De Italiaanse sport- en luxewagen-bouwer Maserati bestaat eind 2014 honderd jaar. Sinds Alfieri Maserati zijn garage opende, stapelden de bolides triomfen en innovaties op. Na enkele moeilijke decennia oogst het merk opnieuw successen. De geschiedenis van de eeuweling met zijn drietand.
Van de excentrieke autobouwers die in de begindagen van de automobiel het ene (race)succes na het andere binnenrijfden, hebben er slechts weinigen de tand des tijds doorstaan. De Maserati’s bijvoorbeeld. Hoewel het merk pas echt bekend werd in 1926, nadat Alfieri Maserati de Targa Florio – een stratenrace op Sicilië – in zijn klasse had gewonnen, waren een aantal van zijn broers al lang met motoren bezig. De oudste, Carlo, toonde als eerste interesse in machinebouw. Op zijn twaalfde bouwde hij in 1893 al speelgoedauto’s op stoom. Op zijn zeventiende rustte hij een fiets uit met een zelfontworpen eencilindermotor waarmee hij later ook ging racen. Later, als testrijder voor Fiat in Turijn, paste Carlo zijn eencilinderproject toe op een wagen.
Toen Carlo in 1903 als testrijder voor Isotta Fraschini aan de slag ging, een bedrijf dat vooral focuste op race- en luxewagens, slaagde hij erin de bazen te overtuigen om zijn zestienjarige broer Alfieri aan te werven. Een geluk bij een ongeluk, want Carlo stierf zeven jaar later op 29-jarige leeftijd. Alfieri Maserati had intussen de kneepjes van het vak geleerd, in 1912 werd hij bij Isotta Fraschini benoemd tot manager in Bologna. Alfieri’s eigen zaak zou niet lang meer op zich laten wachten.
GOUDEN DAGEN VAN DE RACERIJ
Twee weken na de officiële registratie in het handelsregister opende Alfieri Maserati, samen met zijn broers Ettore en Ernesto, op 14 december 1914 de Alfieri Maserati Officina & Garage in Bologna. Dit bedrijf had als belangrijkste activiteit het prepareren van motoren voor motorraceliefhebbers. Maar de broers waren vooral gebeten door snelheid en bestuurden geregeld zelf hun auto’s in de gouden dagen van de racerij. Alfieri racete eerst met een SCAT, nadien met een Duitse Nesselsdorf, maar omdat die niet competitief genoeg waren, moest Alfieri telkens de duimen leggen. Tot hij er genoeg van had. Hij kocht zich een chassis van Isotta Fraschini, het bedrijf waar intussen zijn broer Bindo voor werkte, en installeerde er een viercilinderblok van Hispano-Suiza in. Die koppelde hij aan de versnellingsbak uit de SCAT, een Itala-achteras en Rudge-spaakwielen. Zijn wagen werd Tipo Speciale genoemd. Ook al is er discussie rond, deze wagen kan worden beschouwd als de eerste Maserati.
In augustus 1921 racet Alfieri de Tipo Speciale voor het eerst samen met zijn broer Ernesto in de Susa-Moncenisio. Ze halen goud. De eerste overwinning van een geassembleerde Maserati was hiermee een feit.
In 1926 legden de broers de laatste hand aan een eigen wagen met een 1,5-litermotor met acht cilinders in lijn. Deze eerste ‘echte’ Maserati, de Tipo 26, vernoemd naar zijn bouwjaar, debuteerde hetzelfde jaar met een overwinning in de Targa Florio, het begin van een lange zegereeks. Vanaf dan maakt het merk succesvolle race- en sportwagens. Het bedrijf krijgt nog een ferme opdoffer te verwerken wanneer Alfieri in 1932 sterft. Maar de legende was dan al geboren. Beroemde piloten, zoals Tazio Nuvolari, Alberto Ascari, Stirling Moss, winnen tal van races in een Maserati. Zelfs de Duitse reuzen uit de racerij, zoals Auto Union en Mercedes, moeten het kleine Italiaanse bedrijf af en toe laten voorgaan. Maserati slaagt er zelfs in om als enige Italiaanse autobouwer twee opeenvolgende zeges in de Indianapolis 500 binnen te rijven (1939 en ’40).
EXCLUSIEVE GT’S
Tijdens de oorlogsjaren werden de racewagens aan de kant geschoven en vervaardigde Maserati onder meer bougies en elektrische driewielbusjes met groot laadvermogen, de zogenaamde EC10. De broers deden wat de overheid hen oplegde, maar dachten terzelfder tijd na over welke toekomst hun bedrijf na de oorlog zou hebben. Daarom gingen ze focussen op personenwagens en in het bijzonder op een GT-wagen. Het resultaat was de A6-sportcoupé, die op de Motor Show van Genève in 1946 werd getoond. Met zijn vloeiende lijnen, gladde flanken en sobere decoratieve elementen zette designer Pinin Farina de toon voor een compleet nieuwe stijl.
Kort daarna ging de wagen in productie, maar er werden er nauwelijks 150 van gemaakt. Het compleet tegenovergestelde van de 3500 GT uit 1957, de eerste Maserati in een behoorlijke oplage : in zeven jaar tijd rolden er meer dan 2200 de fabriek uit. Tijdens de jaren zestig en zeventig bouwde Maserati een reputatie uit als producent van exclusieve GT’s met klinkende namen als Mistral, Mexico, Ghibli, Indy, Bora, Merak, Khamsin, Kyalami. Stuk voor stuk snelle Gran Turismo’s met een kleine oplage.
In al die jaren zat ook de raceafdeling van Maserati niet stil. De Maserati 250 F en de Tipo 61, de zogenaamde Birdcage, zijn de beroemdste en succesvolste types. De Tipo 61 dankt zijn bijnaam aan zijn aparte bouw. De auto bestaat uit tweehonderd dunne buizen (10-15 mm), die aan elkaar zijn gelast en nog het meest lijken op een vogelkooi. De wagen won in 1959 de Delamare-Deboutteville Cup in Rouen, met Stirling Moss achter het stuur. In 1963 introduceerde Maserati de eerste generatie Quattroporte, een type auto dat eenvoudigweg nog niet bestond. Het idee groeide tijdens een conversatie met Gino Rancati, een van Italiës bekendste autojournalisten : “Neem toch de motor van een racewagen en stop hem in een sedan”, zo zei hij. ’s Werelds allereerste luxueuze sportsedan was hiermee geboren. Bijna veertig jaar later is het precies de Quattroporte V – de vijfde versie van het model, ontworpen door Pininfarina – die na jaren van ups en downs sinds 2004 de zon weer laat schijnen voor het gerenommeerde Italiaanse merk.
De jaren voordien zat Maserati met de regelmaat van de klok in geldnood. In 1968 wanneer industrialisatie meer en meer als succesformule wordt gezien, neemt Citroën Maserati over, wat resulteert in de eerste Maserati’s met de typische hydraulische techniek van het Franse merk. Vandaag maakt Maserati deel uit van de Italiaans-Amerikaanse holding Fiat Chrysler Automobiles NV (FCA), waartoe ook Ferrari, Fiat, Lancia, Alfa Romeo, Chrysler, Dodge en Jeep behoren.
MASERATI VERSUS FERRARI
Maar de geschiedenis maakt soms rare sprongen, zo was Maserati ooit onderdeel van Ferrari. Giovanni Agnelli, baas van Fiat, dat Maserati tot 1997 managede, vroeg datzelfde jaar aan Luca Cordero di Montezomole, die Ferrari in zes jaar tijd had heropgebouwd, om hetzelfde te doen voor Maserati. Een verrassende alliantie, want zowel op het circuit als op de weg bestond er tussen de twee Italiaanse merken een rivaliteit. Maar het plan slaagde en Maserati klauterde helemaal weer naar de top. In 2005 scheidden de wegen voor Maserati en het meer opzichtige Ferrari.
Hoewel Maserati prat gaat op tijdloze klasse en elegantie, bewijst het merk dat het qua custom made cars geen grenzen kent. “Ik herinner me nog een Belgische die voor haar zeventigste verjaardag van haar man een pastelroze Maserati Grancabrio cadeau kreeg”, zo vertelt Laurent De Backer, marketingmanager van Maserati Benelux. “Tijdens een trip in Cuba was ze zo verliefd geworden op de jarenvijftigauto’s in pastelkleurtjes dat ze vanaf dan alleen nog pastelroze auto’s wilde hebben.”
CENTENARIO CAR
Om de honderdste verjaardag luister bij te zetten vatten de Italianen hun logo in een medaillon : het MaseratiCentennial Logo. De bekende drietand werd destijds ontworpen door Mario, de enige Maserati-broer die nooit van auto’s had gedroomd, maar kunstschilder werd. Voor zijn logo met de drietand deed hij inspiratie op bij de Neptunusfontein in Bologna.
Net zoals Maserati voor zijn negentigste verjaardag de Spyder 90th Anniversary introduceerde, zijn er ook 100 Anniversary-modellen in aantocht. Daarover lost het bedrijf geen woord, behalve dat de Maserati GC MC Centenario en GT MC Centenario MY15 vanaf september te koop zullen zijn. Initieel was het de Quattroporte Limited Edition by Ermenegildo Zegna die de honderdste verjaardag van het Maserati moest inluiden, vandaar dat er ook slechts honderd stuks op de markt zullen worden gebracht. Maar intussen zijn de plannen gewijzigd en wordt de Zegna als een ‘gewone’ limited edition verkocht. Het koetswerk van de Zegna-Quattroporte is bekleed met een lak in platina metaalkleur met ultrafijne aluminium pigmenten die extra glanzen. In het interieur zetten mokka en greige de toon. De fluweelzachte, lichte stof die mooi combineert met het leder is trouwens het resultaat van Zegna’s knowhow. Vanaf 2015 zullen voor alle modellen van Maserati door Zegna ontwikkelde opties voor het interieur beschikbaar zijn. En vanaf 2016 wil Maserati samen met Zegna ook custom-made interieurs gaan aanbieden.
Nog tot 14 december 2014 viert eeuweling Maserati feest in een periode van nooit geziene groei. De 23.000 wagens die afgelopen jaar werden verkocht (bijna 3,5 keer meer dan het jaar voordien) stuwen het merk naar een hogere dimensie. Vandaag is Maserati een van de snelst groeiende merken in de VS. China is de tweede markt. Maserati mikt tegen volgend jaar op 50.000 wagens.
Hoogtepunt van het feestjaar wordt de officiële Maserati Gathering (19-21 september) in Modena. Naar verwachting zullen zo’n 250 Maserati-modellen uit alle windstreken er verzamelen. Het driedaagse programma omvat onder meer tochten over bucolische Italiaanse wegen en rijsessies op het circuit. De tweede helft van 2014 stelt het Museo Casa Enzo Ferrari in Modena de meest spraakmakende Maserati’s tentoon. Het jaar wordt feestelijk afgerond op de verjaardag, zondag 14 december 2014. Misschien treft u er wel fervente Maseratirijders, als Jamiroquai-zanger Jay Kay, Heidi Klum, Lionel Messi of Silvio Berlusconi, als die geen last meer heeft van huisarrest.
Info: www.maserati100.com
DOOR ANJA VAN DER BORGHT
De Quattroporte werd geboren uit een simpel idee: stop een racemotor in een sedan
Fout opgemerkt of meer nieuws? Meld het hier
