Eindelijk een chianti-jaar

Redactie Knack

18-09-2007, 22:00 Bijgewerkt op: 07-12-2020, 21:59

Wie Italiaanse wijnen proeft, houdt het best meerdere kalenders in het oog. Schitterende chianti keuren we uit vaten van 2006. Montepulciano zet de Vino Nobile van 2004 op tafel, van barbaresco proeven we hetzelfde jaar, bij barolo 2003 wijzen we 70 procent af en Montalcino schaamt zich voor het rotslechte 2002.

Toscaanse wijnen

Na een paar mindere jaren hadden de wijnboeren in Toscane redenen te over om veel te verwachten van de oogst 2006. Het weer toverde de jongste vijf jaar afwisselend verzopen of verdroogde wijngaarden uit de hoed, maar 2006 bleef gespaard van grillen : neerslag en warmte vormden een harmonisch duo. Voor de kenners : K, of de hydrothermische index van Selianinov, bedroeg 1,84. Een waarde uit het boekje. De wijnkwaliteit laat zich ook aflezen uit de druif zelf : voor sangiovese meet men op 27 september 2006 hoge potentiële alcoholgehaltes van 13,45 vol % (12,99 in 2005) en een grote, frisheid brengende zuurheid van 8 g per liter (7,5 in 2005). Daniele Rosellini, oenoloog van het Chianti Classico Consortium : “2006 wordt een groot chianti-jaar met uitzonderlijke alcoholgehalten, excellente zuurheid en hoge kleurintensiteit. We mogen een excellente evolutie verwachten.”

Voorproeven van chianti 2006

Het jaar 2005 herinneren de chiantiboeren zich als “aarzelend” : juli en augustus waren koud en nat waardoor het rijpingsproces vertraging opliep. Het was dus nodig om de opbrengst te beperken en in het groene sta-dium kleine, pas gevormde trosjes weg te knippen. Die operatie is voor wijnboeren altijd een beetje pijnlijk. Op de ongeveer vijftig geproefde wijnen van 2005 was dan ook maar een op de drie aan te raden, de rest was dun, zuur en flauw. 2004 was niet veel beter : ongeveer de helft, 40 op 82, doorstond de smaaktest. Daarom stelt iedereen zijn hoop op de primeurstalen van het wonderjaar 2006. Natuurlijk zijn niet alle wijnboeren eropuit om nu al hun wijn te laten proeven, er kan nog veel gebeuren voor hij op fles gaat. Onze selectie blijft dus een beperkte steekproef.

Deze wijnen, recht uit het vat geproefd, vormen alvast de eregalerij van 2006 :

Castelli del Grevepesa, Clemente VII : goede sombere kleur en een stevige neus, in de mond smakelijk en gebonden (www.castellidelgrevepesa.it). La Sala, kleine tanninestaart (www.lasala.it). Poggiopiano, gebonden en goede structuurtannines. Villa Branca, zeer smakelijk (www.villabranca.it).Villa S. Andrea, mooi gebonden smaak (www.villas-andrea.it). Carpineto, inktkleur met goede smaakstructuur (www.carpineto.com). Castello di Querceto, inktkleur en strenge edele smaak (www.castellodiquerceto.it). Castelli di Tizzano, goed onderbouwd en smakelijk (www.castelloditizzano.it). Castello di Verrazzano, diep fruit en smakelijk geknoopt (www.verrazzano.com). Fattoria Viticcio, structuur en lengte (www.fattoriaviticcio. com). Vignole, grote gestructureerde smaak (www.nistri.it). Villa Cafaggio, helemaal goed (www.villacafaggio.it). Villa Calcinaia, vers hout en smakelijk (www.conticapponi. it). Fattoria la Ripa, volkomen gebonden smaak (www.laripa.it). Piccini, goede mondstructuur met een streng accent (www.tenutepiccini.it). Rocca delle Macìe, statig en smakelijk (www.roccadellemacie.com). Castello di Volpaia, heel goede smaakeenheid (www.volpaia.com). I Sodi, goede, evenwichtige smaak (www.agrisodi.com). Rocca di Montegrossi, zeer krachtig. Dievole, kracht, diepte en lengte (www.dievole.it). San Felice, zacht en toch structuur (www.agricolasan felice.it).

Vino Nobile 2004

Montepulciano stelt zijn 2004 voor als “een gemiddeld jaar”, na het drijfnatte 2002 en snikhete 2003. De zomer was nogal koel, met minder zon dan gemiddeld en zelden temperaturen boven de 30 graden en bovendien veel nattigheid. Kortom, weinig reden tot grote euforie. We proeven veertig Vini Nobile van 2004. Over de ronduit slechte (zoals Triacca, Contucci, Godiolo, Icario, Ciarliana, Alla Sala en S. Anna) zullen we het verder niet hebben. Sommige wijnen zijn niet slecht, maar overtuigen niet : Boscarelli, Bindella, San Gallo, Il Conventino, Le Casalte, Lodola Nuovo, Lunadoro, Palazzo Vecchio, Romeo, Il Faggeto, Torcalvano Gracciano. Dit zijn de onberispelijk goede :

Lunadoro : cru Quercione : zachte neus en smakelijk in de mond. (www.lunadoro. com). Tenuta Valdipiatta : fijn en evenwichtig (www.valdipiatta.it). Avignonesi : zachtaardige, smakelijke geweldenaar (www.avignonesi.it). Canneto : compacte grootheid (www.canneto.com). Fassati : vers en evenwichtig (www.fazibattaglia.it). Fattoria del Cerro : smakelijk, goed evenwicht (www.fattoriadelcerro.it). Dei : smakelijk, goed evenwicht (www.cantinedei.com). La Braccesca : zeer smakelijk geknoopt (www.antinori.it). Nottola : zeer smakelijk, totaal evenwichtig (www.cantinanottola.it). Salcheto : fijn fris evenwicht à la bordeaux (www.salcheto.it). Talosa : getemde tannines (www.vinodocg.it). Tenuta di Poggio Uliveto : zachte tannines (www.fattoriasanfabiano. it). Tenimenti Angelini : traditioneel fijn (www.tenimentiangelini.it). Vecchia Cantina : fijn structuurbitter (www.vecchia cantina.com).

En nog enkele met licht voorbehoud : Fattoria del Cerro cru Antica Chiusina, La Ciarliana cru Scianello, Tenuta di Gracciano della Seta, Le Bèrne en Poliziano.

Brunello di Montalcinofrans 2002

Meer dan honderd journalisten kwamen naar de 2007-editie van Benvenuto Brunello, ondanks het armoedige jaar 2002 dat nu op de markt wordt losgelaten. Het millésime behoort samen met 1992 en 1982 tot de armzaligste jaren ooit (alleen 1972, 1976 en 1984 waren nog erger). Het aanbod in flessen werd dan ook gehalveerd tot ongeveer drie miljoen flessen. Drastische selectie van het geplukte fruit was de regel. Hoe ijverig we ook proeven en zoeken, bij de 2002 is geen enkele onberispelijke wijn te vinden. Bij de rosso 2005 zijn La Poderina en Siro Pacenti allebei zeer goed. Toch iets.

We kunnen beter op de 2004 en vooral op de 2006 wachten. Die laatste verschijnt pas in 2011 op de markt. Vooral 2006 lijkt het wachten waard : juli was zeer warm en augustus veeleer fris. De eerste helft van september echter was snikheet en het bleef warm. Zo kwamen perfect gebalanceerde druiven in de gistkuipen. Dat moet een legendarische millésime opleveren.

Barbaresco 2004 in het glas

Na wat zachte regen in de herfst van 2003, komt overvloedige regen tijdens de eerste maanden van 2004. Tot begin mei blijft het regenen, waardoor de bloei- en groeicyclus van de wijngaarden vertraging oploopt. De zomer brengt maar matige temperaturen, waardoor de groei nog verder vertraagt. Het resultaat : vrij kleine en compacte druiventrossen. De rijpingsperiode loopt tegen eind augustus ongeveer tien dagen vertraging op. Dan volgt een anticycloon, over de hele maand september tot begin oktober : zon zonder regen en temperaturen boven het gemiddelde. Daardoor kan iedereen wachten om pas te oogsten op het moment van ideale rijpheid. Het jaar 2004 kan terugkijken op een ‘normaal’ verloop.

Opmerkelijk : Barbaresco blijft groeien, in vijf jaar van 602 naar 695 ha en van 2,5 miljoen naar liefst 4,2 miljoen flessen (Cijfers : Albo Vigneti, Camera di Commercio Cuneo). Geografisch is de appellation echter compact en slechts verspreid over vier gemeenten : Neive (36,5 %), Barbaresco (34,3 %), Treiso (23,7 %) en Alba (5,5 %), terwijl Barolo verspreid is over wel elf gemeenten.

Op de blindproeverij maken we kennis met 65 stalen van het jaar 2004, dit zijn de beste, de onberispelijke : Abrigo Orlando met zijn crus Montersino en Rongallo (wat streng). Molino, cru Teorema (moderne stijl). Nada Ada, cru Valeirano (tradi- tioneel) . Adriano, cru Basarin (smakelijk). Poderi dei Gallina (fijn smakelijk). Cantina del Bricchetto, cru Albesani (perfect geknoopt). Filipino, cru Sori Capelli (streng) . Maccagatta, cru Basarin (compact). Negro Angelo, cru Basarin (gestructureerd) . Paitin, cru Sori Paitin (smakelijk fruit). Prinsi, cru Gallina (traditioneel smakelijk) . Punset, moderne generische wijn ; Sarotto Roberto, cru Rabajà . Rocca Albino, Vigneto Loreto (van de beste met zachte en geknoopte tannines) . Prunotto, stevige en geknoopte generische wijn.

Barolo moet zich herpakken

Het gaat niet goed met de barolo. De producenten willen graag doen geloven dat hun product een “moeilijke wijn” is waarop lang gewacht moet worden, opdat hij zijn geheimen van finesse en smaak zou vrijgeven. Men voegt er dan nog aan toe dat “nebbiolowijn geen kleur moet hebben…” en meer van dat fraais. Terwijl iedereen die wat met wijn vertrouwd is, weet dat dit niet klopt : jonge wijn met fouten zal vooral zijn fouten ontwikkelen.

Ook van pinot-noirwijn beweert men nog altijd dat hij geen kleur nodig heeft. In realiteit zijn de herauten van de kleurzwakte dezelfden die grote rendementen toelaten. Pakken druiventrossen die niet de gewenste rijpheid hebben. En dan maar suiker, kleurextracten, zuurmiddelen en god-weet-wat van “voedingssuplementen” laten aanrukken om een schijn van compensatie te creëren.

Gelukkig zijn er in het barologebied meer en meer wijnmakers met voldoende zelfrespect om eerlijke, kleurvolle en kleur-echte wijnen te maken. Enkele namen : Luigi Einaudi, Luciano Sandrone, Mauro Molino, Gianni Voerzio, Renato Ratti, Pio Boffa… Kleurechtheid gaat immers samen met gezonde tannines, gedegen fruit en goed geknoopte lengte. Ik heb het hier niet over valsspelers met concentratiemachines, overdreven lange inweektijden, te grote dosissen perswijn… Die kleur beantwoordt niet aan het onevenwicht in de smaak : grove bitterheid en ongedekte tannines in de smaakfinale. Het oog wordt bedrogen, maar de monsterwijn past bij geen enkele tafel.

Het gaat niet zo goed met barolo. De prijzen zijn zo hoog dat men buiten Italië de wenkbrauwen fronst. Een barolo kost gemakkelijk rond 50 euro per fles. Dan neemt de Belg liever een cru classé uit Bordeaux of een premier cru uit Bourgogne van een goed jaar en van een betrouwbaar huis. En niet alleen de Belg : er ligt een volledig oogstjaar onverkochte barolo in de kelders. De prijzen moeten dus omlaag. Er is in de streek ook speculatieve druk : een ha barolowijngaard gaat van de hand voor 400.000 tot 500.000 euro en een kilo druiven die voor barolowijn in aanmerking komt, kost 4 tot 5 euro. Dat is de prijs voor een kilo druiven in de champagneglitterwereld in Reims. Intussen knaagt het kwaad almaar verder : elk jaar wordt onbezonnen bijgeplant. In vijf jaar steeg de productie van 5,9 miljoen naar ruim 11 miljoen flessen Cijfers : (Albo Vigneti 2006, Camera di Commercio Cuneo).

Dat bijplanten gebeurt “op de minder goed georiënteerde hellingen van de heuvels en op minder geschikte percelen”, bevestigt Philip Roose van Fontanafredda, wat het natuurlijk nog erger maakt.

De impact is dubbel : de prijsdruk zal nog toenemen en de ‘bijkomende’ wijnen zijn de appellation niet waard. Zo komen we tot de catastrofale situatie waarbij we slechts een twintig van de 170 barolo’s 2003 die we blind konden proeven, als goed kunnen klasseren. 2003 was weliswaar een ongelukkig jaar : de nebbiolodruif verdraagt droge hitte heel moeilijk. Sangiovese en barberadruiven daarentegen triomfeerden.

Als we ook de ‘bijna-goede’ wijnen tolereren, 28, dan blijven we met de onthutsende cijfers : 120 van de 170 gepresenteerde wijnen moeten we als ‘slecht’ bestempelen. Ondrinkbaar slecht, met vuile cuit in de neus, enorme, naar het hoofd grijpende alcoholniveaus, schrale kleuren, absoluut gemis aan fruit, geen spoor van enige charme : bitter bijtende scharminkels waarvoor geen enkele reden bedacht kan worden om ze te ontkurken. Peperdure rommel.

Des te meer verdienste hebben diegenen die niet knoeien met kwaliteit. De met (!) gemarkeerde wijnen zijn in 2003 ontroerend goed.

Cavallotto (cru : Bricco Boschis). Monchiero (Rocche). Pio Cesare ! (Ornato en de generische wijn). Pira Luigi (Vigna Marenca). Barale (Vigna Castellano) . Cascina Adelaide ! (Cannubi) . Deltetto (Sistaglia). Poderi Luigi Einaudi (Casta Grimaldi). SandroneLuciano (Cannubi Boschis en Le Vigna). Cascina Casanova ! (La Serra) . MolinoMauro ! (Gallinotto). Oberto Marco ! (Vigneli). Ratti Renato (Rocche Marcenasco). Voerzio Gianni ! (La Serra). Grimaldi Giacomo (Novello). Prunotto (Busssia en de generische wijn) . Giordano Ferdinando ! (Radioso).