‘Dennis van Rita’ is gedraaid in vijftien dagen. Iedereen is daar beretrots op, maar eigenlijk vind ik die periode te kort. En met de jaren wordt het er niet beter op, merk ik. Onder gelddruk moeten films almaar sneller ingeblikt worden. Met alle gevolgen.

Hilde Van Mieghem, de regisseur, stond erop dat ik de hoofdrol speelde. Dat heeft niks te maken met mijn waarde als actrice of met mezelf verkopen. Hilde geeft me dat vertrouwen, en daardoor ben ik ook beter in staat die rol te vertolken. Het is een kwestie van geven en nemen.

‘Kijk naar mij, hou van mij, bewonder mij’. Acteren is een hunkering naar aandacht. Elke mens zoekt daar op zijn eigen manier een uiting voor. De ene staat op de toneelvloer, de andere zit in het parlement en nog een andere schrijft er artikelen over.

Je moet zeer sterk zijn om in dit vak gelukkig te zijn. En het treffen om talent te hebben. Dan betekent het ook een verrijking van je leven, anders wordt dit vak een ongelukkig geploeter en gesmeek om werk.

De kinderen hebben het lastig. Als mijn man en ik voorstelling hebben, zijn we ’s avonds niet bij hen. Ik probeer ze uit te leggen dat dit ons werk is en dat dit ons gelukkig maakt. Dat moeten ze proberen te aanvaarden. Want ik wil dat zij later ook een beroep kiezen dat hen zoveel levensvreugde geeft.

De goesting om te spelen is er terug. Na twee jaar getouwtrek en stress bij het Toneelhuis, is de keuze voor NTGent een bevrijding geworden. Er is soms verscheurdheid en pijn nodig om je leven een andere kant uit te krijgen.

Als ik nog een tweede leven had, zou ik dokter worden. En volgens mij zou ik nog een goeie arts zijn ook. Want ik ben ervan overtuigd dat ziek zijn veel te maken heeft met wat er in je hoofd spookt. Van een dokter die goed kan luisteren, genees je sneller dan van één die de juiste pillen voorschrijft.

Ik geloof in evenwicht. Rondom ons vergaat de wereld, de dreiging wordt groter, 2005 was een rampjaar en toch zie ik veel optimistische mensen. Jongeren zoeken weer de schoonheid van het leven op. Er is weer behoefte aan gezelligheid en samenzijn, helaas vaak op een kunstmatige manier.

De sluiting van Studio Herman Teirlinck is een schande. Het was een breeddenkende school waar jonge acteurs zelf konden uitzoeken welke richting ze uit wilden. Studeren bij Dora van der Groen is veel bepalender, dus is een tweede school essentieel. Hopelijk stampt snel iemand een nieuwe toneelacademie uit de grond, want het evenwicht is zoek.

Als lesgeefster kon ik jonge acteurs goed over hun mentale obstakels helpen. Ik lokte hen uit hun schelp, leerde hen inspelen op impulsen. Als studenten ontdekten hoe dat moest, was dat bijzonder ontroerend. Maar even goed kon ik een student vlakaf zeggen dat hij geen talent had. Dat besef is misschien nog waardevoller dat te weten dat je er wel hebt.

Vroeger dacht ik met vriendelijkheid alles te bereiken. Met ouder worden heb ik geleerd te zeggen wat ik denk. Ook al is het hard, het brengt altijd wel iets teweeg en het maakt me ook gelukkiger. Eigenlijk vind ik mezelf nog te braaf, ook al zullen veel mensen het tegenovergestelde zeggen.

Leren acteren verloopt in fasen. Eerst was ik een kop waar tekst uit kwam. Mijn hoofd en buik waren nog niet verbonden, ik beeldde nog te veel uit en had te weinig fond. Hoe ouder ik werd, hoe meer ik vanuit mijn binnenste kon spelen. Ik voel nu veel beter aan wat de essentie is.

Ik zie geen graten in ouder worden. Ik verwacht op mijn oude dag heel veel schoonheid en rust. Waarom zouden die laatste decennia van mijn leven triest zijn ? Ik kan nog veertig jaar doorgaan. En voor oude acteurs zijn prachtige, doorleefde rollen weggelegd.

Het leven is een aaneenschakeling van ontmoetingen. Op mijn sterfbed eindig ik uiteindelijk alleen, maar als ik daar 10 of 20 mensen zal kunnen opnoemen die belangrijk waren in mijn leven, dan ben ik een heel gelukkige, rijke mens geweest.

Els Dottermans (41) is actrice.

Dennis van Rita, met onder anderen Els Dottermans en Matthias Schoenaerts loopt vanaf 8 februari in de

bioscoop. Dottermans speelt ook mee in Platform, een productie van NTGent.

Thijs Demeulemeester