Gemma (18) pendelt tussen Spanje, Schotland en België. Tussen vader, moeder en Gent. “Ik werd verliefd op deze stad. Ik móest hier blijven.” Zelfs al betekende dat altijd iemand achterlaten. Haar koffer? Functionele handbagage.
Een valies heeft voor mij zelden met vakantie te maken. Het betekent teruggaan naar mijn familie.” Gemma, pas achttien, voelt zich overal en nergens thuis, zonder negatieve connotatie. “Ik ben een positieve persoon. Ik verwelkom elke uitdaging.” Gemma’s leven is op zijn zachtst gezegd een beetje complex. Ze heeft de Britse nationaliteit en spreekt nog maar drie jaar Nederlands, accentloos. Haar ouders, Londenaars, trokken ooit voor het werk naar Tenerife. Gemma werd er geboren. “Toen de economische crisis toesloeg, keerden mijn moeder en ik terug naar Groot-Brittannië. Mijn ouders waren intussen gescheiden. Mijn vader woont nu in Malaga. Mijn mama en ik belandden in Schotland, Edinburgh, waar nogal wat familie van ons woont. Tien maanden later was ik doodongelukkig. Niet alleen dat duistere weer werkte op mijn zonnige natuur, ook de mentaliteit daar stond me tegen. Ik voel me meer Spaans dan Brits. Mijn moeder had een nieuwe relatie, met een Belg. Hij vond geen werk in Schotland en keerde terug naar België. Wij gingen mee. Ik kwam in Gent terecht en werd meteen verliefd op deze stad. Hier wilde ik blijven. Ik was vijftien, maar vastberaden. Ik peilde naar het niveau van het onderwijs hier, onderzocht of Nederlands een moeilijke taal was. Mijn mama bleef niet lang in België. Tien maanden later stond ze terug in Schotland, maar zonder mij. Ik had gesmeekt, gehuild, aangedrongen om in Gent te mogen blijven. Ik was minderjarig, maar we hadden een oplossing gevonden. Ik kon tijdens de week op internaat verblijven en in het weekend in een gezinsvervangend tehuis.”
Mama Gemma
Alles was nieuw : de taal, het onderwijs- systeem, mijn vrienden, de stad en het internaat. Dat laatste was nog het moeilijkste. “Het Nederlands had ik na tien maanden studeren en een paar taalkampen onder de knie. Op school kreeg ik veel kansen én ik werkte hard. Alleen dat internaat was nogal bevreemdend. Ik ontmoette er heel lieve meisjes, maar ze hadden vaak problemen thuis. Ik was de enige die een heel fijne relatie had met haar ouders. Die meisjes maakten soms vreselijke dingen mee. Ik hoorde praten over jeugdrechters, pleeggezinnen, moeilijkheden, ongewenst zijn thuis. (zucht) Ik zat zo met hen in, luisterde en ving hen op. Mijn bijnaam werd al snel ‘mama Gemma’.”
Gemma trok tijdens schoolvakanties naar Edinburgh of Malaga. Met Gemma’s keuze voor Gent werd de afstand met de dierbaren groot, en het rondtrekken met de valies een constante. Altijd iemand achterlaten was onderdeel van dat rondreizen : vrienden hier, haar vader in Spanje, haar mama over het Kanaal.
“Ik leerde dat overal iemand missen de consequentie was van mijn keuze. Wie kiest, stelt vaak teleur. Ik accepteerde ook dat ik, hoewel vaak op bekende plekken, altijd onderweg bleef, altijd sleurend met pak en zak.”
Afscheid van een vriendin
De valies van Gemma is, zegt ze, supersaai, random. In het begin van haar tochten bezat ze een rood koffertje, maar het ging stuk. “Ik was er enorm aan gehecht, noemde het ‘mijn schatje’. Rondom de valies zat een roze strikje. Dat heb ik bewaard, het herinnert mij aan mijn beste vriendin. We kenden elkaar van toen we drie jaar oud waren. In 2012 verloor ik haar, door de dood.”
Gemma zwijgt ineens, teer onderwerp. Voor wie gedurig rondtrekt, is afscheid nemen onderdeel van de gekozen levensweg. Zolang het tijdelijk is, blijft het behapbaar, definitief vertrek is moeilijker te plaatsen. En dan is er nog de manier waarop ze haar vriendin verloor. “Zelfdoding”, zegt Gemma, zonder verdere commentaar. “Ik ben nu achttien, maar heb al wat meegemaakt. (wuift weg) Komaan, positievere dingen. Mensen vragen me vaak waar ik me thuis voel. Het is cliché maar home is where the heart is. In België, Schotland én Spanje ben ik thuis. België is de centrale plek vanwaaruit ik vertrek. Ik ga hier nog mijn studies doen, toegepaste taalkunde Engels-Russisch, aan de universiteit. Na mijn studies wil ik gaan reizen. Wat anders ? (lacht) Ik zou graag in de literaire wereld terechtkomen, uitgeverijen, persorganen. Ik lees me te pletter, in het Spaans, het Engels en het Nederlands. Misschien komt daar binnenkort Dostojevski bij, in het Russisch, we zien wel.”
Hannesen met zakjes
Of lezen ook een soort van reizen is ? “Het is naar een andere plek trekken, jawel. En lezen is een constante als ik fysiek onderweg ben. De tijd gaat dan veel sneller. Ik haat dat lange wachten in luchthavens. Kortom, naast de kleren in de valies zijn de vaste gegevens één of twee boeken en, vreemd genoeg, een appel. Ik reis altijd met een appel, omdat je die makkelijk opeet als je honger hebt. Het vreemde is dat ik het nooit doe. De appel komt terug mee naar huis. Als ik naar mijn mama of papa trek, heb ik ook altijd vuile was mee. En voor de rest zitten er niet echt speciale of dierbare zaken in de valies, alles is nogal functioneel. Het dierbaarste zijn de dingen die je het minst ziet. Die draag je mee in je hart.”
Gemma zit sinds deze zomer op kot. “Het is de allereerste keer dat ik al mijn spullen op één plek heb. Mijn boeken in één bibliotheek, dat is zalig gewoon.” De valies blijft wel een plek hebben in haar leven, het gevoel is ambigu. “Dat inpakken altijd weer, het gehannes met die plastic zakjes, trucjes bedenken om zo veel mogelijk in de valies te krijgen, ik reis altijd met handbagage. Ik stop onderbroeken in mijn schoenen om die in vorm te houden, ik rol T-shirts op om plaats te winnen. Toch koester ik de valies ook, omdat ze altijd iets positiefs meebrengt. Zodra ik uit het vliegtuig stap, staat iemand me met open armen op te wachten. Prachtig toch ? Ik heb nog nooit spijt gehad van mijn keuze om alleen in een ander land te verblijven. En missen, weet je, ook dat word je gewoon. Ik probeer niet te veel te verlangen naar de andere of het andere, tenzij vlak voor ik vertrek. Als de valies is dichtgeklapt en dichtgeritst, komt dat gevoel terug van : nu, op naar wat dierbaar is en blijft. Laat maar komen.”
Tekst Marijke Libert & Foto’s Debby Termonia
“De dierbare dingen draag je mee in je hart”
Fout opgemerkt of meer nieuws? Meld het hier
