IN DE TUIN VAN ZIJN OUDERLIJK HUIS BOUWDE KUNSTENAAR ALBERT PEPERMANS EIGENHANDIG EN MET EEN BEPERKT BUDGET EEN NIEUW OPTREKJE. VAN DE FUNDERINGEN EN DE TERRASDEUREN IN CEDERHOUT TOT DE HANDBESCHILDERDE TEGELTJES IN DE WC.

Een klassieke halfopen bebouwing uit de jaren zestig, gelegen in een naamloze straat in Vlaams-Brabant. Het is niet meteen wat je zou verwachten van het huis van een kunstenaar. Toch wonen hier Albert Pepermans en zijn partner Greet Umans. Althans, zo lijkt het. De benedenverdieping van het huis doet dienst als atelier, boven werd een appartement voor huurders ingericht. Wonen en werken doet het koppel in de tuin, in een klein en zonnig optrekje – niet meer dan honderd vierkante meter – dat Pepermans in 2001 zelf en met een beperkt budget bouwde. Vier jaar geleden, toen Umans haar intrek nam, werd het verbouwd en achteraan uitgebreid. “Het originele huis heeft niet meer gekost dan een mooie auto, maar sinds de verbouwingen is dat opgelopen tot de prijs van een bus”, zegt Pepermans. “Het concept, dat de architect heeft uitgedacht, is behouden en voortgezet naar de achtergevel van het huis aan de straatkant, mijn ouderlijk huis. Het atelier, de tuin en de woning vormen nu één geheel.”

Zonder machines

Het ontwerp van de woning staat op naam van de in Parijs gevestigde Oostenrijker Günther Domenig, een poulain van Jean Nouvel. In ruil voor enkele schilderijen tekende de architect een stijlvolle doe-het-zelfwoning, waarin iedere vierkante meter slim wordt benut. Later nam Domenig ook het ontwerp van de annex en de tuin voor zijn rekening. “Het plan moest manueel uitvoerbaar zijn, zonder machines. Enkel met een ladder, een schop en een kruiwagen. Je zou versteld staan van wat je kunt realiseren met heel eenvoudige middelen”, zegt Albert Pepermans. “Zo heb ik zelf de funderingen uitgegraven en opgevuld met de stukgeslagen betonnen platen die de tuin ommuurden. Dat kostte me dus niets, behalve tijd. Anderhalf jaar lang heb ik vijf dagen per week gewerkt aan dit huis, alleen en in mijn tempo. Enkel voor het lassen van de trap heb ik de hulp gekregen van mijn oude oom, die vroeger smid was.”

Beneden bedraagt de totale oppervlakte slechts 75 vierkante meter, toch oogt de woon- en werkkamer ruim dankzij de rechtstreekse verbinding met de binnentuin. De voorraadkamer, een kleine eetruimte naast de keuken en het tuinpad, werden pas enkele jaren geleden toegevoegd. Vanuit de keuken leidt een stalen trap van één meter breed naar de bovenverdieping. Daar kwam er op vraag van de vrouw des huizes een dressing bij. De piepkleine wc en doucheruimte zitten verscholen achter een ingewerkte houten wand in de slaapkamer. “We zijn maar met twee, dus hebben we niet meer plaats nodig,” zegt Umans, “en de kleine badkamer wordt ruimschoots gecompenseerd door het buitenbad in de tuin. Daar is het ook tijdens de winter heerlijk vertoeven.”

Ook de keuze van de materialen werd afgestemd op de kunstenaar/bouwheer. “We hebben bewust gekozen voor lichte materialen als hout en ytongblokken, omdat ik het allemaal zelf moest versleuren”, zegt Pepermans. “En ik ben absoluut geen krachtpatser. Het terras, de terrasdeuren en de achtergevel van het huis aan de straatkant zijn van cederhout. Voor de vloeren in het hele huis kozen we voor een parket in merbau, zeer duurzaam hout uit Zuidoost-Azië. En bovendien niet duur. Met de overschotjes hebben we een tafel, lamp en keukenblad laten maken.”

Tapijt van schilderijen

In tegenstelling tot de gevel van het oude huis, laat het interieur van het nieuwe geen twijfel : hier woont een kunstenaar. De woonkamer staat, hangt en ligt vol met werken van Pepermans. Soms in stapeltjes op de grond, als een kleurrijk tapijt. Soms met plakband bevestigd over ingelijste werken. “Dat is eerder uit noodzaak dan uit esthetische overweging”, zegt Pepermans. “Ik kan ze nergens anders kwijt. Ik schilder namelijk veel sneller dan ik huizen bouw.”

“Alberts schilderijen maken ook deel uit van het meubilair”, bevestigt Umans. “Ze stonden er al, en daaromheen hebben we onze meubels geplaatst. Die zijn over het algemeen erg sober en laag bij de grond, om het gezichtsveld naar de tuin niet te verstoren.”

De inventiviteit van de kunstenaar reikt zelfs tot in het kleinste kamertje. Zo beschilderde en bakte hij zelf de goedkope, witte tegels in het toilet. In de keuken goot hij een tekening van de Italiaanse kunstenaar Cavellini in hars, dat nu dienst doet als spatplaat. Ook het gloednieuwe keukenblok van Habitat kreeg een laagje hars, omdat het eiken blad vloekte met het merbau van de parketvloer. “Zijn werken staan zelfs tot in de tuin”, zegt Greet Umans. “We zochten, bijvoorbeeld, een oplossing om die lelijke jacuzzi te verbergen. Aanvankelijk wilden we het inpakken met cederhout, maar dat is niet echt gebruiksvriendelijk. Je moet het in 1-2-3 kunnen openklappen en erin springen. Dus hebben we zeil laten maken van een werk dat Albert samen met Claus maakte. (zie hiernaast) Een persoonlijke en mooie oplossing voor het probleem.”

TEKST ELLEN DE WOLF – FOTO’S BIEKE CLAESSENS

“HET ORIGINELE HUIS HEEFT NIET MEER GEKOST DAN EEN MOOIE AUTO, MAAR SINDS DE VERBOUWINGEN IS DAT OPGELOPEN TOT DE PRIJS VAN EEN BUS.”