:: Reacties : tessa.vermeiren@knack.be

:: www.weekend.be

Op de site van Weekend Knack ontdekt u wat u op tafel kunt zetten, waar u uw vakantie kunt doorbrengen, wat u in uw kleerkast moet hebben, hoe u uw huis renoveert… En u kunt er ook uw mening kwijt.

Bange wezels zijn we in dit land, van jong tot oud. Vrouwen zijn nog banger dan mannen, en hoe ouder vrouwen worden hoe meer ze schrik hebben om alleen de straat op te gaan of de deur open te maken ’s avonds en ’s nachts. Dat blijkt uit een vier jaar durend onderzoek van Mark Elchardus, Saskia De Groof en Wendy Smits, sociologen aan de Vrije Universiteit Brussel. Meer dan 70 procent van de jonge mensen tussen 26 en 35 jaar vinden het te onveilig om kinderen alleen op straat te laten. Meer dan de helft van diezelfde groep vindt dat een alarmsysteem in huis geen overbodige luxe is. Van de groep tussen 56 en 65 jaar bijvoorbeeld zegt meer dan de helft dat ze ’s avonds en ’s nachts de deur niet openmaken als er gebeld wordt. Je zult maar een buur om hulp willen vragen. Bovendien gelooft bij de jongste groep 55,5 procent niet dat de politie nog in staat is ons te beschermen, in de leeftijdsgroep van 55 tot 65 jaar is dat al 77,3 procent.

Mensen zijn onzeker, door de niet briljante economische situatie en de weerslag daarvan op hun leven. Een niet gering aantal vindt zijn weg niet meer in de maatschappij. Door de informatisering zijn er steeds minder menselijke contacten. Tekenend is dat op e-dating-sites een meerderheid van zeer jonge mensen is te vinden. Die komen hun huis nauwelijks nog uit, zitten uren per dag te chatten, veilig op afstand, en stellen vaak het echte contact eindeloos uit, bang voor de mislukking. Ze hebben de warme alledaagse omgangsvormen verleerd. Vervangen weblogs tegenwoordig trouwens niet het cafégesprek ? Eindeloos lullen over de gebeurtenissen van de dag, een partijtje schelden en zich dan weer verzoenen.

E-loketten in gemeentehuizen, telebanking en selfbanking bijvoorbeeld zijn praktisch voor wie vertrouwd is met informatisering, voor de anderen – vaak de laaggeschoolden en de ouderen – betekent het alleen dat er steeds minder mensen zijn bij wie ze terechtkunnen om geholpen te worden, met wie ze een informeel gesprek kunnen voeren ook.

Bijna driekwart van de mensen die op een leeftijd zijn waarop je kinderen krijgt, houdt het kroost liever binnen uit angst. Weg het zalige avontuur van de kindertijd, waarin je elke dag een held kon zijn. Er blijft geen ruimte om te oefenen in kleine risico’s nemen. Ze spelen in computerspelletjes als The Sims het leven na of ze kijken met papa en mama naar reality shows als Toast Kannibaal en Peking Express, waar iedereen plaatsvervangend kan rillen bij het aanschouwen van de in scenario gezette avonturen van de ‘dappersten’ onder ons, of van schijtbroeken zoals wij. Benieuwd wat voor soort mensen dat zullen worden.

Vakantie wordt meer en meer op maat gesneden en dat de all-inbelevenis groeit is niet verwonderlijk als je het recente VUB-onderzoek ziet. De fakewerelden die in hotels en op cruiseschepen worden geschapen bieden de bange mens de perfecte illusie van exotiek. Maar als de echte exotiek, in de vorm van allochtone medeburgers, te dichtbij komt, dan sluit de bange Vlaming zijn auto en huis hermetisch af.

Angst is een irrationeel gevoel dat gaat woekeren als het wordt opgeklopt. Mark Elchardus legt daarvoor de schuld voor een groot deel bij de media. Op de voorpagina van De Morgen stond bijvoorbeeld een paar weken geleden een knoert van een titel : “Meer dan een miljoen Belgen hersenziek”. Beetje ongenuanceerd, ach ja, maar wees maar zeker dat het effect heeft gehad in de dokterskabinetten en in de apotheken.

De jongste misdaadstatistieken in ons land zijn dalend, maar de mensen gaan ervan uit dat ze toch wel gemanipuleerd zullen zijn. Er kan niets gruwelijks meer gebeuren of het wordt in alle details en vooral likkebaardend verslagen in alle media. Ook mensen die persoonlijk nooit iets hebben meegemaakt, wordt zo de daver op het lijf gejaagd.

De vraag is of en hoe deze collectieve angstpsychose te keren valt. Ten slotte leven we hier niet in een chaotische bananenrepubliek. Wie of wat geeft de burger weer vertrouwen ?

TESSA VERMEIREN