Wie Chantal Thomass zegt, denkt aan boudoirs, jarretels en korsetten. Een mysterieuze vrouw die ambiguïteit verkiest boven het expliciete.

Op dertigjarige leeftijd koos ze voor een kapsel à la Louise Brooks, drie jaar later besloot ze zich enkel nog in het zwart te kleden. Sindsdien staat die look synoniem voor het lingeriemerk dat haar naam draagt. Tijdens de modeweek in Parijs ontmoet ik Chantal Thomass in hotel Costes. De plaats van afspraak is niet zozeer gekozen voor het hoog hipgehalte en de fashion celebrities die zich hier in deze periode van het jaar graag laten opmerken, wel vanwege de fluweelrode salonzetels, de zware gordijnen en het gedempte licht. Helemaal Chantal Thomass. Een beetje boudoir, barok met een scherp kantje. Toch heeft ze niet de flamboyante persoonlijkheid die je zou verwachten van iemand wier carrière in het teken staat van erotische fantasieën. Ze lijkt veeleer koel en beheerst. Rode, strak omlijnde lippen, de bleke teint van een geisha, met kohl omlijnde ogen. Geen decolleté, naaldhakken of sexy panty’s. Wel degelijke herenschoenen, een maatpak en een hoog gesloten hemd.

Net als haar vestimentaire keuze verraadt ook haar levenswandel weinig liederlijkheid. Nauwelijks vijftien jaar oud verliest ze haar hart aan Bruce Thomass. Bijna dertig jaar lang zal hij de man in haar leven zijn. Samen met hem start ze een prêt-à-portercollectie: Ter et Bantine. Hij beschildert de stoffen, zij maakt er lolitajurkjes van. Omdat ze nog minderjarig is, staat het bedrijf op naam van haar ouders. Alles begint heel kleinschalig. We schrijven 1967, het is zomer in Saint-Tropez. Brigitte Bardot koopt één van haar creaties en al snel volgen de bestellingen uit Parijs. Gelijktijdig met Jean-Charles de Castelbajac, Claude Montana, Thierry Mugler en Sonia Rykiel wordt ze enkele jaren later erkend door de Fédération française de la couture, du prêt-à-porter et des créateurs de mode. Al snelt duikt er steeds meer lingerie in haar collecties op. Ze vindt inspiratie in de achttiende en negentiende eeuw, in de courtisanes van de belle époque en de pin-ups van de jaren vijftig. Het resultaat is dat Chantal Thomass vandaag de dag als de éminence grise van de lingeriesector wordt beschouwd.

Uitgeverij Flammarion heeft net een heel boek aan u gewijd, ‘La femme selon Chantal Thomass’. Daarnaast liep er dit jaar in Marseille de tentoonstelling ‘Plaisirs de femmes: Chantal Thomass, trente ans de création’. Hoe gaat u om met al die belangstelling?

Chantal Thomass: Het is natuurlijk flatterend, een erkenning van alles wat ik de afgelopen dertig jaar gerealiseerd heb. Anderzijds lijkt het angstaanjagend veel op een fin de carrière die veel te vroeg komt. Op vierenvijftigjarige leeftijd voel ik me nog te jong om op mijn lauweren te rusten. Wat niet wil zeggen dat ik wil blijven werken tot ik erbij neerval. Ooit wil ik tijd maken om te lezen, te reizen, met mijn kleinkinderen bezig te zijn. Met hen de tijd inhalen die ik voor mijn kinderen nu niet heb. Als werkende moeder word je geconfronteerd met een permanent schuldgevoel. Mijn zoon is veertien, mijn dochter achttien. Ze zijn bijzonder veeleisend, ik zou me volledig kunnen concentreren op hen. Uiteindelijk heb ik niets meer te bezwijzen, maar ik ben nu eenmaal niet de vrouw die zich uitsluitend aan het moederschap kan wijden. Daarvoor heb ik nog veel te veel plannen. Op dit moment werk ik aan een parfum. Een lang gekoesterde droom omdat het zo perfect aansluit bij mijn universum. Alles staat in het teken van verleiding. Het verleiden van zichzelf en de anderen, het contact met de huid.

Uw naam wordt onmiddellijk geassocieerd met lingerie, maar eigenlijk begon alles met een prêt-à-portercollectie. Geen zin om de draad weer op te pakken?

Misschien, maar dan wel op een heel andere manier dan toen. De stress om elk seizoen een heel nieuwe collectie in elkaar te boksen hoeft voor mij niet meer. Neen, ik denk veeleer aan een tijdloze collectie die enkel terug te vinden is in een paar exclusieve, sfeervolle boetieks. De snelheid waarmee trends elkaar vandaag de dag opvolgen, heeft bij vrouwen een zekere apathie gecreëerd. Ze willen zich niet langer onderwerpen aan de dictatuur van de mode. Bovendien wordt er zo snel gekopieerd – een creatie van Jean-Charles de Castelbajac ligt een maand later al bij Zara – waardoor het altijd maar moeilijker wordt om zichzelf een persoonlijke stijl aan te meten. Vandaar dat er steeds meer vraag is naar customizing en exclusiviteit.

Het zou nu wel een uitgelezen moment zijn. Het korset, de babydoll, rushes en kant…, uw favoriete stijlelementen duiken allemaal weer op in het modebeeld.

Het geeft ergens wel voldoening te zien hoe iedereen nu doet wat ik al die jaren al doe. In mijn prêt-à-portercollecties heb ik altijd gespeeld met dessus-dessous. Een korset onder een mannenpak, bijvoorbeeld. Ik hou van de ambiguïteit die tot stand komt door vrouwelijke en mannelijke elementen te combineren. Persoonlijk ben ik van mening dat een vrouw niet alles mag prijsgeven. De combinatie van een diep decolleté en een korte minirok is in de meeste gevallen fataal. Tenzij je het lijf van Cindy Crawford hebt. En dan nog. De grens tussen vulgair en mysterieus verleidelijk is klein.

Wat vond u dan van de ‘pornochic’-trend van afgelopen seizoen?

Een modegril van voorbijgaande aard die getuigt van slechte smaak. Voorstanders mogen dan nog refereren aan het werk van Helmut Newton, feit is dat deze trend helemaal niet ingebed is in een beweging, zoals dat in de jaren zeventig wel het geval was. We leven in een tijdperk van extremen. Decadentie viert op dit moment hoogtij. Net als bij de Romeinen, juist voor hun wereldimperium ten val werd gebracht. In ieder geval: een vrouw zou zulke beelden nooit bedenken. Het wordt ons opgelegd door mannen, meestal homoseksuelen. Toegegeven, de advertentie voor Opium bijvoorbeeld voldoet nog aan esthetische normen, maar het feit blijft dat ze de vrouw in de aanbieding stelt. Ik heb altijd geweigerd het vrouwelijk lichaam te herleiden tot lustobject. In het begin communiceerde ik daarom uitsluitend met een traditioneel logo, in oud roze, een beetje retro. Later kwam ik in contact met Benoît Devarrieux, die het idee lanceerde om de publiciteit rond mijn persoon op te bouwen en zodoende een Chantal Thomass-universum te creëren. Het concept is aangeslagen, maar in de huidige competitieve marktsituatie kan een merk niet meer overleven zonder catalogus. De consument verwacht dat nu eenmaal. Helaas beland je dan vaak in stereotypen. Ik zou graag werken met modellen van alle leeftijden. Verleiding is immers geen kwestie van leeftijd. Alleen blijft het fotograferen van lingerie op een vrouw van vijftig delicaat. Toch ben ik ervan overtuigd dat een vrouw op elke leeftijd mooi kan zijn, al is het dan op een andere manier.

Is een vrouw in jarretels niet per definitie een lustobject? In het begin haalde uw lingerie vooral de pagina’s van Penthouse en Playboy. De feministen hadden net hun beha’s op de brandstapel gegooid toen u op de proppen kwam met de jarretelgordels.

In hun strijd naar gelijkheid tussen de seksen hebben de feministen de androgynie gepropageerd. Uniseks broeken en maatpakken. Maar uiteindelijk bestaat er nog altijd iets als het recht om vrouw te zijn. De postfeministen hebben dat goed begrepen. Madonna heeft daarin het voortouw genomen. Zonder afbreuk te doen aan haar imago als sterke, onafhankelijke vrouw droeg ze korsetten en jarretels. Het verschil met vroeger is dat we nu zelf kiezen of we al dan niet willen verleiden, terwijl het ons in het verleden vaak werd opgelegd.

Mugler zei ooit dat u de eerste vrouw was ‘die de moed en intelligentie had om het universum van de seksualiteit te ontdekken’. U hebt een beeld gecreëerd van een mysterieuze vrouw die erotiek bewust beleeft. Een ontkrachting van het cliché dat vrouwen op zoek zijn naar de eeuwige liefde en mannen naar een one-night stand?

Oh, maar ik geloof nog altijd dat negentig procent van de vrouwen een romantisch ideaal nastreeft en dat ze seks meer vanuit hun gevoelswereld benaderen dan mannen. Wat niet wegneemt dat steeds meer vrouwen kiezen om er een minnaar op na te houden. Maar uiteindelijk gebeurde dat vroeger ook, alleen werd het toen allemaal stilgehouden. Nu mogen ook vrouwen er openlijk voor uitkomen.

Vandaar uw bewondering voor vrouwen als George Sand en Josephine Baker? U verwijst vaak naar hen als uw grote voorbeelden.

Jazeker. Ze vochten voor vrijheid in een tijdperk dat het feminisme nog nergens stond. Gelukkig staan we al een stuk verder. Die evolutie is trouwens ook goed merkbaar in de lingeriesector. Kijk maar naar de opkomst van de string. Vroeger werd de string geassocieerd met striptease en prostitutie, nu draagt zestig procent van de vrouwen hem. Alleen bij de mannen blijft er een zeker conservatisme merkbaar: zwarte kant en jarretels blijven de absolute favorieten. Wat hun eigen ondergoed betreft, zijn ze dan weer wel een stuk progressiever geworden. Vroeger lieten ze de keuze over aan hun echtgenote, nu kiezen ze bewust zelf. Wist u dat ik in de jaren tachtig ook mannenondergoed ontwierp? Vaak heel artisanaal vervaardigd. Uiteindelijk heb ik na twee seizoenen moeten opgeven omdat de naam Chantal Thomass volgens de marketeers te veel vrouwelijke associaties opriep.”

Met de businesszijde heeft u wel meer problemen gehad. Wegens financiële problemen ging u in 1985 in zee met de Japanse textielgroep World. Tien jaar later stond u op straat en mocht u uw eigen naam niet meer gebruiken.

Het was een harde leerschool. Gelukkig kon ik door een associatie met de multinational Sara Lee-Dim mijn naam in 1998 terugkopen. De samenwerking verloopt nu vlot. Het feit dat ik kan terugvallen op hun technische knowhow is bijzonder belangrijk. Bij lingerie draait alles om techniek. Modeontwerpers hebben daar vaak geen flauw benul van, terwijl lingeriespecialisten vaak te veel denken in functie van techniek. Ik heb een beetje de kwaliteiten van de twee verenigd. De innovaties in de lingeriesector volgen elkaar in hoog tempo op, terwijl de consument elk seizoen nieuwe modellen verwacht. Vijf jaar geleden was er in de lingeriewereld absoluut nog geen sprake van modeseizoenen. Nu is dat wel het geval. Logisch, lingerie maakt eindelijk deel uit van het modesilhouet en heeft daarmee haar tweederangsrol van zich afgeschud. Gelukkig maar. We hebben er lang genoeg op gewacht.

Julien Cendres, ‘La femme selon Chantal Thomass’, uitgeverij Flammarion, 160 p., 1815 fr./45 euro.

Pascale Baelden / Foto’s Michel Vaerewijck

Fout opgemerkt of meer nieuws? Meld het hier

Partner Content