De meeste actrices kunnen er alleen maar van dromen, maar Waalse debutante Emilie Dequenne kreeg voor de titelrol in Rosetta meteen al de hoogste onderscheiding in Cannes.

L ola rende door Berlijn, Rosetta zwoegt door het troosteloze Seraing, als een verbeten guerrillera in haar strijd voor werk en waardigheid. Rosetta vecht! Met meelzakken die veel te zwaar zijn voor haar, met een baas die haar op straat wil zetten, maar ook met de jonge Riquet die het goed met haar meent. De camera zit haar op de hielen. Hij kleeft als het ware op haar huid en registreert genadeloos elke oogopslag, elke zenuwtrilling, elke emotie: van rauwe woede tot schaamte die haar tot in haar haarwortels doet blozen. Ik bedoel maar: Rosetta is een intense film. Na de persvisie in Cannes was ik het liefst een kwartiertje gaan liggen. En toen ik bijgekomen was, verklaarde ik aan iedereen die het horen wilde dat ze “dat kind dat Rosetta speelt” meteen maar de onderscheiding voor de beste actrice moesten geven. De internationale jury onder voorzitterschap van David Cronenberg was het met me eens, en de volgende dag al nam “dat kind” stralend en snotterend tegelijk haar prijs in ontvangst. Die moest ze wel delen met de Française Séverine Caneele, maar dat deed niets af aan haar prestatie.

Voor het Luikse broederpaar Jean-Pierre en Luc Dardenne was de triomf totaal: Rosetta won op de koop toe de Gouden Palm. Totaal onverwacht, want de film was pas op het laatste nippertje afgewerkt geraakt en werd op de voorlaatste festivaldag vertoond. De meerderheid van de journalisten had hem zelfs niet gezien. En toch haalde de kleine, oprechte en indringende prent het op de inzendingen van gevestigde waarden als Atom Egoyan en David Lynch. Een opsteker voor de Waalse filmindustrie, die na Marie Gillain ( Marie) en Natacha Regnier ( La vie rêvée de anges) met Emilie Dequenne eens te meer een beloftevolle jonge actrice lanceert.

Naast een natuurtalent blijkt Emilie bovendien een bijzonder innemende jonge vrouw te zijn. Ontwapenend onschuldig voor haar achttien jaar als ze het over haar schooltijd heeft, maar met een gezond verstand en een evenwicht dat veel oudere vrouwen haar zouden benijden.

Na het zien van Rosetta was ik bekaf. Hoe moet jij je dan niet gevoeld hebben tijdens de opnamen…

Emilie Dequenne: Het was de bedoeling van “de broers” dat de kijkers even uitgeput zouden zijn als Rosetta. (grinnikend) Als je het mij vraagt, zijn ze daar glansrijk in geslaagd. En je hebt gelijk: lichamelijk was Rosetta een enorm belastende rol. Ik sleurde met bloemzakken en gasflessen, en omwille van de nasynchronisatie moest dat ettelijke keren overgedaan worden. (spant haar tengere bovenarm) Zulke spierballen heb ik daar aan overgehouden… Als je lichamelijk uitgeput bent, wordt je geest ook moe. Maar dat hielp mij alleen maar om me beter in Rosetta’s geestesgesteldheid in te leven…

Hebben de Dardennes je ook verteld waarom ze jou voor de rol gekozen hebben?

Omdat ik zo goed wafels kan bakken, haha… Tijdens de auditie moest ik doen alsof ik in een wafelkraam werkte en blijkbaar deed ik dat nogal overtuigend. Nee, serieus: blijkbaar was het iets in mijn ogen dat de doorslag gaf. Maar dat heb ik achteraf in tijdschriften moeten lezen, want “de broers” zijn geen mannen van veel woorden.

De hele film door zit de camera je voortdurend op de huid. Was dat niet gênant?

Die camera nog tot daar aan toe, dat went snel genoeg. Maar die dertig man die op een filmset op je vingers staan te kijken, dat vond ik veel erger. Bij het begin van de opnamen liep ik voortdurend te blozen omdat ik mij zo bekeken voelde. Dat hoort natuurlijk bij het acteren, maar dat wil nog niet zeggen dat je dat gewend bent. Als ik vroeger dacht dat de mensen op straat naar mij keken, werd ik al ongemakkelijk. En nu was ik voortdurend het middelpunt van de aandacht. Het duurde een poos voor ik daar overheen was.

Welke scènes vond je het moeilijkst om te spelen?

Puur lichamelijk de scène waarin ik met Riquet pain perdu zit te eten. Die hebben we tien, vijftien keer overgedaan en daardoor had ik zoveel wentelteefjes en alcoholvrij bier op dat ik de hele nacht moest overgeven. Ik deelde een kamer met mijn nichtje dat uit Parijs was overgekomen. Nu, die kreeg meteen een heel apart beeld van de glamour van de filmwereld.

Psychologisch waren er een paar scènes waarvoor ik me extra moest concentreren. En ik ben iemand die zich heel moeilijk kan concentreren. Ik doe dat ook niet graag: als er “actie” geroepen wordt, vlieg ik er het liefst van al spontaan in, puur op het gevoel. Maar zo’n scène als die waarin ik in bed luidop tegen mezelf praat, als een soort gebed, daar had ik dus wel wat meer tijd voor nodig. Want zoiets moet juist zitten, anders klinkt het artificieel en pikken de kijkers het niet. Uiteindelijk viel het nogal mee: ik ben gewoon gaan liggen, heb mijn geest leeggemaakt en toen kwam het er vanzelf uit. Na drie, vier keer stond het erop.

Waren er momenten dat Rosetta’s gedrag je verbaasde?

Laat ik het zo uitdrukken: er waren situaties waarin ik heel anders gereageerd zou hebben dan zij. Als Rosetta kwaad is op haar baas, dan vliegt ze hem aan. Ik begrijp haar woede en als het erop aankomt, vecht ik even hard om iets te bereiken als zij. Maar wel met andere middelen: met overredingskracht, bijvoorbeeld, of een beetje demagogie. Maar mijn leven is dan ook heel anders dan het hare: ik kom uit een stabiel gezin, ik heb altijd in een comfortabel huis gewoond. Ik ken de Borinage wel, ik ben in die streek naar school geweest. Maar ik ken alleen de buitenkant: mijn vader heeft samen met mijn grootvader en mijn oom een houtbewerkingsbedrijfje, armoede heb ik dus nooit gekend. Ik begrijp Rosetta, want de emoties die zij voelt zijn universeel. Iedereen heeft behoefte aan een gevoel van eigenwaarde. Rosetta verraadt haar vriend en dat is erg, maar als je je kunt inleven in haar obsessie, begrijp je waarom ze het doet. Ik hoop dat de kijkers achter haar staan, ook al weten ze dat ze verkeerd handelt.

Zelfs die brave knul van de wafelkraam bespringt ze als een wild dier.

Dat komt omdat hij haar gevolgd is op haar territorium. Ze wil niet dat iemand weet dat ze op een camping woont, dat haar moeder een alcoholiste is. De film zit vol rituelen: Rosetta die keer op keer haar ene paar goede schoenen verwisselt voor rubberlaarzen, Rosetta die op een primitieve manier vissen vangt in een vijver. Dat dient allemaal om aan te tonen hoe ongewoon haar leven is. Een mens met een beetje normaal bestaan koopt zijn eten in een winkel en trekt pantoffels aan als hij thuiskomt en geen laarzen om door de modder te waden. Als Rosetta’s moeder een paar struikjes plant rond hun caravan, trekt Rosetta die meteen uit. Dat vond ik zelf een heel pijnlijke scène, maar wel logisch: ze legt zich niet bij hun situatie neer, in tegenstelling tot haar moeder blijft Rosetta hopen dat ze wegraken van die camping.

Wilde je altijd al actrice worden?

Ja, al van toen ik heel jong was. Mijn ouders lieten mij vroeg kennismaken met het toneel. Daardoor ben ik nog altijd meer gefascineerd door het theater dan door de film: ik heb nog te weinig films gezien die een diepe indruk nalieten, maar des te meer toneelstukken. Ik kreeg ook al heel vroeg lessen in dictie en dramatische kunst en ik speelde bij het amateurgezelschap Théâtre la Relève. Als kind had ik tien uur toneel per week, ik was er als het ware in ondergedompeld.

En toch wilde je vorig jaar politieke en sociale wetenschappen gaan studeren.

Ik dacht dat ik dat wel eventjes kon combineren: een film draaien en studeren. Maar het begin van het academiejaar viel samen met de eerste repetities en meteen voelde ik dat het onmogelijk zou zijn om de twee dingen goed te doen. Maar ik ben van plan om in september opnieuw te beginnen studeren. Je moet het zo bekijken: hoe groot is de kans dat ik snel opnieuw in een film als Rosetta kan spelen, waarin alles rond mijn personage draait? Zoveel films met interessante en ook veeleisende vrouwenrollen zijn er niet. Volgens mij was het ook geen slechte zaak dat ik er een jaar tussenuit was. Ik ben rijper nu, ik heb er meer zin in en daardoor zal ik ook gemakkelijker de discipline opbrengen om te blokken.

Ik zou graag een carrière als actrice uitbouwen, maar ik denk dat het verstandig is om daarnaast ook een serieus diploma te hebben. In de filmwereld weet je maar nooit: je moet in de smaak vallen en smaken veranderen snel. Als ik een diploma heb, kan ik altijd nog les geven als ik als actrice niet aan de bak kom. Het laatste wat ik wil is werkloos zijn, dat heb ik met Rosetta gemeen. Iemand waar ik erg naar opkijk is Axelle Red. Die is al lang met muziek bezig, maar ze heeft er haar rechtenstudie niet voor gelaten. Intussen heb ik wel besloten om Letteren en wijsbegeerte te studeren, dat helpt allicht bij het beoordelen van scenario’s.

Volgens je vader ben je een ongelooflijke doorzetter, iemand die alles bereikt waar ze haar zinnen op zet.

Als je dingen kunt doen die je graag doet, is dat toch niet zo moeilijk! Maar het is waar: als ik iets echt wil, dan zet ik door. Zo heb ik echt geknokt om op school een goed eindexamen te doen. Ik had mij voorgenomen om op alle hoofdvakken 80% te halen, wat niet echt voor de hand lag, want voor wiskunde had ik het hele jaar door een dikke onvoldoende. Ik heb niet zo’n cijferhoofd. Soms had ik zin om weg te lopen uit de les, zo verschrikkelijk ergerde het me dat ik er niets van begreep. Maar ik heb niet opgegeven: na elke les ging ik de lerares om uitleg vragen, het arme mens werd helemaal gek van mij. Zo heb ik die hele achterstand ingehaald. (aandoenlijk ernstig) Ik vertel dit nu maar om mensen in dezelfde situatie te tonen dat zoiets mogelijk is.

Van de wiskundeles naar de glitter van Cannes, het is een grote overgang.

In zo’n schitterende avondjurk over de rode loper schrijden, dat is toch geweldig. Ik ben gek op kleren, ik pruts graag aan mijn haar en met make-up. Nee echt, ik heb mij daar geweldig geamuseerd. Maar evengoed was ik blij dat het maar drie dagen duurde: ik mag er niet aan denken dat ik voortdurend in van die petites robes zou moeten rondlopen. Je moet je ook voortdurend langs je beste kant tonen. Je wordt geobserveerd, je bent altijd een beetje op je hoede… Nee, drie dagen was echt wel genoeg.

Begrijp jij zo’n Sophie Marceau, die zich verschrikkelijk aanstelde tijdens de prijsuitreiking?

(haalt haar vingers door haar haar, kijkt flets, imiteert perfect het geëxalteerde toontje van Marceau) “Je vous dis, le cinéma, ça fait rêver les gens…” En ze bleef maar leuteren, wat vooral vervelend was omdat ik natuurlijk op hete kolen zat om te weten welke film de Gouden Palm zou krijgen. In eerste instantie vraag je je dan natuurlijk af of zo’n mens iets verkeerds gegeten heeft. Achteraf bekeken begreep ik haar wel. Ze had de hele dag in een ziekenhuis met doodzieke kinderen doorgebracht en ze was daar duidelijk niet goed van. Mij overkwam onlangs iets gelijkaardigs. In Valenciennes was ik gevraagd in een school voor kansarme kinderen. Volgens mij wisten die kinderen niet eens wie ik was, ze vroegen mijn nicht die erbij was net zo goed om haar handtekening. Maar die kinderen klampten zich letterlijk aan ons vast, die hadden zo’n behoefte aan wat aandacht en warmte. Toen ik achteraf met vrienden ging eten, zat ik er ook van de hand Gods geslagen bij, ik kon die kinderen maar niet uit mijn hoofd zetten. Ik wil hen trouwens zeker nog terugzien… Volgens mij bedoelde Sophie het echt wel goed. Ze wilde iets belangrijks zeggen, alleen pakte ze het nogal onhandig aan. En als je de wereldberoemde Sophie Marceau bent, kun je je dat niet permitteren, dan word je verondersteld jezelf onder controle te houden. Maar ik kan niet ontkennen dat ik toen een beetje moest lachen.

Voor je allereerste rol krijg je meteen al een van de hoogste onderscheidingen. Sta je nu niet ongelooflijk onder druk?

Wat dacht je? Nu kan het alleen nog bergaf, haha. Nee kijk, voor de buitenwereld is een prijs in Cannes zowat het hoogste dat je kunt bereiken, maar voor mezelf kan het natuurlijk nog veel beter. Dat is het enige wat je je in zo’n situatie kunt voorhouden. Daarom wil ik ook nog verder toneellessen nemen. Het legt mij wel een grote verantwoordelijkheid op qua keuze van rollen, en dat maakt me een beetje bang. Sinds Cannes krijg ik voortdurend scenario’s toegestuurd. Allemaal van regisseurs die de film nog niet gezien hebben. Waar baseren die mensen zich dan op? Dat soort aanbiedingen neem ik dan ook niet al te ernstig. Precies omdat ik zoveel te verliezen heb, wacht ik liever op serieuze aanbiedingen van regisseurs die hun talent al bewezen hebben.

Rosetta loopt vanaf 22 september in de bioscoop.

emotie.

Linda Asselbergs / Foto’s Lieve Blancquaert

Fout opgemerkt of meer nieuws? Meld het hier

Partner Content