9/11 was een schok, maar brak de spirit van de New Yorkers allerminst. Onver-minderd blijven er nieuwe gebouwen oprijzen, Dit najaar leidt Jacqueline Goossens Knack Weekend-lezers langs de verbluf-fendste nieuwe architectuur in haar stad.

Deze herfst neemt Jacqueline Goossens onze lezers opnieuw mee op ontdekkingstocht door New York (zie p. 90-91). Dit keer wil ze u ook de nieuwe stad tonen die in de jaren 2000 rond de klassiekers is opgeschoten. Ondanks 9/11 rolde het geld als gek in New York tussen 2002 en 2008. Glazen woon- en kantoortorens konden niet snel genoeg gebouwd worden. Vele daarvan werden gepromoot als ‘groen en duurzaam’. Nieuwe parken en fietspaden verhoogden nog hun sexappeal. De recessie zette een domper op de bouwwoede, maar maakte nog geen einde aan New Yorks jongste metamorfose.

Natuurlijk hebben de New Yorkers fel uiteenlopende meningen over de recente veranderingen. Sommigen bestempelen de vele nieuwe torens als “lelijke, arrogante glazen vingers”, anderen, zoals burgemeester Bloomberg, de rijkste man van New York, vinden ze een opwindende aanwinst die de stad nog meer cachet geeft. Ook voor bezoekers leveren ze eindeloze stof voor discussie op.

New York-kenner Justin Ferate vindt sommige nieuwigheden zeer geslaagd. Deze “stadsgids der stadsgidsen” (volgens The New York Times) is van opleiding stads- en architectuurhistoricus. Zijn voorkeur gaat uit naar de High Line, met op de tweede plaats het nabijgelegen IAC-gebouw van architect Frank Gehry. “Ze moeten op de verlanglijst staan van iedereen die de sfeer wil opsnuiven van het 21ste-eeuwse New York”, zegt hij.

Wat vindt u er zo mooi aan ?

Justin Ferate : De High Line is een twee kilometer lang ‘lintpark’ dat langs en boven Tenth Avenue loopt, van Gansevoort Street in het Meat Packing District tot West 20th Street in Chelsea. Met wat geluk en de nodige fondsen zal het in de komende jaren worden doorgetrokken tot aan de 34ste straat. De High Line was oorspronkelijk gebouwd in de jaren 1930 als een spoorweg. Vanaf 1980 raakte hij in onbruik. Het park kwam er onder impuls van een buurtgroep, die geïnspireerd was door de Parijse Promenade Plantée. Sinds de heropening verleden zomer kuierden er al meer dan 400.000 mensen over. Het is een mooi park en je hebt er prachtige gezichten op de gebouwen. Het is de beste plaats om naar het witte glazen gebouw te kijken dat Frank Gehry ontwierp voor het internetbedrijf IAC. Met de Hudson erachter lijkt het op een groot wit zeilschip. Net zoals Gehry’s Guggenheim Museum in Bilbao helt en buigt de gevel. Zijn overbuur is een nieuw flatgebouw van Jean Nouvel, met duizenden vensterpanelen die geïnspireerd zijn op de dertiende-eeuwse gothische Sainte Chapelle in Parijs. Het project wil ook ecovriendelijk zijn met natuurlijke ventilatie, lage uitstoot, gerecycleerd en niet-giftig bouwmateriaal, en minder ozonvernietigende koeling. Dergelijke nieuwbouw verbruikt tot dertig procent minder energie dan oudere gebouwen.

U geeft vaak rondleidingen aan groepen van architecten, waaronder ook Belgische. Wat zet u op het programma als zo’n groep op één dag de nieuwe gebouwen van New York wil zien ?

Ik heb net zo’n tocht achter de rug. Een van de architecten noemde het een snelcursus in hedendaagse New Yorkse architectuur. Het tempo lag inderdaad hoog, maar er is zoveel te zien en ik had al behoorlijk moeite om een selectie te maken. Wie tijd heeft, kan makkelijk twee dagen vullen met mijn lijst. Een goed begin is het New Museum (2007) op de Bowery. De glazen minitoren die op een hoop speels gestapelde schoendozen lijkt, is het werk van twee Japanse architecten, Sejima en Nishizawa / Sanaa. Tot mijn verrassing past hij wonderwel tussen de oude laagbouw errond. Wat verderop is de New Academic Building van Cooper Union (2009), van Thom Mayne en Gruzen Sampton. Hij telt negen verdiepingen en is ook volledig in glas. Als je in het atrium staat, kun je tot helemaal boven kijken. Duizelingwekkend. In het gebouw zijn zowel de ingenieursschool als de kunstacademie van Cooper Union ondergebracht. Voor mensen die met milieuvriendelijke nieuwbouw bezig zijn, is het een must omdat er zoveel ‘groene’ technieken in werden toegepast. Van een van de topingenieursscholen van Amerika mogen we hopen dat ze de lat hoog leggen voor zichzelf.

Voor een heel andere stijl moet je naar The Standard (2009), het hotel dat boven de High Line is gebouwd. Sommigen ergeren zich mateloos aan wat ze de “brute Corbusierstijl” noemen. Anderen zien in het hotel een perfect spel tussen licht en ruimte. Het is op korte tijd al berucht geworden. De gevel is volledig van doorzichtig glas. Natuurlijk heb je hotelgasten die, al dan niet bewust, hun gordijnen openlaten, wat verklaart waarom sommige mensen het gebouw ongewoon lang staan te ‘bestuderen’. The Standard is een ideaal vertrekpunt om zowel de High Line en de gebouwen van Gehry en Nouvel te gaan bekijken. Mijn tocht zou ons daarna naar midtown brengen, naar het nieuwe New York Times-gebouw (2007) van Renzo Piano, de Hearst Tower (2006) van Norman Foster, het Time Warner Center (2006) van David Childs en The Bank of America Tower (2009). De laatste is nu het tweede hoogste gebouw van New York, na de Empire State, en het vierde hoogste in de VS. Het is een van de meest efficiënte en milieuvriendelijke gebouwen ter wereld. Ter ontspanning zou ik onze tocht afsluiten met twee musea. Het eerste zou het Museum of Arts&Design zijn, dat uit 1968 dateert en in 2008 grondig werd verbouwd. De verandering zette enorm kwaad bloed bij kunstenaars zoals Tom Wolfe, Chuck Close, Frank Stella en architectuurcritici en urbanisten. Maar het kleine kamp van invloedrijke voorstanders, onder wie burgemeester Bloomberg, won het pleit. Een goede afsluiter is de meer dan honderd jaar oude Morgan Library & Museum, waar Renzo Piano in 2006 een nieuwe glazen inkom voor ontwierp. Ook dat project was heel controversieel.

Wat is de impact van de recessie op de stadsvernieuwing?

De gevolgen zijn drastisch. Er liggen 520 bouwwerven stil. Dit jaar alleen al zijn er 7000 gloednieuwe appartementen op de markt gekomen. Elf procent van de kantoren staat nu al leeg. Minstens twintig hotels, gepland in de euforische jaren voor de recessie, zouden dit jaar hun deuren openen. Voor huurders en kopers is er dan weer een goede kant aan dit overaanbod : de prijzen die in de vorige jaren razendsnel stegen, gaan nu in dalende lijn.

Jacqueline Goossens geeft de komende weken lezingen over New York in Knokke (21 maart), Genk (22 maart), Puurs (23 maart), Beernem (25 maart) en Brussel (29 maart). Info: www.jacquelinegoossens.com

Info over de Knack Weekend-lezersreis vindt u op p. 90-91

Door Jacqueline Goossens Foto’s Bart Michiels

Ontdek deze herfst de nieuwe torens van New York op de Knack Weekend-lezersreis.

Fout opgemerkt of meer nieuws? Meld het hier

Partner Content