Man uit om te blijven dineren ; en tijdens de vier volgende dagen worden ze langzaam in elkaars armen gedreven.

Dit banale verhaaltje wordt helemaal vervelend als blijkt dat de akteerstijl van Clint en Meryl al even inkompatibel is als de levensstijl van hun personages. Ofschoon haar Italiaans aksent aan de sobere kant is, meet Streep zich weer eens allerlei maniertjes aan (je moet eens kijken hoe gemaakt lomp ze zich van de keukentafel naar het aanrecht sleept) om een vrouw van eenvoudige komaf te portretteren. Er is helemaal niks spontaans aan haar vertolking, nogal gênant voor een film die over plotseling opwellende hartstocht hoort te gaan. Eastwood van zijn kant, loopt roerloos door de film en weet met de grootste moeite af en toe een spiertje te vertrekken het is alsof zijn granieten kop op barsten staat. Je smeekt tevergeefs dat die twee saaie mensen zo snel mogelijk de koffer induiken om zichzelf, maar ook vooral de toeschouwers, uit hun agonie te verlossen. Maar nee, hun geflirt in rustiek decor wordt royaal over twee uur uitgesmeerd. Nog veel erger is dat regisseur Eastwood hun liaison voortdurend onderbreekt met de potsierlijk geschokte reaktie van de ridikule zoon en de geforceerde bewustwording van de dochter die door de konfrontatie met haar moeders geheime passie, de mislukking van haar eigen huwelijk onder ogen ziet. De film is op sommige momenten ook een misplaatste verheerlijking van de deugden van een plattelandsgemeenschap, die in feite griezelig bekrompen is.

– “The Bridges of Madison County” van Clint Eastwood, met Clint Eastwood, Meryl Streep, Annie Corley, Victor Slezak, Jim Haynie.

IRRITANT

Het is pijnlijk om een regisseur van formaat zo de bal te zien misslaan als Lawrence Kasdan in “French Kiss”. Zo goed Kasdan de kodes en archetypes van de film noir (“Body Heat”) en western (“Silverado”, “Wyatt Earp”) nieuw leven wist in te blazen, zo desastreus is zijn revival het lijkt veeleer op een derderangsbegrafenis van het veel gevaarlijker genre van het romantische blijspel.

De hysterische zenuwpees Meg Ryan is ronduit onuitstaanbaar als de jonge Amerikaanse die in Parijs arriveert om haar ontrouwe verloofde (Timothy Hutton) te heroveren. Kevin Kline is al even irritant als de Franse dief die haar eerst gebruikt in een juwelensmokkel, haar dan helpt om Hutton terug te winnen en uiteindelijk haar hart steelt. Dit allemaal tegen de achtergrond van een gruwelijke Hollywood clichévoorstelling van “la douce France”, die zelfs de Fransen niet verdienen.

– “French Kiss” van Lawrence Kasdan, met Kevin Kline, Meg Ryan, Jean Reno, François Cluzet.

VARIA NAMEN

Om niet onder te doen voor Hollywood begint nu ook de Franse cinema te wedijveren voor de duurste nationale produktie aller tijden. Voorlopige rekordhouder : “Le Hussard sur le toit” naar het episch fresko van Jean Giono. Prijskaartje : ongeveer één miljard Belgische frank. Het is de eerste film van regisseur Jean-Paul Rappeneau sinds de triomf van “Cyrano de Bergerac”. De onvermijdelijke Gérard Depardieu is ook nu weer van de partij, dit keer gelukkig in een te verwaarlozen bijrol. Wat de mannelijke hoofdrol betreft, krijgen we eindelijk een aflossing van de wacht. Olivier Martinez, die werd ontdekt in “IP5” van Beineix, speelt de rol van Angelo, de akrobatische jonge Italiaanse officier die de hele film lang op de vlucht is door de Provence, waar de cholera lelijk huishoudt. Tijdens een van zijn ontsnappingen werpt hij zich op als de galante beschermer van een jonge adellijke vrouw, gespeeld door de nieuwe Franse superster Juliette Binoche, die deze prestige-produktie ook commercieel rendabel moet maken. “Le Hussard sur le toit” mag op 29 september het “Internationaal Festival van de Franstalige film van Namen” inluiden, dat dit jaar zijn tiende verjaardag viert. Op 7 oktober valt het doek met “Nelly et monsieur Arnaud”, de nieuwste film van veteraan Claude Sautet, met Emmanuelle Béart en Michel Serrault. De kompetitie telt zestien films uit allerlei francofone windstreken ; er wordt ook aandacht besteed aan dokumentaires, kortfilms en hommages aan de Senegalees Ousmane Sembene en de Belg André Delvaux (van wie een komplete retrospektieve is te zien).

tel. (081) 24.12.55.

PATRICK DUYNSLAEGHER

Huppert in “La Cérémonie” : klassenhaat.

Eastwood en Streep in “The Bridges of Madison County” : een brug te ver.

La Binoche en Martinez in “Le Hussard sur le toit” : episch fresko.

TOP 10

1. The Wild Bunch : gerestaureerde versie van de laatste grote western, het meesterwerk van Sam Peckinpah en één van de grootste Amerikaanse films tout court.

2. La Cérémonie : zie bespreking.

3. The Usual Suspects : meesterlijk manipulerende thriller van verbazend nieuw talent Bryan Singer.

4. Chungking Express : schitterend verhalend experiment van Wong Kar-wei uit Hongkong.

5. The Neon Bible : de Brit Terence Davies in het land van Edward Hopper.

6. The Quick and theDead : virtuoze pastiche van de maniëristische westerns van Sergio Leone door de superbegaafde Sam Raimi.

7. Sleeping Beauty : reprise van de meesterlijke animatiefilm van Walt Disney uit 1959 naar het vermaarde sprookje van Charles Perrault.

8. Crimson Tide : fors akteursduel tussen Gene Hackman en Denzel Washington aan boord van een Amerikaanse atoomduikboot.

9. The Secret of Roan Inish : de Amerikaanse onafhankelijke filmer John Sayles duikt in de betoverende wereld van Keltische myten en Ierse folklore.

10. The Bridges of Madison County : zie bespreking.