“In de toekomst”, zegt de Franse ontwerpster Matali Crasset, “zullen designers minder ontwerpen en meer nadenken.” Zij ziet design als een platform voor een levensscenario.

Matali Crasset is sinds een jaar of tien een vaste waarde in de designwereld. Ze wordt gerespecteerd, soms ook ‘getolereerd’. Omdat haar werk niet altijd even gemakkelijk is, of lijkt, en misschien ook omdat ze altijd haar eigen ding doet, wars van conventies en modes. Ze heeft geen tijd voor ’trendy’. Ze is geïnteresseerd in ideeën, in uitdagingen. Ze houdt duidelijk van variatie. Ze heeft destijds een opleiding gevolgd als industrieel ontwerper, maar kijkt veel verder dan het voorwerp. Ze brak een tiental jaren geleden door met Quand Jim monte à Paris, dat ze zelf beschrijft als een colonne d’hospitalité (beeld je in : een totempaal die tot een bed kan worden getransformeerd, met ingebouwde lamp en wekker).

Haar website heeft aparte rubrieken voor tentoonstellingen, onderzoek, scenografie, architectuur, meubilair, objecten en elektronica. Ze heeft aan interieurinrichting gedaan en aan grafiek. Ze is geïnteresseerd in design voor kinderen, in duurzame economie, in elektronische muziek. Ze is mede-eigenaar van een winkel in Parijs, Lieu Commun. Maar ze circuleert ook in de kunstsector : ze wordt sinds vorig jaar vertegenwoordigd door de gerenommeerde galerie Thaddaeus Ropac, waarvoor ze een aantal limited editions maakte.

“Ik heb altijd ontworpen voor mensen, dat is evident”, zegt de ontwerpster die haar carrière begon in de schaduw van Philippe Starck (bij het designlab van de Franse elektronicareus Thomson). “Ik heb geen tijd voor design dat over mezelf gaat, dat schreeuwt : ‘Ik’ ! Daar gaat het mij niet om.” Ze is, met andere woorden, tegelijk een discipel van Starck (haar beroemdste ontwerp is een designhotel, het Hi Hotel in Nice) en de anti-Starck.

“Ik stel mijn werk tentoon bij Thaddaeus Ropac, maar ik ontwerp ook meubilair voor Dunlopillo, een Frans industrieel merk dat comfortabel meubilair maakt. In beide gevallen blijf ik trouw aan mijn waarden en zoek ik naar oplossingen die passen bij de evolutie van een merk. Context is voor mij geen probleem. Tentoonstellen in een galerie geeft je de kans om te werken met vakmensen. Dan kies je voor kwaliteit, dan geef je zichtbaar-heid aan de diversiteit die design kan brengen.”

Het voorwerp als instrument

Matali Crasset heeft een interessant jaar achter de rug. Ze is nauw betrokken bij de lancering van Moustache, een nieuw Frans merk (zie verder) en ontwierp een ambitieus meubel, Open Room, voor Established & Sons, het toonaangevende Britse label.

“Ik stel graag dingen in vraag”, zegt ze. “Met Open Room wilde ik verder gaan, voorbij wat mensen zich doorgaans voorstellen bij een designmeubel : het objet roi dat je in je salon plaatst en dat je meer bekijkt dan dat je het gebruikt. Een meubel dat bijna uitsluitend status is. Hoe maak je komaf met die logica ? Open Room is een ruimte, een platform dat kan dienen als de basis voor een levensscenario.”

Het idee van een scenario de vie speelt een belangrijke rol in Crassets designfilosofie. Open Room kan worden beschreven als een kamer die past in een bestaande kamer. De kamer heeft geen muren, maar wel een duidelijke structuur. Die verbindt een felgekleurd tafelblad, opbergruimte, een lamp en een vuilniskorf. “Het is een open structuur. Maar terzelfder tijd voel je duidelijk dat je ergens in zit. Het voorwerp wordt ruimte. Het staat op zich, en het drukt een zekere état d’esprit uit. En precies daar schuilt het potentieel.”

Het voorwerp is daarnaast ook een instrument, vindt Crasset. En instrumenten dienen niet alleen om naar te kijken : je moet ze ook gebruiken.

Het ontwerp is, zoals wel vaker bij de designer, relatief eenvoudig. De materialen zijn dat ook. “Ik heb de materialen gekozen voor wat ze doen, niet voor wat ze eventueel zouden kunnen betekenen. Wat mij interesseert is het gebruik van dit voorwerp. Established & Sons is een luxemerk, de meubels zitten in een zekere prijsklasse. Maar mijn ontwerp is niet noodzakelijk ostentatoir.” En overigens : wie durft beweren dat duurdere materialen altijd efficiënter zijn ?

Technologie domesticeren

“Ik was niet geïnteresseerd in een stijloefening, waarbij je een gecompliceerd materiaal neemt en je dat eigen maakt. Je kunt niet leven in een oefening. Het idee was om iets duurzaams te maken, een tijdloos object. Ik wilde het zeker niet associëren met een bepaalde esthetiek. Je hebt momenteel een hele lichting designvoorwerpen met een sterke, imposante identiteit.” Dat soort design is duidelijk haar ding niet. “Voor mij moet de look van een ontwerp het resultaat zijn van een intentie, niet omgekeerd. Ik zal nooit een stoel beginnen tekenen met het idee : ik wil dat mijn stoel dié vorm heeft.” Simpelweg een stoel ontwerpen interesseert haar overigens ook niet echt. Ze heeft het meer voor wat ze zelf ‘levensscenario’s’ noemt. “Ik ben niet veranderd. Mijn eindwerk ging over de vraag hoe je technologie kunt domesticeren, en daar ben ik nog altijd mee bezig. Werken met technologie is tegenwoordig veel evidenter dan tien jaar geleden, toen we met Thomson en Starck gebruiksvriendelijke producten trachtten te ontwikkelen. Wat Apple nu doet, is eigenlijk een ver doorgedreven versie daarvan.”

Crasset is ervan overtuigd dat er structurele veranderingen op til zijn in de designwereld. “In de toekomst”, zegt ze, “zullen designers minder ontwerpen maar meer nadenken. Dat is niet per se een slechte evolutie. We kunnen merken helpen om zich te adapteren aan een nieuwe werkelijkheid, een andere logica. Design zal niet zozeer over materialen gaan, dan wel over filosofie. Onze waarden, onze persoonlijkheid zullen belangrijker worden. We zullen minder maar beter ontwerpen. Sterker, duurzamer.”

Dit is, voor Crasset, het begin van een opwindende periode. “Een periode om te experimenteren, om risico’s te nemen, om alles te herconfigureren.”

Aan de rand van de woestijn

Een van die initiatieven is Moustache, het nieuwe merk van Stéphane Arriubergé en Massimiliano Iorio, eerder al de stichters van Domestic (bekend van de hype van interieurstickers). Matali Crasset ontwierp voor Moustache ook een kamer, een variant op het aloude afscheidingsscherm. “Een structuur waarmee je binnen de muren van je huis tijdelijk een andere structuur kunt creëren.” Haar andere bijdrage is een set van een tafel met vier fauteuils in Playmobilstijl, de collectie Instant, gebaseerd op het idee van de schraag én ecologisch: de volledige set wordt uit één plank gesneden, zonder materiaalverlies (de collectie is ontworpen voor La Ménagerie de Verre in Parijs, een dans- en the-aterzaal in een voormalig fabriekspand, niet ver van de studio van Crasset).

Ze steunt het merk met alle middelen. In Milaan, waar Moustache tijdens de designweek officieel boven de doopvont werd gehouden, hield Crasset persoonlijk een rondleiding door de bescheiden showroom van via Tortona. Ze vertelde de bezoekers uitvoerig over haar eigen ontwerpen, maar verschafte ook uitleg bij de producten van andere designers, onder wie het Belgische collectief Big Game.

In 1999, toen we kennismaakten met Crasset, tijdens ons allereerste bezoek aan de meubelbeurs van Milaan, gaf ze ons al een gelijkaardige, enthousiaste rondleiding (ze had dat jaar een stand op Salone Satellite, een nevenevenement voor jonge ontwerpers).

In Parijs is Moustache een mercantiel verbond aangegaan met Lieu Commun, haar eigen winkel in rue des Filles du Calvaire. Crasset werkt ook aan een aantal grote projecten, waaronder een hotel. De eige-naars van het Hi Hotel in Nice, tot nog toe haar grootste triomf, hebben haar warm gekregen voor een nieuwe uitdaging : een residentie in een oase in het zuiden van Tunesië, in Nefta, niet ver van Tozer. “Het Hi Hotel was experimenteel en hedendaags, maar hier is de aanpak heel anders. Het hotel wordt opgetrokken aan de rand van de woestijn. Het is de bedoeling gasten aan te trekken op zoek naar bezinning en verwenning.”

Crasset en haar medewerkers hebben ter plekke een palmboomplantage nieuw leven ingeblazen. Het hout wordt gebruikt als constructiemateriaal voor het hotel. De opening is gepland in november volgend jaar. “Ik hou van het idee dat je ondergedompeld wordt in een context. Maar we willen niet gewoon een schelp bouwen voor reizigers. Ik vind het belangrijk dat we ook een bijdrage leveren aan de plaatselijke cultuur.”

Expo Living Wood van Matali Crasset, tot 21 november in Galerie Thaddaeus Ropac in Salz-burg, www.ropac.net, www.matalicrasset.com

Dit najaar verschijnt de eerste monografie van de ontwerpster en haar creaties : Discovering Matali Crasset, Avedition, ISBN 978 389986 111 2. 39,90 euro.

Door Jesse Brouns

“Voor mij moet de look van een ontwerp het resultaat zijn van een intentie, niet omgekeerd.”

“Design zal in de toekomst niet zozeer over materialen gaan, dan wel over filosofie. Onze waarden, onze persoonlijkheid zullen belangrijker worden.”

Fout opgemerkt of meer nieuws? Meld het hier

Partner Content