Het was een kutweek”, zo begon een rouwtoespraak bij de begrafenis van Theo van Gogh. De toon bleef dus tot over de grens van een gruwelijke dood dezelfde. De waarde van woorden lijkt helemaal verloren gegaan. Er moet vooral snel worden gereageerd op alles, met een overvloedig debiet van woorden. Om het even wat, op eender welke plek, onder alle mogelijke omstandigheden. Woorden wikken, deden ze dat in andere tijden ? Die maandagochtend, toen de Kongolese vader met zijn vijf kinderen verkoold werd gevonden in een veld in Brussegem, zei de presentatrice van Voor de Dag, zo om en bij zeven uur, terwijl ik slaperig in de badkamer stond, dat we “uiteraard in de loop van het programma snel méér details zouden krijgen”. Zaten we dáár echt op te wachten, op nog meer gruwelijke feiten. Op de burgemeester, de politiecommissaris, op een blik deskundigen dat wordt opengetrokken ? Vroeger las je de plastische details van dergelijke misdaden in boulevardkranten, met 24 uur vertraging. Nu is vrijwel het hele medialandschap verworden tot één grote instantmuurkrant in tabloidstijl. Met het formaat van die Britse schreeuwlelijken hebben de ‘ernstige’ kranten zich ook een deel van die stijl aangemeten.

In die dagen ook hoorde ik dat de vrijwilligers, die gezocht hadden naar de verdwenen Jansien Bosmans, zich misbruikt voelden. Pardon ? Zetten we ons alleen nog vrijwillig in voor de meest gruwelijke zaak ? Is vermoord en te vinden gelegd worden door je eigen moeder niet erg genoeg misschien ? Voor wie doen we zoiets eigenlijk ? Om onze eigen onrust te bezweren in deze bange dagen ?

Toen de camera’s (alweer, ze zijn niet weg te slaan) een travelling maakten langs de gezichten van de verslagen zoekers, in de opvangruimte die door de politie was ingericht, zag ik welgeteld één vrouw geërgerd wegstappen. We zijn het zo gewoon geworden dat via de camera iedereen met zijn neus in onze zaken zit, dat we er, compleet murw geslagen, niet eens meer aan denken om ons gezicht weg te draaien of gewoon weg te gaan, zoals die ene vrouw deed.

De parketmagistrate die de gruwelijke boodschap aan de verzamelde pers kond moest doen, had het daar zichtbaar heel moeilijk mee, maar bleef zeer sober met haar woorden. Net als die andere persrechter in Gent die haar ontzetting moeilijk kon verbergen over het lot dat vier vrouwen beschoren was, door de hand van een jaloerse moordenaar.

Dat Ergün Top, vertegenwoordiger van de Turkse gemeenschap, pas na rijp beraad stelling innam over de moord op Theo van Gogh en een erg genuanceerde boodschap bracht, werd als veeleer vreemd ervaren. Waarom had hij zo lang gewacht ? vroegen journalisten hem. Liever hadden we allicht gehad dat hij dat meteen na het drama had gedaan. Heet van de naald. Dan had het spel van woord en wederwoord snel en scherp geklonken. Dat zou nieuws geweest zijn. Voer voor camera’s en kranten. En koren op de molen voor de sfeer van de felle confrontatie, die we valselijk een ‘maatschappelijk debat’ noemen.

Als klap op de vuurpijl was er nog Vlaams minister van Cultuur Geert Bourgeois, die de marketing voor Vlaanderen als toeristische bestemming wil aanzwengelen in het buitenland. Want Flanders is volgens hem een sterk merk. Tja, Vlaanderen wast bruiner dan ooit. We hebben nog altijd onze ‘weiden als wiegende zeeën’, althans in die hoek van Vlaanderen waar minister Bourgeois woont. Als we wat wapperende vlaggen van gelakte marketingwoorden aan de gevel hangen, dan wordt dat bruine kleurtje (dat zowaar een paars tintje kreeg in een uitzinnig dure reclamecampagne) wat minder zichtbaar. Maar het is er wel en het valt steeds moeilijker weg te wassen. Niet alleen de rechters zijn gewaarschuwd. Die directeur van Toerisme Vlaanderen, die Vlaanderen in het buitenland promoot als tolerante bestemming voor homo’s, die zullen ze ook wel weten te vinden.

:: Reacties : tessa.vermeiren@knack.be

:: www.weekend.be

Op de site van Weekend Knack ontdekt u wat u op tafel kunt zetten, waar u uw vakantie kunt doorbrengen, wat u in uw kleerkast moet hebben, hoe u uw huis renoveert… En u kunt er ook uw mening kwijt.

TESSA VERMEIREN