Kerstmis is in onze westerse cultuur een van de weinige dingen die nog vaststaan. Gewoon aftellen tot 25 december en ‘het’ is daar, zoals we gewoon zijn. Maar voor sommigen is dat kerstgebeuren dit jaar heel anders dan vorig jaar.
MOHAMMED (60), EMAL (45), NUSINE (BIJNA 18), DIANA (13), LIMA (5)
Vuurwerk en fondue zijn niet per se nodig om een nieuw begin aan te kondigen. Soms zijn Kerstmis en Nieuwjaar in deze context bijzaak, zeker in het verhaal van de Syrische familie Kassem. Vluchtelingen. Mensen.
Met Syrië als verleden en België als toekomst arriveerde het gezin Kassem drie maanden geleden in ons land. Geen tijdelijke oplossing, maar een eindbestemming. Ze zijn Koerden, moslim. Hun Nieuwjaar valt op 21 maart. Kerstmis is voor hen niet meer dan een traditie die ooit tot in Syrië geraakt is. Het verhaal achter het feest kennen ze. Meer nog, ze hebben het zelfs altijd gevierd. Dat ze in religieus opzicht niet in dat verhaal passen, vinden ze geen probleem. Kerst was voor hen, net als voor velen onder ons, een prettig excuus om in familieverband te genieten.
‘Was’. Want de Kassemfamilie is sinds enkele jaren verspreid over Syrië en Turkije. Ergens onderweg. Hopelijk. “De communicatie verloopt te stroef om te weten wie waar juist zit. Als ze allemaal uiteindelijk bij ons geraken, zijn we blij”, vertelt Mohammed. Het gezin kijkt uit naar veel dingen, kerstcadeaus horen daar niet bij. Prioriteiten worden snel bijzaken, als de omstandigheden veranderen.
Als het over Nieuwjaar gaat, springt Nusine recht. “Ik verjaar op 1 januari. Eindelijk !” Achttien wordt ze, oud genoeg om dromen realiteit te laten worden. “Ik wil flight engineer worden”, zegt ze met een heerlijke vastberadenheid, ook al komt haar Engels er nog wat gewrongen uit. Na drie jaar is ze, hier, opnieuw kunnen starten met de school. Haar moeder pikt in. “Het mooiste cadeau hebben we gekregen met deze nieuwe thuis. Het enige wat we willen is een toekomst voor onszelf en onze dochters. Zodat zij een verschil kunnen maken, gelukkig kunnen zijn.” De dankbaarheid bij hen is groot, heel groot. De schok van herkenbaarheid bij ons ook. Want in Syrië was dit gezin welgesteld, behoorde tot de betere middenklasse. Vader en moeder hadden een degelijke job als kleermakers, de dochters waren leergierige kinderen. Een normaal gezin. En toch. In België zijn ze vluchtelingen. Dat vat het zowat samen, op het eerste gezicht. Maar als je wat verder kijkt, wordt duidelijk dat dit gezin niet te herleiden valt tot die ene term. Mohammed, Emal en hun kinderen zijn mensen, dankbaar, op zoek naar geluk. En absoluut niets zou hen mogen tegenhouden om daar een kerstwens voor te gebruiken.
CÉLINE (29), PIETER (31) EN EMIEL (11 WEKEN)
Een kerst met cadeaus onder de kerstboom kennen ze. Dat er dit jaar bij Pieter en Céline ook een wiegje met een baby naast die boom zal staan, is nieuw.
Tweede kerstdag, een jaar geleden. Een positieve zwangerschapstest werd het mooiste cadeau dat ze konden krijgen. “We wisten dat we kinderen wilden, maar wanneer ?” Een bevriend koppel dat zijn peuter-met-koptelefoon meenam naar een festivalletje deed hen overstag gaan. “Dat wilden wij ook”, lachen ze. En toen ging het snel. Pieter en Céline zijn ondertussen veertien jaar samen, niet getrouwd, wel verloofd. “Onmiddellijk na de bevalling gevraagd”, glundert Pieter. Dan kon ze niet weigeren. Alsof ze dat al zou doen !
Een kind krijgen verandert je leven, maar Pieter en Céline – nu ook papa en mama – zijn gewoon Pieter en Céline gebleven. De dag dat ze elkaar als ‘mama’ en ‘papa’ zouden aanspreken, zonder dat zoontje Emiel in de buurt is, zou geen goede dag zijn. “We hebben ons in de zwangerschap ‘gegooid’, het zou allemaal wel goedkomen. Maar hoe dichter het einde van die negen maanden naderde, hoe benauwder we het kregen. Het werd echt.” En het werd moeilijk, toen Célines broer overleed drie maanden voor de bevalling. Verdriet en blijdschap kwamen plots angstaanjagend dicht bij elkaar. “Ik was bang van die gevoelens, maar Emiel verlicht de pijn.” Al zal Céline nooit zeggen dat hij haar broer vervangt, dat kan niets of niemand. De baby maakt de scherpe kantjes wat zachter, voor de hele familie. Daarom wordt er met Kerstmis gevierd. Heel de familie komt samen, er worden namen getrokken voor de cadeaus en Emiel zal van arm tot arm gaan, ook al is hij lang niet het eerste kleinkind. Zelfs tweede kerstdag wordt dit jaar ook een feest, met het doopsel van Emiel.
Na het poseren voor de foto willen Pieter en Céline graag nog een portret, voor de kerstkaart die ze willen opsturen. Een foto met kind en kat en kerstmuts, die laatste in miniformaat voor Emiel. Céline merkt op dat zij – ouders en kind – elkaar elke dag beter leren kennen en dat het ook elke dag leuker wordt. En als die baby dan ook nog eens smakelijk lacht, met de kerstmuts op, zal niemand dat tegenspreken.
MARIE (25) EN YANNICK (26)
Een eigen huis, een plekje onder de zon, waar het geen ramp is als je eens iets stukmaakt ! Dat was zowat de gedachtegang van Yannick en Marie toen ze dit jaar besloten een huis te kopen.
“Een jaar geleden kwam het ter sprake. Aan de kersttafel zelfs, als ik me niet vergis. Een groottante van Marie verkocht haar huis, dat kon wel eens interessant zijn voor ons”, vertelt Yannick. En inderdaad. Yannick en Marie hadden op kot gezeten in Leuven, verhuisden daarna naar Antwerpen, later naar Hasselt en zijn nu weer thuisgekomen in Sint-Truiden. Daar waar ze ooit vertrokken zijn, dicht bij die belangrijke familie en vrienden. “Eerlijk gezegd, zag ik mij hier aanvankelijk niet wonen. Ik wilde altijd leven in een grootstad, een plek waar het wemelt en leeft”, zegt Marie. Maar de kans om dat huis te kopen diende zich aan en kansen moet je, volgens het jonge koppel, grijpen. Ook al wemelt het er minder, leven breng je zelf. Zelf omschrijven Marie en Yannick hun huis nog als een bouwwerf, al kan het gerust doorgaan voor een gezellige kampeerplek. Sinds augustus zijn ze aan het verbouwen, Kerstmis was hun deadline. “Onmogelijk”, klinkt het nu. Toch wordt uitgekeken naar de eindejaarsperiode. De werken worden dan even stilgelegd om tijdens het verlof nog eens gewoon te kunnen genieten. Van elkaar, van de rust en voor het eerst ook van hun huis.
Marie is een kerstfanaat. Volgens haar bestaat er echt zoiets als een ‘kerstgevoel’. Dat kan half november al de kop opsteken. Komt daarbij nog de eerste verjaardag van hun nichtje op kerstdag zelf, en de prestatiedruk is compleet. Want hoe combineer je kerstmutsen en een verjaardagskroon ? “Dat kerstgevoel is heerlijk, maar het maakt me ook nerveus”, zegt Marie. “Een etentje op Kerstmis is op zich niet veel anders dan een etentje op zondag, of op een andere dag. Maar toch.” Iedereen is opgekleed, het eten moet echt lekker zijn en de sfeer goed. Om die ambiance in de hand te werken, zijn er middelen genoeg : kerstfilms waar Yannick onder lichte dwang mee naar moet kijken, rendieroortjes, adventskransen aan de deur, slingers in huis, lichtjes en een boom die tot het plafond reikt. Want hoe groter de boom, hoe meer lichtjes. En cadeaus, veel cadeaus. Al staat er dit jaar maar één ding op hun verlanglijstje : verfpotten.
Door Nele Reymen & Foto’s Debby Termonia
Fout opgemerkt of meer nieuws? Meld het hier
