Gaat dat zo, het begin van een oorlog ? De ene dag is het nog een land dat je voornamelijk kent uit de roman Een korte geschiedenis van de tractor in de Oekraïne. De volgende dag, overnight zoals ze zeggen, is datzelfde Oekraïne een broeihaard van geweld en humanitaire rampen. Raar woord vind ik dat trouwens : broeihaard. Het doet mij denken aan die eenden die zijn ontworpen om onder de bril van toiletten te kunnen spuiten.

Mijn moeder zei het nog, luttele maanden geleden : “Nu de Rus zich al zolang koest houdt, zou het gevaar weleens uit die hoek kunnen komen.” Ik luister graag naar mijn moeder, vaak koppelt zij levenservaring aan het wantrouwen van mensen die in de leeftijd zijn gekomen waarin zij weten dat het ergste meestal waar is. Maar bij ‘de Rus’ moest ik toch even de schouders ophalen. De dreiging vanuit Moskou, was dat niet iets van lang geleden ? ‘De Rus’ was iets onschuldigs geworden, een mengeling van oude Lada’s en datsja’s vol vergane glorie, twijfelachtige bontmantels, verroeste kernkoppen en fletse seks in goedkope hotelkamers. En Poetin natuurlijk, waartegen topless betoogd werd door vrouwen met lange benen die zich bij de geblondeerde haren lieten wegslepen – een vorm van protest die ik nooit helemaal goed heb kunnen plaatsen.

Maar nu is ‘de Rus’ dus terug en volgens Didier Reynders, zelf ook niet geheel onschadelijk, is de situatie “zeer gevaarlijk”. Ook Navo Secretaris-Generaal Rasmussen, die meer op een droeve versie van Arnold Scharzenegger lijkt dan op vogels met stambomen, deed zijn duit in het zakje door te zeggen dat Rusland de stabiliteit en de vrede in Europa in gevaar bracht. Even dacht ik dat hij het had over de kleinste van de Galileïsche manen, zoals bekend ook Europa genoemd, maar het bleek wel degelijk over het continent te gaan waarop ik leef en nog een tijdje hoop te leven. Je hoort dat niet graag, dat de stabiliteit daar bedreigd is. Zeker niet als de dreiging uitgaat van landen met arsenalen die u en mij in een oogwenk kunnen doen verdampen.

Niet mee bemoeien, denk ik dan, want ik ben niet het type dat zich geroepen voelt om overal politieagent te gaan spelen. Maar zo eenvoudig is dat niet, in een geglobaliseerde wereld waarin elk ding op zijn beurt weer een ander ding doet omvallen, zoals die dominosteentjes waarmee Tom en Koen onlangs wonderlijke opstellingen bouwden. Tom en Koen, ach – en al die andere competitietjes en luxenieuwsjes die de verveling van vredestijd weerspiegelen : Julio Iglesias die “nooit met drieduizend vrouwen heeft geslapen” en Herman Brusselmans die een kind wel ziet zitten met zijn Melissa. Een van de schaarse voordelen van zo’n dreigende oorlog aan je voordeur is dat het een en ander weer even in zijn juiste perspectief zet.

Nu Oekraïne opeens overal is, gaan mijn gedachten ook uit naar mijn grootvader, die de taak op zich nam om mij als kind te introduceren in de wereldgeschiedenis. Als eenvoudige wever deinsde hij niet achteruit voor geopolitieke vraagstukken. “De Oekraïne is de graanschuur van Europa”, zei hij weleens, met een ontzag in zijn stem dat ik sindsdien niet vaak meer gehoord heb. Dat zinnetje sprak tot mijn verbeelding. In gedachten stelde ik mij, onder een hemel zo blauw om er bang van te worden, eindeloze akkers voor vol wuivende korenhalmen. Sindsdien zijn daar gasleidingen en het internet bijgekomen, al geloof ik niet dat je op Twitter graan kan verbouwen. Sommige dingen zijn nu eenmaal onwrikbaar, zoals de behoefte aan velden en de hoop van mensen om kinderen groot te kunnen brengen in een wereld zonder oorlog.

jp.mulders@skynet.be

Jean-Paul Mulders

Niet mee bemoeien, denk ik dan, want ik ben niet het type dat zich geroepen voelt om overal politieagent te gaan spelen