GRIJZE MUIS

In de jaren tachtig deed ze performances, bouwde in de Antwerpse Montevideo-hangar een schamel huisje met woonkamer (waarin alles aanwezig was behalve de bewoonster), of installeerde in een Kempense kasteelruïne een gore, rommelige verlaten slaapkamer met als intrigerende titel “The end of a love story with a sailor who never came back”. Later werd Ria Pacquée (1954) bekend als “Madame” : ze vermomde zich als kleurloze dame van onbestemde leeftijd en trok mee op een groepsbedevaart naar Lourdes, naar een hondenshow of met een bejaarden-busreis. Een meereizende fotograaf maakte telkens ongemerkt kiekjes van die trips : foto’s van “Madame” samen met de andere reisgenoten die evenzeer grijze muizen bleken, maar dan onverkleed. Een huzarenstukje was Madame’s bezoek aan de National Garden, waar ze de Britse prinses Anne zo dicht mogelijk wilde benaderen. De foto’s bewijzen hoe goed ze daar in slaagde en hoe normaal-menselijk dat allemaal lijkt, alle IRA-schizofrenie van de Britse veiligheidsdiensten ten spijt.

Van “Madame” werd Ria Pacquée vervolgens “Het” : een naamloos en geslachtsloos personage dat door Londen sjokte met een raadselachtig sandwich-bord, in Duitsland rondliep met een geiger-teller of met een loodzwaar karretje door de Amsterdamse straten laveerde. Sinds kort maakt Ria Pacquée zelf foto’s, waarbij ze het liefst door de Antwerpse volksbuurten zwerft en de meest banale dingen fotografeert : groot huisvuil, een tentzeil, een versleten canapé, dingen in rood of blauw. Achteraf maakt ze er reeksen van twaalf foto’s van, waarbij de banaliteit van voorwerp of kleur een verrassend sterke rode draad wordt binnen de Pacqée-wereld van fletsheid, eenzaamheid en verval.

Als artieste is Ria Pacquée een gewild vulgaire versie binnen een werkveld dat bijvoorbeeld ook Guillaume Bijl en Liliane Vertessen elk op hun manier bespelen : bij alle drie wordt de dagdagelijkse banaliteit met een graadje verdraaid waardoor het cliché plots levend wordt. Maar de spitse ironie van Bijl of de vrolijke kitsch van Vertessen maken bij Pacquée plaats voor een veel doorleefder cynisme. De algehele grijsheid van de wereld en zijn bewoners is bij haar verpletterend, alleen dat ene graadje manipulatie en anarchie houdt de boel leefbaar.

Een ijzersterk overzicht van Ria Pacquée’s werk is momenteel te zien in het Hasseltse Provinciaal Museum : een absolute aanrader. In de tuin van het Begijnhof werd ook een installatie gemaakt door de Nederlandse kunstenaar Marinus Boezem, en in de hele stad Hasselt loopt het Gran Pavese-projekt dat in ’88 al in Antwerpen te zien was : vijftig grote vlaggen gemaakt door internationaal bekende kunstenaars wapperen op de Markt, in de winkelstraten en op het Begijnhof.

РRia Pacqu̩e in het Provinciaal Museum, Zuivelmarkt 33 in Hasselt, tot 8 oktober. tel. (011) 21.13.17.

LERAAR EN LEERLINGEN

De Antwerpenaar Oscar Jespers (1887-1970), broer van de schilder Floris Jespers, was een uitstekend beeldhouwer die vooral meegetrokken werd door het modernisme van zijn vriend Paul Van Ostaijen en in de jaren twintig zijn beste werken maakte. Na de dood van Van Ostaijen in 1928 bleef Jespers zoeken naar de ultieme beeldhouwstijl via kubisme, expressionisme en een nieuw uitgepuurd realisme waarbij hij vooral probeerde om “de menselijke figuur tot de onbeweeglijkheid van de steen te herleiden”. Het leverde een ongelijk oeuvre op, maar het betere werk is van internationaal niveau : in 1960 kreeg hij als eerste de vijfjaarlijkse Staatsprijs voor Beeldhouwkunst. In het Stedelijk Museum van Sint-Niklaas loopt momenteel een tentoonstelling met beelden en tekeningen van Oscar Jespers en van beeldhouwers die ooit bij hem hebben gestudeerd in de prestigieuze Brusselse kunstschool “La Cambre” : Reinhoud, Michel Smolders, André Willequet en anderen. De bekendste Jespers-leerling is evenwel niét aanwezig : Roel D’Haese volgde wel de lessen maar had een turbulente relatie met leermeester Jespers en kreeg van hem geen getuigschrift omdat hij weigerde eksamens af te leggen.

– Oscar Jespers & leerlingen in het Stedelijk Museum, Zwijgershoek in Sint-Niklaas, tot 30 september. tel. (03) 777.29.42.

SIGNALEMENTEN

– Nog tot en met zondag 10 september loopt in Brugge de vijfde Internationale Tentoonstelling van Hedendaagse Kalligrafie, met werk op papier, glas en steen van de meest befaamde kalligrafen ter wereld. De prezentatie heeft plaats in het woonhuis van organizator Jan Broes aan de Oude Zomerstraat 2 in Brugge, dagelijks van 10 tot 12 en van 14 tot 18 uur. Later verhuist de expo naar het Museum van het Boek in Den Haag.

– De Vereniging voor het Museum van Hedendaagse Kunst (Hofbouwlaan 29 in Gent) toont tot 16 september internationale grafiek uit eigen verzameling, met edities van onder meer Beuys, Robert Long, Gerhard Richter, Gilbert & George en diverse Vlaamse kunstenaars. Open op do, vrij en za van 14 tot 18 uur.

– Een tweehonderdtal Italiaanse kunstjuwelen, ontworpen door de belangrijkste Italiaanse schilders en beeldhouwers uit de periode 1940 tot nu, worden nog tot 23 september tentoongesteld in het Provinciaal Diamantmuseum (Lange Herentalsestraat 31 in Antwerpen). De juwelen komen uit de kollektie van het Castello di Sartirana bij Milaan en zijn gemaakt door onder meer Nino Franchina, Umberto Mastroianni, de broers Arnaldo en Gio Pomodoro en Lucio Fontana. Info : tel. (03) 202.48.90.

MARC RUYTERS

Werk van Ria Pacquée in Hasselt : in deze prachtige, grimmige wereld.

Fout opgemerkt of meer nieuws? Meld het hier

Partner Content