Lene Kemps
Lene Kemps Lene Kemps is de hoofdredactrice van Knack Weekend.

Stel een vraag en je krijgt een filosofisch discours. Geboren in Cyprus en opgegroeid in Engeland beschrijft hij zichzelf als bijgelovig en spiritueel. Over zijn kleding blijft Hussein Chalayan erg nuchter : ?Het moet gewoon mooi zijn, nee ??

Lene Kemps

B jƶrk is gek op zijn kleren en je begrijpt waarom. Onder de ingenieuze patronen zit een speelse gekheid. Zo is er de helium-jurk : een kleurige lange japon met fijne schouderbandjes waaraan twee ballonnen zijn vastgebonden. ?Een experiment met zwaartekracht?, zegt Hussein. ?Ontwerpers hebben het altijd over kleding die rond het lichaam zweeft, maar niemand probeert het echt.? Alle ontwerpen hebben die kwaliteit die Chalayan zo belangrijk vindt : inhoud. ?Alles wat ik maak, moet een hart hebben, een essentie. Louter esthetische maar lege producten leveren, dat is niets voor mij.?

Hussein Chalayan legt sterk de nadruk op het geestelijke aspect der dingen. Een eenvoudige vraag kan aanleiding geven tot een uiteenzetting over Descartes. Toch is Chalayan niet breedsprakerig of pompeus, integendeel. Met moeite vindt hij de juiste woorden om zijn verlangen naar echtheid en evenwicht uit te drukken, met lichte tegenzin ook want hij is bang als een halfzacht iemand over te komen. ?Mijn werk is sterk verbonden met mijn leven. Het is niet gewoon wat ik doe, het is wie ik ben. Dat maakt het moeilijk voor mij om erover te praten.?

U maakt het uzelf natuurlijk niet makkelijk. Uw wintercollectie gaat over massa-manipulatie. Leg dat maar eens uit.

Hussein Chalayan : Het begon me steeds meer te storen hoe media, religie en technologie gebruikt worden om mensen te manipuleren. Toen zag ik links : religie is overgenomen door de media en de media worden beheerst door technologie. Door het leggen van het verband tussen technologie en media kwam ik bij de Hollywoodfilm terecht. Technologie bracht me bij computers en virtuele realiteit. Van media en manipulatie is de brug naar reclame snel gemaakt. Al die associaties worden uiteindelijk een totaalconcept.

Ik ben gefascineerd door systemen, vooral door de manier waarop alles in elkaar klikt, maar ook door de lege ruimtes ertussen, want elk systeem zit vol zwarte gaten.

Hoe worden die elementen uiteindelijk in de collectie verwerkt ?

Soms als louter decoratief element. De art-decolichtstralen op de kleding herinneren aan de Hollywoodfilm. Maar veel vaker blijft het concept een onderliggend gevoel, onzichtbaar voor toeschouwers. Sommige mensen voelen waarmee ik bezig ben, maar dat hoeft zelfs niet. Aan het eind van de dag is het een creatief proces waar ik door moet en voor hen zijn het gewoon kleren. Als ze mijn ontwerpen kopen omdat ze ze mooi vinden, dan volstaat dat.

Waarom worden wij gemanipuleerd denkt u ?

Geld. Winstbejag. Je moet allerlei dingen : koop dit, geloof dat en dan zal je je beter voelen. Via allerlei producten of geloofssystemen belooft men je eeuwige jeugd en tevredenheid. En tegelijkertijd houdt men je in een toestand van permanente ontevredenheid. Als je geen complexen of frustraties hebt, dan dringt men je er wel enkele op. Je moet de hele tijd consumeren : producten, beelden en informatie. De belangrijkste vraag : wie ben ik, daar kom je niet meer aan toe. Men smeert je een valse identiteit aan die als een tweede huid rond je zit, je staat er niet eens meer bij stil.

Het ergste vind ik dat de media je alle culturele eigenheid ontnemen. Alles wordt genivelleerd. Of je nu in Engeland of Tahiti woont, je wordt bestookt met dezelfde boodschappen. Moderne cultuur heeft niets etnologisch meer, iedereen wordt beĆÆnvloed door dezelfde muziek en tv-series. Zo word je figurant in de fantasiewereld van iemand anders, of misschien wel hoofdrolspeler in de virtuele realiteit geleverd door je computer. Maar wat wil je zelf ? Wie ben je eigenlijk ? Misschien ben je zelfs niet meer in staat om die vragen te formuleren.

Als u de wereld op die manier aanvoelt, heeft u het dan niet moeilijk met sommige aspecten van de mode ?

Helemaal niet. Ik vind altijd een manier om me in te passen. Mijn ideeƫn zijn reacties, geen statements. Ik reageer op wat ik rond me zie en de kleren zijn een resultaat daarvan. Natuurlijk is mode een business zoals alle andere. Maar ik weet wat ik ermee aanmoet, waar ik ermee naartoe wil.

Ik denk dat ik iets kan betekenen voor mensen die mijn kleren dragen of er zelfs maar naar kijken. En daar bedoel ik niets groots mee, gewoon : een vluchtig moment van genoegen. Kleren draag je op je lichaam, dat is een intens gevoel.

In het ideale geval : welk effect zouden uw kleren teweeg moeten brengen.

Dat ze iemand vollediger maken. Dat je je er zo goed in voelt dat je op dat moment wordt wie je wil zijn. Niet op een valse manier, maar echt. De relatie kleding-drager werkt voor iedereen anders. Ik geloof bijvoorbeeld niet dat er zoiets bestaat als een sexy jurk. Sexy zijn is een aura dat rond je hangt, en sommige vrouwen zijn zwoel in een overall. Ik denk dat ik graag zou willen dat iemand zichzelf terugvindt in mijn kleding.

Kleren hebben zo vaak te maken met niet-jezelf zijn : je verbergen of indrukwekkender maken. Als we complete en gelukkige individuen zouden zijn, hebben we misschien aan Ć©Ć©n kledingstuk voldoende.

Daar zit iets in. Langs de andere kant denk ik dat mensen fundamenteel zoekers zijn, dat er binnenin ons een voortdurende stroom van tevredenheid naar ongenoegen is. Dat is goed, want het houdt je in beweging.

Het modesysteem kan uiteraard voor sommige mensen een religie worden, maar ik vind dat het woord mode te eng wordt gebruikt. Het zou op je hele levensstijl moeten slaan : wat je eet, met wie je uitgaat, welke boeken je leest. Het zijn allemaal dingen die je helpen een identiteit te creƫren, het is allemaal mode.

Hoe overleeft een filosoof in de mode ?

Ik hou niet zo van dat woord, mensen gaan je meteen achterdochtig bekijken : help, een denker. Ik wil niet per se spiritueel of diep zijn, maar het is blijkbaar de manier waarop ik werk. Ik ben vooral geĆÆnteresseerd in ontastbare dingen, in een spirituele dimensie. Vandaag maken we alles wat mysterieus is en wat we niet begrijpen, belachelijk en ik denk dat we daardoor veel missen. Het leven wordt er leeg van. Ik heb rituelen nodig om de dingen inhoud te geven.

Ik herinner me dat u ooit kleren hebt begraven.

Als onderdeel van een totaalproject hebben we kleren in de grond gestopt en weer opgegraven. Zo samengevat, klinkt het dwaas : laten we even wat kleren begraven. Maar en nu lijk ik echt een goeroe het kaderde in een verhaal waarbinnen ik de opvattingen van Descartes wilde verzoenen met de oosterse religies.

Ik veronderstel dat ik ook iets over de dood wilde zeggen. Er zit altijd een stukje dood in mijn werk, ik zie het als een onderdeel van het leven. Voor elk stukje vooruitgang en verwezenlijking is iemand gestorven, een feit dat we al te vaak vergeten.

Heeft uw opvoeding in Cyprus iets te maken met uw voorkeur om de dingen spiritueel te benaderen ?

Misschien wel. Mijn grootmoeder was een bijzonder poƫtische vrouw. Ze sprak ons aan met zelfgemaakte rijmpjes en vertelde ons verhalen voor het slapen gaan. Die vertellingen zaten vol bijgeloof en magie en dat draag je de rest van je leven mee. Tot vandaag de dag zet ik mijn schoenen op een bepaalde manier zodat er zich geen kwade geesten in kunnen nestelen. Ik loop nooit onder een ladder door hoewel hier in Londen de kans groot is dat je dan overreden wordt door een bus.

U werkt uitsluitend voor vrouwen.

Ik ben altijd erg geĆÆnteresseerd geweest in vrouwen. Niet op een romantische manier en ik ben evenmin op zoek naar een muze. Maar ik vind vrouwen complexer en dieper dan mannen. Ze hebben veel minder moeite met die geestelijke en spirituele dimensie.

Vrouwen zijn lang niet meer zo geĆÆnteresserd in mode als vroeger.

Ik vind dat een uitstekende evolutie. Vrouwen willen met rust gelaten worden. Ze willen niet meer verteld worden wat sexy is en wat niet, wat in is en wat uit. Na jaren mode-dictatuur hebben ze de regels van het systeem begrepen en door trial and error hebben ze hun eigen stijl ontdekt. Ik zou het jammer vinden als een vrouw een kledingstuk van mij koopt, omdat het trendy is. Ze hoeft ook niet van kop tot teen in Chalayan rond te lopen, dat zou ik eng vinden. Ik wil dat ze Ć©Ć©n stuk uit de collectie haalt en dat ze het zich eigen maakt.

Fout opgemerkt of meer nieuws? Meld het hier

Partner Content