Tv-bekendheid of een punkspoeling hielpen (een tijdje), maar voortdurende verandering werkte het langst : de vrouw als kameleon.

Was er in de jaren tachtig een ander vrouwelijk icoon dan Madonna ? Neen en ja, hoewel de beauty queens uit het begin van de eighties tegen het eind van het decennium helemaal overschaduwd, of erger nog, vergeten waren door toedoen van Miss Blond Ambition.

Een eerherstel dus, in de eerste plaats voor de onverbeterlijke Joan Jett. Al in de jaren zeventig was ze een baken, als opperlid van de meisjesrockgroep The Runaways, maar die hadden net te weinig fans om in de annalen van People, Vanity Fair of Time opgenomen te worden. In de vroege jaren tachtig veranderde dat : Joan Jett leunde tegen een jukebox en declameerde ” I love rock ’n roll”, met een opgetrokken lip, net als Elvis, voor een moment zelfs even succesvol. Ze droeg delinquent zwart leder, had steile zwarte haren en pandaogen, qua antithese kon dat tellen.

Meisjes met een punkspoeling bepaalden toen sowieso het beeld, kijk er de tienerpopblaadjes uit die tijd maar op na, al moet u daarvoor naar de zolder. Debbie Harry, de zangeres van Blondie, introduceerde peroxide op wereldschaal en Kim Wilde, haar Britse nakomelinge, dankte haar sex-appeal aan een volgehouden weigering ooit te glimlachen. Maar het was Siouxsie Sioux die de langstdurende alternatieve versie van verleiding neerzette, met Egyptische lijntekeningen overheen haar ogen, spookachtig hooggekamd haar en gotische gewaden, in purper en zwart, terwijl haar huid spierwit was.

Popmuziek ( Grace Jones ! Sade ! Neneh Cherry ! En ook : Boy George !) was, naast de televisie, de grootste inspiratiebron voor de feminiene iconenindustrie, dus dat betekende een dubbele overwinning voor de prille MTV. De film genereerde zoals altijd veel ophitsende actrices, maar weinig dwingende leermeesteressen, behalve de kalendertoppers Kim Basinger, Darryl Hannah en Kelly Lebrock, en verder Jessica Lange, Jodie Foster en Lauren Hutton, het model van de seventies dat in American Gigolo verveelde Amerikaanse klasse mocht etaleren. En niet te vergeten Brooke Shields, tienerster in de jaren zeventig, maar pas echt gefĆŖteerd in de jaren tachtig, vooral om haar ongegeneerd zware wenkbrauwen, tijden voordat Jean Paul Gaultier en de even Franse Beatrice Dalle dergelijke borstels tot wenselijk uitriepen.

Voordat dan weer de supermodellen hun blijde intrede maakten, vereerden de modemakers het soort schoonheden dat vooral moest dienen om de geijkte afspraken omtrent aantrekkelijkheid teniet te doen. Leslie Weiner bijvoorbeeld, zowel qua look als qua gedrag net een jongen met een James Dean-complex, en daardoor des te mysterieuzer. Of de robotachtige Teri Toye, de langbenige knokelconstructie uit New York die ja/neen een seksoperatie had ondergaan. En de beeldschone, maar tragische Gia Carangi, verslaafd aan harddrugs en daardoor een van de eerste beroemde vrouwelijke aidsslachtoffers.

Maar terug naar Madonna. Zij had geen last van recidiverend gedrag en dus haar handen en hoofd vrij om het palet van de vrouwelijkheid te herkleuren. Madonna toonde aan dat schoonheid maakbaar was, gaf alle geheimen daaromtrent prijs, maar trok uiteindelijk toch aan het langste eind. Ze verduidelijkte dat de weg naar de top bezaaid was met vele looks, voor elke etappe weer een andere. Schoonheidsschizofrenie of gewoon veelzijdig-heid : hoe men het ook benoemt, Madonna ging het rijtje van voorbije iconen af ( Maria, Garbo, Monroe, Kahlo) om ze postmodern te hermixen en zichzelf eigen te maken. Anders dan voorheen stelde ze de vrouwelijke seksualiteit centraal, en volgens sommigen ook ter discussie. Lipstick, netkousen en conische borsten leverden haar meer autoriteit op dan Margaret Thatcher zich ooit durfde te dromen.

Toch lag de echte macht van de jaren tachtig in de schoot van andere, veeleer efemere personages : Linda Evans, Joan Collins, Victoria Principal, Charlene Tilton en Linda Gray, de actrices uit Dynasty en Dallas, op de televisie ver en veilig uit elkaar gehouden, maar door de media gepropageerd als de kariatiden van het vrije Westen. En opgetrokken uit zeep.

Peter De Potter / Foto’s Van Parys

Fout opgemerkt of meer nieuws? Meld het hier

Partner Content