In het hoofd kruipen van zo’n jongen, dat zou je moeten kunnen. In de kop van zo’n jonge man die zijn bestaan blijkbaar alleen kan rechtvaardigen door de wereld een lap op zijn gezicht te geven. “Bakkes toe”, hebben ze waarschijnlijk gesnauwd naar de treinbestuurder die hen tot wat kalmte wou aanmanen op die bus in Antwerpen. Een man, een vader, die opkwam voor de rust van zijn medereizigers en die storend gedrag terecht wou wijzen. Misschien ook wel op een brute, op de verkeerde manier, alleen wie erbij was, kan dat navertellen. Met woorden kunnen ze niet overweg, die jonge agressieve mannen, ze beperken zich meestal tot luide, felle kreten. Hun intonatie kent maar één toonhoogte, die van het brallen. Spreken doen ze met hun vuisten, ook onder elkaar. Ze slaan hard op elkaars rug, geven een stomp in de zij. Hun handdruk is een ritueel vertoon, waarbij ze spierballen laten rollen. Waar leren ze dat, vraag ik mij af ?

Hoe krijgt een kind zijn plooi van volwassen man of vrouw ? Door het imiteren van het gedrag van degenen die hem het meest nabij zijn : vader, moeder, grootouders, oudere broers en zussen, leraren, idolen. Het raapt uit al die voorbeelden elementen die het samenvoegt tot zijn eigen, binnen zijn leefwereld, hanteerbare, sjabloon. Puzzelen is niet simpel en het samenbrengen en in elkaar passen van al die stukken tijdens de adolescentie gebeurt met horten en stoten. Nog moeilijker is het als je stukken van twee verschillende puzzels tot een geheel probeert te verwerken.

Psychologen hebben in de afgelopen jaren al het verdwijnen van de “vaders” in onze maatschappij geduid als oorzaak voor het regelloze, agressieve gedrag van jongens en mannen. Dat er toenemend agressief gedrag is van mannen in zogenaamde beschaafde landen over de hele wereld valt niet te ontkennen. We focussen nu wel totaal op de gruwelijke moorden van de jongste maanden in Brussel en Antwerpen, maar ook veel scènes uit de Duitse voetbalsteden zijn niet fraai. Hooligans die aan de Poolse grenzen worden tegengehouden om erger te voorkomen, regelrechte straatgevechten tussen Duitse en Engelse voetbalfans, volwassen mannen, in Stuttgart. Zielsverheffend mannelijk gedrag kun je dat niet noemen. Maar het lijkt normaal te worden. Het wordt ingecalculeerd als onvermijdelijk en bestreden middels een reusachtige en dure politiemacht.

Op de televisie zien we reportages over kleine of grotere privémilities in Irak. Mannen die van geen hout pijlen weten te maken in hun thuisland en dan veel geld gaan verdienen door, nauwelijks gehinderd door een wettelijk of deontologisch kader, als echte rambo’s het vuile werk op te knappen in die oorlog. In het andere kamp worden diegenen verheerlijkt, die hun eigen leven vernietigen bij zelfmoordaanslagen, vaak ook op onschuldige burgers.

Zijn dat allemaal samen de vaders, de helden, naar wie die misgelopen jongens zouden moeten opkijken ? Vormt dat amalgaam van agressie het ideaal van mannelijkheid ? En wie staan daar tegenover ? Wie moeten hen op de rechte weg proberen te houden ? Hun eigen vaders die hier hun weg niet hebben gevonden, die ontworteld zijn en blijven en zich daardoor machteloos voelen ? Voor wie zij zelf vader moeten spelen, want zonder hun kinderen kunnen die vaak niet eens hun administratieve plichten vervullen.

Ook treinbestuurder Guido Demoor was een vader. Geen held, wel iemand die als een mens onder de mensen wou leven en dat ook verwachtte, misschien zelfs eiste van jongere mannen, van andermans zonen.

Als vaders, van welke afkomst of achtergrond ook, nu eens gezamenlijk in protest tegen het grote en het kleine geweld, tegen brutaliteit zouden opstaan ? Een beweging van mannen, los van de politiek, die openlijk opkomen voor respect en regels, maar tegelijk voor mededogen en menselijke waardigheid. Geen watjes, maar vaders naar wie aankomende mannen, zonen, kunnen opkijken. Vaders die een jonge man als mentor zou willen. Vaders met gezag, die de strenge wet en het meedogende hart kunnen verzoenen.

TESSA BLOGT !

VAN MUIZEN EN MENSEN,

OP www.knack.be

Volgende week

HET ONBEKENDE BULGARIJE

In het tweede vakantienummer gaan we zeilen op de Adriatische Zee, reizen we door Bulgarije en laten we een van de Grote Gevoelens de vrije loop : heimwee.

www.weekend.be

reacties : TESSA.VERMEIREN@knack.be

tessa vermeiren