Panerai is een bijzonder horlogemerk dat meer dan een halve eeuw alleen in een kleine kring van de Italiaanse marine gebruikt en geapprecieerd werd. Met de komst van Angelo Bonati is het een publieksmerk geworden.

Panerai heeft lang een verborgen leven geleid, dat werd bepaald door geheime bestellingen en een gesofisticeerde techniek. Toen het in 1993 zijn eerste horloges op het grote publiek losliet, was dat geen onverdeeld succes. Vier jaar later stond het bedrijf op de rand van de afgrond en moest de Richemontgroep ter hulp schieten. De overname bleek een succes en sindsdien is Panerai een gegeerd merk.

De man die Panerai weer op de kaart zette is Angelo Bonati. We ontmoeten elkaar in Imperia, aan de Ligurische Rivièra waar het merk de Vintage Yacht Meeting, een samenkomst van historische zeiljachten, sponsort. Bonati, een kalende vijftiger met een nostalgische blik, is de minzaamheid zelve. Hij vertelt hoe hij als kind al gefascineerd naar horloges keek. “Ik was misschien vier of vijf jaar oud toen ik het zakhorloge van mijn opa wilde repareren. Ik wou niet alleen zien wat er binnenin verborgen zat, ik had ook de pretentie het opnieuw te laten lopen. Natuurlijk lukte dat niet, ik hielp het horloge naar de vaantjes en kreeg nog een flinke bolwassing ook. Maar de verwondering over het geheim achter de tiktak is gebleven.”

Toch bent u als econoom afgestudeerd.

Angelo Bonati : Dat klopt, toch is de passie voor horloges nooit meer verdwenen. Tijdens mijn studies ging ik werken bij een ambachtelijke juwelier. Die opleiding heeft me uiteindelijk veel geholpen en toen meneer Cologni van Richemont mij aanwierf voor de merken die hij verdeelde, hapte ik meteen toe. Niet dat de horlogesector in volle expansie was, integendeel. De Japanners rolden met de kwartstechniek over de hele industrie heen en het idee van luxehorloge moest nog geboren worden. Ik was 29 toen ik bij Richemont aan de slag ging, met alleen mijn ervaring bij die juwelier en enkele jaren als verkoper in een warenhuis. Maar die praktijk bleek erg nuttig : in het warenhuis had ik geleerd wat een impulsieve aankoop betekent, bij de juwelier had ik de techniek geleerd en vooral hoe je mensen aan het dromen kunt zetten. In de schaduw van Cologni kon ik mij vervolmaken.

Van Panerai was nog geen sprake ?

De heropleving van Panerai begon toen Johan Rupert, de grootste aandeelhouder van de Richemontgroep, op een dag zo’n horloge in de hand kreeg en in één zin zijn gevoelens samenvatte : ‘ I want it.’ Dat viel niet meteen in goede aarde bij de Richemontgroep. Een aantal managers haalde de neus op voor een merk dat enkele jaren voordien wel enkele heruitgaven van zijn militaire horloges had gemaakt maar dat in een crisis zat. Even leek het wat beter te gaan toen Sylvester Stallone op een filmset de Panerai ontdekte en er zo door gecharmeerd was dat hij 250 stuks bestelde, als cadeau voor zijn vrienden. Het was één van die exemplaren die bij Johan terechtkwam. Nu bestond er wel een klein kringetje van fanaten dat op veilingen Panerais kocht, maar doorgaans niet meer dan 2000 tot 3000 euro betaalde voor stukken die nu makkelijk 100.000 euro zouden halen. Johan Rupert was echter vastbesloten, hij kocht het merk en vroeg mij om mijn schouders eronder te zetten. Vermits ik Italiaan ben en van mooie horloges houd, moest hij dat geen twee keer vragen.

Wat maakt Panerai zo bijzonder ?

Zijn eigenheid. In het globale dorp waarin we tegenwoordig leven en met een economie die naar eenvormigheid streeft, is het bijzonder moeilijk om verschillend te zijn. En toch heeft Panerai weinig moeite met dat anders zijn omdat de authenticiteit, de geschiedenis, de techniek, het design en zelfs de wijzerplaat voor een zeer sterke eigenheid zorgen. We gebruiken niet voor niets het epitheton Laboratorio di Idee, omdat de menselijke waarden achter het merk zo sterk aanwezig zijn. Tenslotte gaat het om een product van een typische Florentijnse familie met een passie voor precisie-instrumenten, die een horloge ontwikkelde voor de helden van de marine. Hun verhaal is bekend en niemand betwist de waarde van die duikershorloges die hen in staat stelden onwaarschijnlijke exploten te verwezenlijken die door vriend en vijand zijn erkend. Maar het ging ook om een familie met een louter ambachtelijke traditie die op een kleinschalige manier bezig was en niet bang was om te experimenteren, net zoals in een laboratorium gebeurt.

Een paar jaar geleden werd beslist om een eigen binnenwerk te maken.

Voor een merk dat zichzelf au sérieux neemt is het maken van een eigen mechanisme fundamenteel. Omdat het aan de wereld moet laten zien dat het op het hoogste niveau kan meedingen. In het andere geval blijf je op een minder niveau ter plaatse trappelen. Met die rol namen we geen genoegen. In de beginperiode hebben we wel een meerwaarde toegevoegd aan de mechanismen van anderen die in onze horloges staken, maar op de duur ben je ook daar niet langer tevreden mee. Wie voor de volle honderd procent constructeur wil zijn, kan het daar niet bij laten.

Een verhuis naar Zwitserland drong zich op.

Toen we beslisten om ons eigen binnenwerk te maken, was er geen andere oplossing. In Italië zijn er nu eenmaal niet genoeg specialisten van hoog niveau om de ultieme uitdaging aan te gaan, en de knowhow was evenmin aanwezig. Ook de omgeving was er niet, de toeleveranciers, het terroir ontbrak. De grootste horlogemakers en toeleveranciers zijn te vinden in Neuchatel. Daar waren we zeker dat we een product konden maken van het allerhoogste niveau.

… met verlies van de Italiaanse eigenheid ?

Absoluut niet. Het merk is Italiaans, de chef is Italiaan en zelfs veel van de technici die in Neuchatel werken zijn Italianen. Ook de hele creatie gebeurt in Italië en dat geldt eveneens voor het idee achter het binnenwerk, dat van mij komt. Dat is overigens een grappige situatie omdat ik de technici ideeën doorspeel, waarvan ze beweren dat ze technisch gezien niet gerealiseerd kunnen worden. Maar ik weiger me daarbij neer te leggen en uiteindelijk krijg ik toch mijn zin. Zo zie je dat het soms voordelig is om zelf geen perfecte specialist te zijn. Wie dat wel is, trekt meteen zijn limieten, en dat wil ik niet. Dat maakt dat er af en toe wel eens gegromd wordt over de Zwitserse grens. Maar dat we door Ferrari gevraagd werden om een horloge te ontwerpen, bewijst dat we op de goede weg zijn. Omdat Ferrari voor het summum van techniek staat en omdat we zoveel elementen gemeen hebben, van de originaliteit en het de-sign tot de knowhow, de passie en onze Italiaanse achtergrond.

Wie valt voor een Panerai ?

In het begin van de heropleving kregen we veel trendy mensen over de vloer, maar dat is niet het publiek waar we op mikken. Ik heb me altijd verzet tegen het maken van trendy horloges, juist omdat onze eigenheid zo sterk is. Gelukkig is die koorts van modieuze klanten die helemaal niet geïnteresseerd zijn in wat er in een horloge steekt, weer gaan liggen en trekken we sinds jaren de echte liefhebbers aan die het merk en zijn eigenschappen kennen. Die gaan voor de creatieve inhoud.

Om een kwaliteitshorloge te maken heb je maîtres horlogers nodig, net zoals je voor schepen maestri d’arche moet inschakelen. Het gaat niet alleen om zeer hoog gekwalificeerde mensen, maar vooral om mensen bij wie bekwaamheid gepaard gaat aan passie. Bovendien komt er nog een element bij : die schepen hebben vijftig, honderd of zelfs honderdvijftig jaar gevaren. Zowel voor schepen als voor horloges is de tijd een essentieel gegeven . Natuurlijk is er ook de schoonheid en de allure van die oude boten die zelfs de modernste schepen niet evenaren.

Door Pierre Darge I Foto’s Panerai

Fout opgemerkt of meer nieuws? Meld het hier

Partner Content