Jay McInerney, gereputeerd auteur van succesromans, schrijft ook een veel gelezen wijncolumn. Voor Veuve Clicquot creëerde hij een ‘literaire installatie’.

Die avond zijn we uitgenodigd aan de rand van Ground Zero, voor een feest van champagnehuis Veuve Clicquot op de hoogste verdieping van 7 World Trade Center, de eerste afgewerkte wolkenkrabber op de rampplaats van 11 september.

Alles staat in het teken van geel, de kleur van het huis. De vensters, met een eindeloos panorama, zijn versierd met tekeningen van de Française Florence Deygas, in gele lijnen. De hapjes, overwegend geel, zijn van celebritychef Jean-Georges Vongerichten. Hier en daar zijn reusachtige dozen geplaatst, en in elke doos is iets te beleven. Ann Veronica Janssens, de gerenommeerde Brusselse kunstenares, vult zulke kamergrote doos met ondoorgrondelijk gele mist. Het effect is dat van een spiegelloos spiegelpaleis. Enkele meters verder, in een donker, net niet claustrofobisch auditorium, speelt de door Wagner en de Beach Boys geïnspireerde Franse pianist Maxence Cyrin een riedel die hij voor de gelegenheid heeft gecomponeerd, Yellow Variation. Een derde doos verstopt een stijlvol ingerichte bar, waar de keldermeester Jacques Péters van Veuve Clicquot zijn champagne laat proeven, daarbij begeleid door een blits, enigszins hypnotiserend licht- en klankspel.

En ten slotte is er nog de intrigerende box van schrijver Jay McInerney, de auteur van onder andere de bestsellers Bright Lights, Big City (een van de sleutelromans van de eighties, uit 1984), Story of My Life (1989), Brightness Falls (1992) en The Good Life (2006). McInerney heeft in opdracht van Veuve Clicquot de aanzet tot een roman geschreven, een Yellow Novel. Eén pagina slechts, die begint als volgt :

“It was kind of a shock – Bill hadn’t seen Carson in twenty years and could have easily imagined him dead and gone, so thoroughly did he belong to a certain period in Bill’s life as well as the culture. But he supposed he would have heard about it, read an obituary or two on the painter. LAST OF THE ABSTRACT-EXPRESSIONISTS. Something like that.”

In de doos staat een bureau met daarop een laptop met de tekst van McInerney, die ook geprojecteerd wordt op een muur. Aan de bezoekers om een vervolg op het verhaal te verzinnen, terwijl McInerney nieuwsgierig toekijkt, vanop een stoeltje aan de ingang, met een paar krukken aan zijn zijde (de schrijver heeft tijdens een bezoek aan het trendy restaurant The Waverly Inn zijn voet gebroken. ” So annoying,” lacht hij, “en zo ongemakkelijk. Ik hoop dat ik snel mijn voet terug heb.”)

In de doos wordt de hele avond geschreven aan een collectieve, eerlijk gezegd niet onmiddellijk leesbare roman. Wat er zo geel is aan het verhaal ? De in de openingszin vernoemde Bill blijkt het personage Carson steeds te associëren met a particular shade of yellow.

Elke dag champagne

De volgende ochtend geeft McInerney uitleg bij het project. Hij heeft de aura van een filmster, lacht veel, spreekt in sneltempo. Maar hij lijkt ook enigszins gegeneerd. Wat doet een succesvol schrijver in de marketingoperatie van een champagnemerk ? Wordt hij echt verondersteld de lof te zingen van Veuve Clicquot ?

Jay McInerney : “Eerlijk gezegd : Veuve Clicquot heeft mijn agent gecontacteerd, wellicht omdat mijn recente romans zo populair waren in Frankrijk. Ik denk dat ze een schrijver zochten om te participeren in hun project en dat ze uiteindelijk bij mij zijn terechtgekomen. Ik vond het een vreemd idee, maar ergens ook vermakelijk. Zij kwamen met het voorstel dat ik een pagina zou schrijven en dan zouden we proberen de mensen te provoceren om het verhaal aan de hand van die pagina te doen evolueren. Aangezien er nogal wat mensen hebben meegedaan, veronderstel ik dat we in ons opzet geslaagd zijn, al moet ik het volledige resultaat nog te zien krijgen. Toen ik gisteravond naar huis ging, waren er nog steeds mensen aan het schrijven. Nu, ik verwacht niet dat er een soort van literair meesterwerk uit gepuurd zal kunnen worden, maar amusant is het natuurlijk wel.”

Hoe moeilijk is het om alleen de eerste pagina van een verhaal te schrijven ?

Een begin is minder moeilijk dan een einde, dus dat viel wel mee. Ik heb geprobeerd om iets te schrijven dat aanzet tot denken, de eerste paragrafen van een mogelijk zeer lang verhaal. Op die ene pagina hebben we twintig jaar liefdesrivaliteiten en een moord. Daar kun je veel richtingen mee uit. Fun, toch ? Misschien probeer ik zelf een vervolg te schrijven, je weet maar nooit. Ik heb die pagina vorige week bedacht, ik ben er een ochtend mee bezig geweest. Ik had geen idee wat er zou gebeuren, of de mensen het spel zouden meespelen. Nogmaals, ik denk niet dat er grote literatuur is geschreven, maar, weet je, het is een interessant initiatief, omdat je wordt gestimuleerd om na te denken over de manier waarop verhalen worden ontwikkeld. Is het mogelijk om collectief verhalen te vertellen ? Of is het een eenzame bezigheid ? Ik ben geneigd te denken dat het een eerder eenzame bezigheid is.

Wat is uw manier van werken ?

Ik werk vooral ’s ochtends, van halftien tot een uur of één, en als het goed gaat, werk ik na de lunch verder. Als het minder goed wil lukken, lees ik, of hou ik me bezig met wijn. Maar het gebeurt dat ik de hele dag doorwerk.

Bent u dergelijke commerciële opdrachten gewoon ? Hebt u ooit geposeerd voor, zeg maar, Japanse whiskyreclame, of kortverhalen geschreven voor waspoedermerken ?

Neen, niet echt. Zoals ik al zei, Veuve Clicquot is met dit project komen aankloppen en ik dacht, waarom ook niet ? Het is een ongewoon project voor mij… (hij wikt zijn woorden) Anderzijds : op mijn huwelijksfeest was Veuve Clicquot de champagne, en zo is er toch een zekere link.

Ik interviewde pas nog Claudia Schiffer, ster van de nieuwe reclamecampagne van Dom Perignon. Zij beweerde dat ze op haar trouwfeest Dom Perignon heeft geschonken.

Ha ha, leuk. Wel, ze heeft duidelijk meer geld besteed aan haar trouwfeest dan ik. Ik drink zelf ook graag Dom Perignon. Ik hou van Krug. Ik hou van een hoop verschillende champagnes. Laten we zeggen dat ik het globale idee van champagne volledig goedkeur. Mijn echtgenote drinkt alleen champagne. Ik drink er bijna elke dag van, voor een diner, tijdens een cocktailparty. Ik verzamel champagne. Wat mij fascineert is hoe de producenten erin geslaagd zijn een zekere mystiek te creëren rond hun product. Dat imago van feestdrank, luxeproduct, gaat terug tot begin vorige eeuw, tot de Russische tsaren, tot de jaren twintig. De aantrekkingskracht van wijn heeft gedeeltelijk met romantiek te maken, met imago en met mysterie. In het geval van champagne is die mystiek het resultaat van marketing. Champagne staat nog steeds voor luxe, en wordt nog steeds beschouwd als dé aangewezen drank voor feesten, huwelijken en verjaardagen. Ik drink, zoals gezegd elke dag. En toch, als ik iets te vieren heb, dan hoort daar nog altijd champagne bij.

U schrijft behalve romans ook een wijncolumn voor House & Garden en een weblog met restaurantrecensies.

Inderdaad. Veuve Clicquot heeft me gevraagd als schrijver. Om helemaal eerlijk te zijn : ze hadden er aanvankelijk geen flauw idee van dat ik geïnteresseerd was in wijn, wat enigszins grappig is. Wijn is inderdaad een van mijn grote hobby’s . I’m a wine buff.

Hoe benadert een schrijver wijn ?

Weet u, een van de redenen waarom ik over wijn ben beginnen schrijven, was het feit dat ik de meeste wijnteksten slecht geschreven vond. Het leek me een mooie uitdaging : nieuwe manieren vinden om over de ervaring van wijn te schrijven. De Engelse wijnauteurs blijven maar doorbomen over bloemen, de Amerikanen hebben het alleen maar over de technische aspecten van wijnmaken. Ik vind geen van beide geweldig interessant. Ik ben veel meer geïnteresseerd in metaforische beschrijvingen. Ik vergelijk wijn met gedichten, of rocknummers, of schilderijen, of auto’s, of actrices. Het leek me prettig om nieuwe metaforen te bedenken. En verder wou ik gewoon de materie onderzoeken. Toen ik begon te schrijven over wijn, in 1996, was ik een beginner, en zoals ik al zei stelde de concurrentie weinig voor. Dus was het niet zo moeilijk.

Wat hebt u de voorbije tien jaar geleerd ?

Ik heb heel veel geleerd, vanzelfsprekend. Ik ga nu al jaren regelmatig naar Frankrijk, Italië en Spanje, naar Napa Valley. Ik heb geleerd van wijn te genieten. Hoe meer je ervan af weet, hoe meer je wijn kan appreciëren. Maar dat geldt natuurlijk voor alles. Ook voor literatuur of muziek. Iemand die een muziekopleiding heeft genoten, heeft een diepere, vollere appreciatie van Beethoven, of zelfs van de Rolling Stones. Ik hoop dat mijn romans verschillende soorten lezers aanspreken, maar de ideale lezer heeft een groot stuk van de wereldliteratuur gelezen. Die achtergrond is nodig om mijn boeken volledig te begrijpen. Met wijn is het net hetzelfde, hoe meer je leert, hoe meer je haalt uit je ervaring. En verder is het een uit de hand gelopen hobby, een manier om mijn hedonisme te kanaliseren.

Hoeveel tijd wijdt u aan wijn ?

Alles samen ongeveer vijf dagen per maand. Niet mis, toch ?

Leder en bubbels

De champagnehuizen waren afgelopen zomer goed op dreef, alsof de eindejaars- periode al in juli op gang moest worden getrokken. Dom Perignon nodigde tijdens de coutureweek in Parijs een waslijst celebrity’s uit in het paleis van Karl Lagerfeld, naar aanleiding van een nieuwe reclamecampagne. Jude Law, Pedro Almodovar, Claudia Schiffer, een prins van Monaco en zowat de verzamelde Franse acteursgilde stonden er zij aan zij, binnen en buiten, ondanks de kou.

Het feest van Veuve Clicquot, een week later in New York, diende als lanceerplatform van een serie zogeheten jeroboams, gereserveerd voor ’s werelds meest gefortuneerde feestvarkens. De drieliterfles (genaamd Yellowboam), in een beperkte oplage van 3600 exemplaren, heeft een etiket in precieus geel leder (alligator of struisvogel, met Citescertificaat ter bescherming van wilde en bedreigde diersoorten). De hals van de fles is omwikkeld met goudpapier en ook de capsule heeft een gouden laagje. Wat te doen met de lege fles ? Veuve Clicquot transformeert het lederen etiket desgevraagd in een kaartjeshouder. Hoezo, verspilling ?

Door Jesse Brouns