WAT HOORT NIET THUIS IN HET rijtje : ijsberen, bruine beren, masturberen ? Niet wat je denkt : bruine beren zijn in de opsomming niet op hun plaats, want de twee andere dingen kun je zélf. Er mag al eens gelachen worden, nietwaar, al zijn de grapjes over dit taboe dun gezaaid. Woody Allen liet zich erover uit in de zin van having sex with someone you really like, maar de oudste bekende uitspraak over het onderwerp is van Diogenes, de ongekroonde en onbeschroomde kampioen der masturbatoren : ?Het is een wonder,? schreef hij, ?dat het zo simpel kan zijn. Kon ik mijn honger ook maar stillen door over mijn maag te wrijven…?

In de 18de eeuw verscheen voor het eerst het woord onanie, verwijzend naar de bijbelse Onan. Die werd door zijn vader Juda verplicht de weduwe van zijn broer te bevruchten, maar de arme Onan werd geëxecuteerd omdat hij dat weigerde door zijn kostbare zaad te verspillen op onvruchtbare bodem. (Het is nooit uitgemaakt of het om masturbatie ging of om coïtus interruptus voor het zingen de kerk uit maar Onan voldeed hoe dan ook niet aan de opdracht.)

De Zwitserse arts Tissot schreef een lijvig werk : ? Onanisme, een verhandeling over de kwalijke gevolgen van masturbatie?, een inventaris van de kwalen die het veroorzaakte. Tissot : ?Als mannen te vaak ejaculeren en als vrouwen met hun vaginale afscheiding morsen, worden ze ziek, door het onevenwicht dat ontstaat als ze zichzelf beroven van vitale stoffen.? En het was niet mooi wat hen ten deel viel : zenuwziekten, TBC, epilepsie, ruggenmergtering, geheugenverlies… Mettertijd werd de lijst van kwalen langer en langer. Welmenende doktoren wilden het volk tegen zichzelf beschermen, en vooral Amerikanen waren vast van plan het kwaad met wortel en tak uit te roeien. Ze bedachten dat bepaalde voedingsmiddelen de-neiging-tot konden onderdrukken. J.H. Kellog verkondigde met stelligheid dat het met zijn cornflakes zeker zou lukken. Graham, de uitvinder van de Graham-cracker, gaf zelfs een compleet voedingsplan om te verhinderen dat een jongeman zou veranderen in een verstokte en decadente gek met diepliggende, lege en glazige ogen, met rottend tandvlees en een onwelriekende adem. Deskundigen beschreven 39 tekenen van masturbatie waarop ouders moesten letten, onder andere kromme schouders, zwakke rug, bleekheid, acné, wratten… De slachtoffers konden last krijgen van voorgewende vroomheid, van verwarring of brutaliteit. Ze konden zelfs tabak beginnen gebruiken ! Eerste hulp bij bekoringen en gevaren : koude douches en bidden. Kellog (van de cornflakes) schreef erg drastische remedies voor, als douches en gebed niet hielpen : jongens besnijden zonder verdoving, bij verdachte dochters de clitoris bewerken met onverdund carbolzuur. Het is onbekend hoeveel mensen zulke barbaarse praktijken toepasten, maar het staat vast dat die denkwijze angst en terreur zaaide. De woorden alleen al. Masturbatie (van manus, hand, en van stuprare, bezoedelen), pollutie (een geleerd woord voor vervuiling), zelfbevlekking… Zwaar beladen termen voor een activiteit die in de katholieke kerk gold als een zo erge zonde dat je, na je dood, regelrecht naar de verdoemenis ging. Maar zolang moest je niet wachten : ook tijdens dit leven werd je ervoor bestraft met blindheid, puisten, een scheve penis of alle al genoemde gruwelen. Kortom : het liep slecht met je af als je de hand aan jezelf sloeg. Met verschrikkelijke dreigementen heeft de kerk vele generaties jongeren proberen af te houden van deze ten strengste verboden, doch wereldwijd verspreide vorm van handenarbeid. In de nieuwe universele catechismus van 1992 bleven de oude vervloekingen al achterwege, maar daarin heet masturbatie nog steeds een ?intrinsiek wanordelijke daad?. Maar nu is de ondeugd van de eenzaamheid ineens geen zonde meer. Dat meldt het zeer gezaghebbende Italiaanse katholieke tijdschrift Famiglia Oggi (Gezin Nu) in een nummer, dat geheel gewijd is aan seksuele opvoeding. Famiglia Oggi laat twee katholieke psychologen aan het woord. ?Masturbatie is een onderdeel van een gezond rijpingsproces. De complexe ontwikkeling om zichzelf en het eigen lichaam te leren kennen en te ontwikkelen, wordt tijdens de puberteit buitengewoon gestimuleerd door een storm van hormonen?, schrijven ze. Verkenning van het eigen lichaam vinden ze heel nuttig als voorbereiding op het contact met het andere geslacht. Maar die katholieke psychologen hebben hun huiswerk niet goed gemaakt. Ze schrijven over soloseks alsof het enkel pubers aanbelangt, alsof het een jeugdzonde is, een kinderziekte. En dat is het niét, zo blijkt uit het ernstige ?Seks, het definitieve onderzoek? van een team sociologen uit Chicago. Van Amerikanen tussen 18 en 59 jaar doet 60 procent van de mannen en 40 van de vrouwen het. Doét, niet deed. Een op vier mannen en één op tien vrouwen zelfs minstens een keer per week. Deze vorm van zelfbediening is geen schamel surrogaat voor the real thing, geen stuntelig gescharrel van pubers of van gefrustreerde alleenstaanden. In tegenstelling tot wat het volksgeloof wil, zijn de meest frequente doe-het-zelvers volwassenen, netjes getrouwd of samenwonend.

Griet Schrauwen Illustratie : Sandra Schrevens