Annevoie is de droom van een meestersmid uit de achttiende eeuw. De tuinen zijn zowel Frans, Engels als Italiaans van inspiratie en een ode aan het water. Er bestaan nu grootse plannen voor dit domein, dat uniek is in zijn genre.

De tuinen van Annevoie : rue des Jardins 37a, 5537 Annevoie, 082 61 47 47, info@jardins.dannevoie.be – www.jardins.dannevoie.be

Van 1 april tot 1 november : dagelijks geopend van 9.30 tot 18.30 u. (tijdstip waarop de laatste bezoekers worden binnengelaten).

Om te genieten van het mooiste licht en de poƫzie die van deze plek uitgaat, komt u het best in de late namiddag.

De meeste groots aangelegde tuinen uit de achttiende eeuw dienden om de macht van de eigenaars te bevestigen. Anders is het met de tuinen van Annevoie. Ze zijn veel intimistischer en romantischer en werden aangelegd voor de familie. Uitgangspunt was het Franse formalisme, maar we vinden er ook Engelse invloeden in terug, en kenners zullen er zelfs verwijzingen naar Italiaanse tuinen in ontdekken.”

Aan het woord is landschapsarchitect Jean-NoĆ«l Capart, achttien maanden geleden aangezocht voor de heraanleg omwille van zijn ervaring met het restaureren van historische parken. De jongste jaren werkte hij mee aan de restauratie van het Park van Brussel, de Abdij van Terkameren en onlangs nog aan het Josaphat-park in Schaarbeek. Zijn bureau JNC stelt 35 mensen tewerk en doet het ook goed in Frankrijk. “Sinds we verscheidene wedstrijden wonnen, zijn we erg actief in de omgeving van Lyon. We werken bovendien voor de nieuwe stad Marne-la-VallĆ©e, voor Lille 2004 (Culturele hoofdstad van Europa) en aan de aanleg van de Sommebaai.”

In Annevoie begon het voor Capart allemaal in 2000 met de komst van een nieuwe eigenaar. Sinds de aanleg door Charles-Alexis de Montpellier tussen 1758 en 1776 bleef Annevoie onafgebroken in handen van dezelfde familie. De nieuwe eigenaar, Le Cercle de Lorraine, ging in zee met het Waalse Gewest om de restauratie tot een goed einde te brengen. Annevoie is beschermd erfgoed, en dus mag er niets worden ondernomen zonder voorafgaande historische studie, in dit geval door specialiste Nathalie de Harlez de Deulin. Een dergelijke studie gaat de evolutie na sinds het originele ontwerp. We weten bijvoorbeeld dat de zoon van de oorspronkelijke ontwerper dingen toevoegde zonder het originele plan van zijn vader te wijzigen. Zo komt het dat Frans formalisme en Engelse romantiek hier hand in hand gaan. Vader en zoon lieten allebei een waterval aanleggen, heel verschillend van stijl. Die van de vader is mooi gestructureerd, met een balustrade en twee stenen figuren. Die van de zoon, enkele tientallen jaren later aangelegd, is louter op de natuur geĆÆnspireerd en bestaat uit opeengestapelde rotsstenen waarop planten hun gang kunnen gaan.

Water, de rest komt later

Water vormt het hoofdthema in Annevoie. Het park telt wel 20 waterbekkens en een 50-tal stralen en fonteinen die al 250 jaar ononderbroken functioneren. Het geheel krijgt water uit een groot reservoir dat zich op het hoogste punt van het domein bevindt. Het is nog nooit drooggevallen omdat het gevoed wordt door vier bronnen. “De meest afgelegen bron ligt op 2,5 kilometer van de tuinen. Dat betekent dat Charles-Alexis de Montpellier een netwerk van kanaaltjes moest aanleggen, deels ondergronds, deels bovengronds, om constant over een voorraad te beschikken. Capart wil ook de staat van al deze waterleidingen onderzoeken.

Wat Annevoie zo aantrekkelijk maakt, is dat de waterstralen er zo natuurlijk uitzien. Je vergeet de hele techniek die erachter schuilt. De grote spuwer haalt moeiteloos een hoogte van 7 meter. En van alle waaiervormige fonteinen zijn de mondstukken ingewerkt in het gras, zodat het lijkt alsof het water gewoon uit de grond spuit.

Het grote kanaal bevoorraadt nog altijd het fonteinwerk dat in verscheidene verdiepingen een deel van de heuvel in beslag neemt. Het water stroomt nog altijd zonder ophouden sinds de bouw in 1760.

In de loop der tijden lieten vele generaties De Montpellier geslaagde en minder geslaagde ingrepen uitvoeren. De belangrijkste is de symmetrische bloementuin die de bezoeker kan bewonderen vanaf de rue des Jardins, waar zich de publieke toegang tot het domein bevindt. De moestuin moest twee derde van zijn oppervlakte inboeten.

“De restauratie van Annevoie is nog maar pas begonnen. We overwegen bijvoorbeeld de moestuin in zijn oorspronkelijke proporties te herstellen. Andere, minder geslaagde toevoegingen worden wellicht verwijderd. Maar alles wat we doen, gebeurt volgens het charter van Florence. Dat werd opgesteld door het internationaal comitĆ© voor historische tuinen, en gaat uit van het principe dat een tuin een levend patrimonium is dat evolueert in de tijd, met de groei van de planten. Het restaureren kan dus niet Ć©Ć©n periode bevoordelen ten opzichte van een andere.”

Nog volgens het charter van Florence is het onderhoud van de tuinen essentieel. De planten vormen het voornaamste bestanddeel. Met moet ze vervangen indien nodig. “In het Park van Brussel liet ik 300 bomen rooien en hebben we er meer dan 200 nieuwe aangeplant. Annevoie heeft ook zo’n verjongingskuur nodig. We zullen dus moeten kappen, maar voor de nieuwe aanplantingen zullen we het originele ontwerp volgen. De volgende generatie zal hier dus jonge bomen zien staan, precies zoals de tijdgenoten van de initiatiefnemer Charles-Alexis de Montpellier.”

In samenspraak met de huidige eigenaar wil Jean-NoĆ«l Capart Annevoie ook met onze tijd laten meegaan. Zopas werd aan de oostzijde een aanpalend perceel van 7 hectare aangekocht. “Er is nog niets beslist. Maar zo’n oppervlakte op zo’n plek, die moet een sterke uitstraling krijgen. Ik kan me hier goed een hedendaagse tuin voorstellen. En ik zal me daarvoor met de beste specialisten omringen. Maar intussen wilden we deze ruimte ook niet braak laten liggen. Daarom deden we een beroep op Jacques Simon, een Frans landschapsarchitect bekend voor zijn land art. Die legde op 3 hectare een reusachtig labyrint aan in de vorm van een scarabee. Het is maar een tijdelijk project, beplant met zonnebloemen en aardperen die dit jaar het zomerseizoen opfleuren.”

Tekst en foto’s Jean-Pierre Gabriel

Fout opgemerkt of meer nieuws? Meld het hier

Partner Content