Overbodig, niet in staat om zich aan te passen aan een veranderende wereld : de Nederlandse Lidewij Edelkoort was op haar jongste trendpresentatie in Parijs niet mals voor het fashion system. Nu wordt de mode in tijden van vluchtige trends, street style en Instagramhypes wel vaker zinloos genoemd, maar Edelkoort is een van ’s werelds meest gesolliciteerde trendgoeroes. Ze werd in 2008 door Time tot de 25 invloedrijkste mensen in het wereldje gerekend. Aankondigen dat je de term ‘mode’ uit je vocabulaire schrapt, weegt dan net een tikkeltje zwaarder.

Volgens Edelkoorts anti-fashion-manifest hebben marketing en de poespas rond de collecties de aandacht afgeleid van de essentie. “Studenten worden opgeleid om kleine Karls te worden, om handtassen en allerlei accessoires te maken, om zich bezig te houden met de modeshow, de catalogi, de communicatie en de foto’s. Uiteindelijk wordt er maar weinig tijd besteed aan de kledingstukken, die maar één element tussen vele andere zijn.” Waardoor ontwerpers volgens Edelkoort amper nog kennis hebben van stoffen en vezels en de markt overspoeld wordt met spullen die leuke plaatjes en ‘likes’ moeten opleveren, ten koste van kleding die dient om gedragen te worden.

Gelijkaardige kritiek op de corporatization van ontwerpers geven Gods and Kings, een dubbele biografie van Alexander McQueen en John Galliano, en Hijacking the Runway, over de opmars van pseudo-ontwerpers als Jennifer Lopez en Sarah Jessica Parker en de constante wedloop om aandacht in de modewereld. Op de modeweek in New York maakte Kanye West dan weer een allesbehalf rimpelloos debuut als designer van Adidas Originals. De vernietigende commentaren gingen van “een grap” en “een ramp” tot een regelrechte oproep tot bezinning.

Ook bij de ontwerpers is de sky niet langer the limit. De creatieve geesten achter Creatures of the Wind en een dozijn andere jonge labels kiezen bewust voor een plek in de schaduw (en naamsbehoud, na de perikelen daarmee van Helmut Lang en Jil Sander), terwijl na Jean Paul Gaultier ook Viktor & Rolf onlangs het einde van hun prêt-à-portercollectie aankondigden. Luxehuizen als Louis Vuitton en Saint Laurent keren ondertussen terug naar wat The New York Times omschreef als ward-robing : pretentieloze kleding voor het dagelijkse leven, waarbij het verhalende aspect naar de achtergrond verdwijnt.

Al is het maar de vraag of de mode zo haar voortrekkersrol zal terugvinden. Ontwerpers doen immers nog wel wat meer dan ons kleden. Emblematische figuren als Coco Chanel, Yves Saint Laurent en Gaultier danken hun naam en faam voor een groot stuk aan hun spel met rolpatronen en sociale codes – met mode als identiteitsvehikel – en het is niet alsof alles op dat vlak nu wel gezegd is. De niet aflatende aandacht voor gender en de invulling van mannelijkheid en vrouwelijkheid bijvoorbeeld is een cultureel fenomeen. De overwinning van Conchita Wurst op het Eurovisiesongfestival, series als Orange Is the New Black en Transparent, cameo’s van drag queens in muziekvideo’s, Francois Ozons Une nouvelle amie en de transformatie van transgendermodel Andreja Pejic : u kon er het afgelopen jaar niet naast kijken.

Op de catwalk inspireren sportswearlabels als Hood by Air zich zowel op vrouwen- als mannenkleding, terwijl jonge ontwerpers helemaal in een unisekswereld leven, een trein die ook giganten als H&M niet willen missen (p. 51). Laten we ons dus niet blindstaren op vakkennis en draagbaarheid. De mode is te boeiend om ze over te laten aan kleermakers.

wim.denolf@knack.be

Wim Denolf

Volgens Edelkoorts ‘anti-fashion’-manifest hebben marketing en de poespas rond de collecties de aandacht afgeleid van de essentie