Het betoverend mooie meer van Lugu in een vergeten uithoek van China. Tot voor kort waren hier de vrouwen aan de macht, en leidden de Mosuo een vredig bestaan. Een wonderlijke matriarchale samenleving die onverbiddelijk wordt ingehaald door de moderne tijden.

La Ying, of de twijfel

La Ying is achttien jaar. Haar vader kent ze nauwelijks. Net zoals honderden meisjes en vrouwen in Lugu Hu. Een vader is voor hen een schaduw ergens op de achtergrond, een nachtelijke passant die in de bloemenkamer of liefdeskamer van hun moeder ‘zijn werk’ doet en ’s morgens voor dag en dauw vertrekt. Ondertussen heeft La Ying nu zelf ook een bloemenkamer.

Lugu Hu ligt in de Chinese provincie Yunnan, vlak tegen de grens met Tibet. Het is een opmerkelijke en uitzonderlijke matriarchale samenleving : de vrouwen hebben hier alle macht in handen. Een unieke plek op de wereld waar het huwelijk niks meer is dan een avondlijke wandeling. Een Walking Marriage.

Maar de tijden veranderen. Tien jaar geleden was Lugu Hu nauwelijks bereikbaar. Het duurde een halve maand om van de dichtbijgelegen stad Lijiang hierheen te reizen. Nu is er een weg, weliswaar een helleweg : je moet bergen, kleine bergpassen, tweeduizend bochten en zeven uur reisweg trotseren om het meer van Lugu te bereiken. Tien jaar geleden hadden de Mosuo ook geen wagens, geen elektriciteit, geen onderwijs. Hun belangstelling ging alleen naar de landbouw waarvan ze moesten leven. Ze waren van de wereld en zijn problemen afgesloten.

De oudere vrouwen houden zich met beide handen aan hun tradities vast, aan hun koninkrijk, terwijl de mannen veel meer voor de moderne vooruitgang kiezen. Voor onderwijs bijvoorbeeld. Veel jongens gaan nu naar school, verlaten de streek en gaan naar de universiteit. De oudere vrouwen halen hun schouders op, vinden dat typische mannelijke bezigheden ! Ook de jonge meisjes willen graag studeren, maar ze hebben er geen tijd en geen toelating voor.

La Ying leidt ons verder rond. Ze is onrustig, haar lach klinkt ongeduldig. Ze beseft heel goed dat de wereld anders, moderner wordt. “Doodongelukkig ben ik niet, er is hier veel te veel werk om ook nog eens te gaan nadenken. We leven hier met 48 mensen samen in Ć©Ć©n huis. Elke dag help ik het eten klaarmaken. En ja, ik heb ook al een nachtelijke bezoeker. Bijna elke avond komt er een jongen naar mijn kamer. En hij zegt dat hij me graag ziet. We praten niet veel. Oma zegt dat je niet moet praten met je lief, je moet hem graag zien en voor de familie zorgen.”

Zha Xi, de nachtelijke bezoeker

Een meisje van achttien wordt via een kleine ceremonie haar eigen bloemenkamer toegewezen. Vanaf dan kan ze ’s nachts mannen ontvangen. Als de liefdesnachten kinderen voortbrengen – twee zijn toegelaten – worden die sowieso door de mama opgevoed. Zo ontstaat een vrouwengemeenschap zonder enige verbintenis van of tegenover de vader. Een gebruik dat 3000 jaar oud is.

De oma is de keizerin, zij is almachtig. De mama’s en de dochters delen de rest van de macht. De zonen zorgen voor het werk op het land, voor de inkomsten. En zij zijn de nachtuilen, kloppen aan bij de bloemenkamers, maar keren bij het eerste hanengekraai altijd naar het huis van hun moeder terug.

“Drie attributen hebben we nodig om ’s nachts bij ons lief op bezoek te gaan : een mes waarmee we op het raam van de bloemenkamer tikken, onze muts die we aan de buitendeur hangen, zo ziet iedereen dat we niet gestoord willen worden, en voedsel voor haar en de familie”, vertelt Zha Xi. “Meestal kennen de kinderen wel de identiteit van hun vader. Als die rijk is, steunt hij zijn kinderen financieel. Het is opmerkelijk dat er in onze samenleving weinig of geen familieruzies zijn. Ook niet over bezittingen en niet over huizen. We hebben zelfs geen woord voor oorlog !”

Zha Xi is een zelfbewuste, mooie man. Het uiterlijk van een Tibetaan. Hijzelf heeft nog geen kinderen, wel een lief. Wat later toont hij trots zijn gsm. “Ik kondig mijn bezoek nu met mijn gsm aan”, lacht hij. De meeste Mosuomannen blijven heel hun leven dezelfde vrouw in dezelfde bloemenkamer trouw. “Maar als de liefde overgaat, zoekt de man een andere vrouw”, zegt Zha Xi overmoedig.

Al is dat niet zo evident, de solidariteit en de macht van de vrouwen is immens groot. Ook hun toezicht op het gedrag van hun zonen, hun mannen valt niet te onderschatten. De laatste jaren vraagt een klein percentage om meer zekerheid in de liefde, ze willen een afspraak voor het leven, een huwelijk. Na onderhandelingen en toestemming van alle partijen, gaan sommige koppels nu apart wonen. Chef oma is echter niet altijd bereidwillig om haar fiat te geven. Zoiets loopt volgens haar toch slecht af.

Xiao WĆ ng, of de gemiste kans

Er woont veel volk in het huizencomplex met de grote binnentuin. De ’troonzaal’, waar oma altijd verblijft, is een relatief duistere kamer. De ingangsdeur is heel klein waardoor de bezoeker fysiek verplicht is om meteen respectvol te buigen. Wat altaren versieren het geheel. Als oma overlijdt en ze door een speciale deur, die alleen daarvoor wordt gebruikt, naar buiten gedragen wordt, kiezen de vrouwen een nieuwe chef voor dit vreemde koninkrijk. Een nieuwe oma.

Xiao WĆ ng is dertig, voorlopig heeft ze geen nachtelijke bezoeker meer. “Ik heb hem weggestuurd. Kinderen wou ik niet van die man. Ik heb het nu heel druk, maar eigenlijk voel ik me niet zo goed. Ik had willen studeren, maar dat kon niet. En nu komen er hier veel bezoekers.”

Sinds een paar jaar is Lugu Hu inderdaad een toeristische attractie geworden. De natuur, het meer van Lugu, is overweldigend mooi. En ja, ook een paar westerlingen hebben de weg gevonden. Een wat oudere Europeaan, een gepensioneerde professor, toont sinds kort grote belangstelling voor Xiao WĆ ng. Het is zijn derde bezoek in heel korte tijd. “De professor heeft me beloofd om me op een dag mee te nemen naar Europa en daar zou ik kunnen studeren. Beter laat dan nooit. Hij doet het allemaal gratis, hij zal alles betalen, ook mijn voedsel”, klinkt het naĆÆef.

Vooralsnog blijft hij buiten haar bloemenkamer. Want oma kan dan in een donkere troonzaal zetelen, haar troon wankelt voorlopig nog niet. Ze houdt alles netjes in het oog. Hoewel. Op de binnenplaats staan meisjes samen te giechelen. In tegenstelling tot de meeste Mosuovrouwen, die allemaal in traditionele klederdracht rondlopen, dragen ze jeans.

Tekst en foto’s Jennie Vanlerberghe

Fout opgemerkt of meer nieuws? Meld het hier

Partner Content