Beautiful, het eerste parfum dat Karyn Khoury voor Estée Lauder ontwikkelde, is na 15 jaar nog steeds een van de populairste geuren ter wereld. En daar bleef het niet bij. Maar: “Voor elk geweldig idee moet je er minstens vijf andere uitproberen.”

S enior Vice President Corporate Fragrance Development Worldwide – achter het indrukwekkende visitekaartje van Karyn Khoury schuilt een innemende vrouw. Op en top Amerikaans, maar met een zweem van Parijse finesse. Het resultaat van een pendelleven tussen New York, waar Khoury nauw samenwerkt met Evelyn H. Lauderherself, en de Parijse poot van marktleider Lauder. Het is in de Franse hoofdstad dat het nieuwe parfum Intuition tot stand kwam. “Het was de eerste keer dat we samenwerkten met onze Europese R&D-afdeling”, zegt Khoury. “Tussen april en november ’99 vloog ik om de drie weken naar Parijs. Zo leer je de stad wel kennen natuurlijk.”

Het sensuele, oosters geïnspireerde Intuition, dat half oktober werd gelanceerd, speelt een belangrijke rol in de Europese strategie van Estée Lauder. Khoury: “Het parfum is gebaseerd op dat specifieke Europese gevoel van raffinement en subtiliteit. Samenwerken met Europa zou ofwel fantastisch, ofwel een catastrofe worden. Een middenweg was er niet, want verschillende culturen en sterke persoonlijkheden samenbrengen in één team is niet eenvoudig. De twee R&D-dames met wie ik samenwerkte, leerden me de gevoeligheden van de Europese markt kennen, terwijl ik mijn kennis van de geschiedenis en de mogelijkheden van parfums bijdroeg. Het was een confrontatie van twee werelden, want ik ben heel Amerikaans en zij zijn echte Françaises. Er kwam serieus wat vuurwerk en discussie aan te pas. Gelukkig zijn we onderweg vrienden geworden. Wederzijds respect is de basis van alles.”

Khoury’s ruim 20-jarige carrière als parfumeur berust op toeval. Van opleiding secretaresse en later aankoper van elektrische goederen, belandde Khoury als geurexpert bij een bedrijf in essentiële oliën. “Ik wist niet eens wat dat waren”, geeft Khoury toe. “Een parfumeurschool zoals die van Versailles bestond toen nog niet. Maar ik kreeg de kans om stage te lopen bij een parfumeur en ik ben er vijf jaar gebleven. Ik oefende voortdurend op het herkennen en onthouden van geuren. Ik trainde op alles wat maar een beetje ruikt, van shampoo en douchegel tot waspoeder. Weet je dat er in de parfumerie zo’n 2000 ingrediënten zijn? Elke combinatie roept een ander gevoel op.”

In het begin van de jaren ’80 werd Khoury de rechterhand van Evelyn Lauder. “Het eerste parfum dat ik voor haar ontwikkelde, verscheen in ’85, Beautiful, een romantische bloemengeur die haaks stond op de toenmalige sexy, agressieve parfums. Het is nog steeds een van de populairste geuren ter wereld.” Ook het in ’95 gelanceerde Pleasures, weer een bloemengeur, was een schot in de roos. Nochtans is succes nooit verzekerd, weet ook Khoury: “Niemand weet wat er zal aanslaan. Misschien komt de volgende succesgeur wel van een totaal onbekende parfumeur. Je eigen successen bieden geen garantie, want alle elementen moeten juist zitten. Heerlijke geuren floppen omdat de verpakking niet mooi is of de advertenties niet aanslaan. Dat maakt deze business juist zo boeiend: parfum is geen pure logica. Soms moet je gewoon afgaan op je gut feeling en instinct.”

Op dat vlak heeft Khoury niets meer te bewijzen. Of het daarbij een rol speelt dat ze een vrouw is? Ze twijfelt: “De meeste grote damesgeuren zijn ontworpen door mannen, vrouwen zijn dus niet noodzakelijk betere parfumeurs. Anderzijds is het bewezen dat vrouwen sneller toegang hebben tot de rechterhelft van het brein, dat de emoties beheerst. De manier waarop we creatief denken en het perspectief dat we daarbij hanteren, is meer emotioneel geladen.”

Inspiratie put Khoury uit reizen en ronddwalen in steden en bij kruideniers, in warenhuizen, restaurants, musea en muziekwinkels. “Plaatsen die niets te maken hebben met parfum. Om te weten wat een parfum moet uitdrukken, moet je weten wat er bij mensen leeft, wat ze voelen, wat hen interesseert. Die leefwereld wordt weerspiegeld in zoveel zaken: in wat ze eten, hoe ze zich kleden, hoe ze hun huis inrichten… Ik loop gewoon rond en zuig indrukken op als een spons. Ook kunst kan me inspireren. Zo is Pleasures sterk beïnvloed door het werk van Georgia O’Keeffe, mijn favoriete kunstenares. Als je haar bloemenschilderijen bekijkt, kun je gewoon denken: hoe mooi. Maar als je langer kijkt, merk je hun complexiteit op. En dat is ook het basisconcept van Pleasures geworden: een bedrieglijk eenvoudig parfum, maar een dat je aandacht vasthoudt.

Een van de leukste kanten aan haar job, vindt ze de vrijheid van werken: “Ik kan experimenteren en dingen uitproberen die nooit gelanceerd worden. Niemand zal een opmerking maken over de tijd die ik daaraan besteed. Bovendien werk ik rechtstreeks met Evelyn, er zijn geen tussenpersonen. Voor elk geweldig idee moet je er minstens vijf andere uitproberen die uiteindelijk niet werken. Bij Lauder begrijpt men dat en dat houdt me daar.”

Toch heeft de parfumsector niet stilgestaan. ” Things have changed dramatically“, zegt Khoury op gepaste toon. “Er zijn nog maar weinig vrouwen die zich aan één geur houden. Tegenwoordig dragen en ervaren ze parfums heel anders. Gelukkig maar, want een parfum moet je kiezen op basis van je humeur en je stemming. Met één outfit redden we het toch ook niet? Dezelfde vrouw draagt zowel een jeans, een avondjurk als een maatpak. En zoals geen enkele kledingstijl een vrouw definieert, kan ook een parfum dat niet. Tegenwoordig zijn de rollen omgedraaid en zien vrouwen parfums als een manier om zich uit te drukken en te experimenteren. Ze zoeken nieuwe vormen of wenden zich tot ruimtelijke geuren zoals wierook. Dat spoort ons aan om nog creatiever te zijn. We bedenken nu dingen zoals geparfumeerde lichaamsgels met glitters of lingerieparfums. Ik verveel me niet, het blijft spannend.”

Een nieuwe geur ontwikkelen, vergt één tot vijf jaar tijd en serieuze investeringen. Lanceringen zijn dan ook pure stress, zegt Khoury. “Want dan heb ik er alles ingestopt wat ik weet en kan ik alleen maar afwachten of iemand het wil kopen. Dan krijg ik kriebels in m’n maag en word ik ’s nachts zwetend wakker. Hadden we het niet beter zus of zo gedaan, denk ik dan. Ik ben een controlefreak: tot iedereen in onze fabrieken exact weet hoe de geur ruikt, kijk ik elk flesje persoonlijk na. De combinaties en concentraties van oliën, water en alcohol moeten exact zijn zoals ik het wil. Niemand kent het product immers beter. Dat is een streven naar kwaliteit en perfectie waarvan iedereen bij Lauder doordrongen is. Maar eens een geur op de toonbank staat, ben ik die controle kwijt. Dan kan ik alleen maar hopen.

Ik ben altijd geuren aan het testen. ’s Ochtends na het douchen doe ik op verschillende plaatsen meteen vier geuren op, gewoon om ze te proberen. Ik draag zelden een parfum omdat ik het echt wil, ik heb zelfs geen lievelingsgeur. Aan sommige kleven natuurlijk wel speciale herinneringen. Zo heb ik mijn vriend ontmoet toen ik aan Pleasures werkte.” Wordt het zo ondertussen geen tijd om die neus eens te verzekeren? Khoury lacht: “Dat zegt mijn moeder ook voortdurend. Ik weet niet eens of zoiets bestaat. Laat ons zeggen dat ik er voorzichtig mee ben.”

Sofie Albrecht & Wim Denolf / Foto Lies Willaert / Tekening Tim Oeyen