Een jaar als de blonde van Abba

Het is ontroerend hoe enthousiast de mens nieuwe jaren onthaalt, met hetzelfde optimisme dat hem ertoe aanzet naar de maan te reizen of tunnels onder zeeën te graven. Je heft het glas, verstuurt kaartjes en begint onbekenden te zoenen, terwijl je niet eens weet wat zo’n jaar in het schild voert. Vertrouwden wij gelukszoekers even gul als nieuwe jaren, dan zou Theo Francken eigenhandig een groot vuurwerk afsteken voor bootvluchtelingen.

Jaren zijn onbekenden in kapmantel die ongenood bij je aankloppen. Soms zijn het vermomde goden, die je op de proef stellen en je vervolgens met geschenken overladen. Soms zijn het rabauwen die rücksichtslos je geliefden ontvoeren.

Zo’n nieuw jaar heeft de gewoonte zich eerst even koest te houden. De Times Square Ball daalt 43 meter op zijn vlaggenmast neer en de wereld houdt de adem in. Even leef je in een gloednieuw universum zonder malheuren of tragedies. Meestal duurt het niet lang of zo’n jaar trakteert je op zijn eerste rotstreek. Ergens vliegt een feestzaal in brand of moordt een gek een volle kerk uit. Het gejuich over het nieuwe jaar verstomt, hoewel er tot diep in januari drinks worden gehouden waar ambtenaren en politici zich tegen collega’s aanschurken.

Er zijn jaren die ik niet graag zou overdoen, zoals 2008 en 2016. Dat zijn mijn anni horribiles, een begrip dat je liever niet in zijn meervoud ziet. Andere jaren waren beleefder en spraken met twee woorden. Zo kan ik niet veel kwaads zeggen over 1979. Ik kijk nog graag naar 1979, in de gedaante van de blonde van Abba zoals ze er in die dagen uitzag: met een glimlach die tegelijk weemoedig en sexy was. Dat is wat je noemt een onbereikbare liefde.

Sommige mensen proberen de bedoelingen van het nieuwe jaar te doorgronden door experts internationale betrekkingen van het Instituut Clingendael te raadplegen, of de blinde vrouw die bekend werd als de nostradamus van de Balkan. Dat is even waterdicht als de wauwelaars die zich trendwatcher noemen. Getuige het trendrapport dat ongevraagd in mijn mailbox tuimelde, zal de slow movement in 2018 evolueren naar een state of tranquility. We mogen gender blurring verwachten, betweenity tussen de geslachten, new tribalism, hybridisering, multizintuiglijke consumenten en nog wat gedrochten om schrik van te krijgen.

Maar schrik is een slechte raad- gever, in schrikkeljaren zowel als daarbuiten. Onbevreesd heb ik de onbekende binnengelaten, hem kreeft voorgeschoteld en een streep muziek opgezet. Het was iets van Ed Sheeran, dat de bezoeker leek te kunnen waarderen. Voor de rest was hij zwijgzaam en liet hij niet in zijn kaarten kijken, zoals bij nieuwe jaren gebruikelijk is. Hij mompelde iets over bloemen die zullen ontluiken en liefdes die gaan openbloeien. In zijn zeegrijze ogen las ik ook een handvol minder hartverheffende gebeurtenissen. Die kon hij slechts laten gebeuren, aangezien zo’n nieuw jaar ook niet meer is dan de relatieve eenheid van tijd die de periode beschrijft waarin een planeet om haar ster draait.

Meestal duurt het niet lang of zo’n jaar trakteert je op zijn eerste rotstreek. Ergens vliegt een feestzaal in brand of moordt een gek een volle kerk uit