Alle te onthouden kernwoorden en designernamen die deze winter van belang zijn, staan hier op een rij, in een willekeurige volgorde. De vele facetten, valkuilen inclusief, van de mannenmode voor de winter van 2001-2002.

1. Militair

De soldatenlook is een van de belangrijkste trends voor deze winter. We dragen al langer camouflagebroeken en ironiserende ‘Boot Camp’-T-shirts, maar nu beslissen de internationale ontwerpers dat het hek echt van de dam moet. Vliegeniersjassen, Russische capes, combat boots, legerriemen, met goud versierde epauletten met kwasten, kaki parka’s, lederen kepies, militaire insignes: de modale mannenmodeshowroom is een stock américain, zij het met andersoortige prijskaartjes. Mannen moeten weer uniforme kerels worden, want nu het palaver over de seksenstrijd niet veel bruikbaars blijkt op te leveren, moeten de kleren de boodschap dan maar kracht bijzetten.

2. Anders gaan leven

Ecologie is in Modeland niet meteen het populairste agendapunt, maar wel bij Issey Miyake, toch dit seizoen. Zijn wintershow is een vreemdsoortig, wat klungelig theaterspel waarin mannen elkaar te lijf gaan. De inzet van de strijd is een berg bijeengegraven aarde, ergens in de hoek van de defiléruimte, die uiteindelijk door een bende in dikke winterjassen en kleurige sjaals wordt ingepalmd. De planeet is in gevaar, vruchtbare grond wordt zeldzaam, zuivere natuur is kostbaar als goud: dergelijke waarheden horen we van Miyake’s presentatie te onthouden. We worden ook geacht ons cynisme om zijn goedbedoeld gebaar ergens te parkeren en voor eeuwig achter te laten. Ja, laten we dat maar doen.

3. Versace

Niet erop of eronder, maar erover: bij Versace is overdrijving de maat, en alle middelen kunnen dienen. Vroeger, laten we zeggen in het midden van de jaren tachtig, was de Versace-man een narcistische dekhengst, maar zijn al dan niet legitieme kroost die tegenwoordig over de catwalk loopt, is van een ander kaliber. Die sluit zich op in een penthouse en dagdroomt, omdat wat zich buiten afspeelt niet veel meer te maken heeft met wat in hun hoofd omgaat (de excessen van disco, het genot van blauw bloed, de rechtvaardigheid van het libido). De Versace-man anno 2001 is dus in alle opzichten een playboy: zijn bont, zijde, brokaat en jeans camoufleren alle innerlijke gevoeligheden en zorgen er bewust voor dat hij geen aansluiting moet zoeken bij zijn generatiegenoten. Wie opgaat in zijn eigen rêverieën, overleeft: een verleidelijke, maar harde levenstip.

4. Het trainingspak wordt opgewaardeerd

Op een nieuwsarme dag heeft iemand besloten dat glimmende trainingspakken een schrikbeeld en een teistering zijn, maar gelukkig heeft vooral de jeugd, nooit te onderschatten in vestimentaire debatten, die tijding gewoon naast zich neergelegd. En zie: vele stijllieden en ontwerpers worstelen met het politiek correcte denken omtrent les survêtements en proberen zich niet te verontschuldigen voor hun interpretaties van de gewraakte look. Extra punten dus voor het Brusselse Own, dat de tegenwoordige tracksuit koppelt aan Americana uit de fifties.

5. Verblind door kleur

De eighties waren niet helemaal zwart, wat retrospectieven ook mogen beweren. Wie de jaren tachtig grondig wil recycleren, kan niet om de toenmalige neopop van MTV heen, om de opkomst van graffiti en Memphis-geïnspireerde beeldtaal. Kleur schreeuwde toen, maar niemand die dat storend vond. Nu doen onze ogen pijn wanneer we weer geconfronteerd worden met fluo en kleurpotlodenoutfits. Een normale reactie eigenlijk, want het grijs en het kaki van de jaren negentig hebben ons zicht danig wazig gemaakt.

6. John en de rest

Iconen sterven niet, ook niet als hun grafsteen maar al te echt is. Tom Ford ( Gucci) haalt herinneringen op aan John Lennon (ten tijde van Double Fantasy) en schiet aldus midden in de roos. De hele Gucci-collectie is ontspannen maar niet gezapig, en toont aan dat bohémien en chic niet alleen op papier maar ook in het echt kunnen samengaan. Lennon (ten tijde van Yellow Submarine) staat verder ook afgebeeld tussen drie andere popmuzikanten op een trui van de Castelbajac.

7. Raf Simons

Raf Simons in de afscheidingsbeweging: zijn ontwerpen staan tegenwoordig haast diametraal tegenover die van anderen en toch voeren ze de boventoon. Deze winter is het beeld compromisloos en strijdvaardig, jongens met een niet eens verborgen agenda (want de foto’s van hun helden en referentiepunten hebben ze op hun truien en hemden genaaid). Bomberjacks gaan over lange loden of dik gevoerde jassen, die dan weer over oversized sweatshirts, kapotgewassen ruitjeshemden en strepentruien hangen. Aan hun riemen hangen zilveren doodshoofden en kogels, opgegraven schatten der contracultuur.

8. Wonder(goed)man

In de wedstrijd voor designerondergoed is D&G de winnaar. Knallend geel of blauw, of bedrukt met een bloeiende roos, een vijgenblad of een graai gouden munten. Want symboliek moet niet altijd diepgravend zijn, zeker niet achter de gulp.

9. De herontdekking van de innerlijke viking

Voor buitenstaanders lijkt het banaal, maar in mannelijk Modeland is het onbeschaamd etaleren van baard en snor een soort revolutie. De net geslachtsrijpe jongetjes (de topmodellen van gisteren) hebben afgedaan, net als de onthaarde gymklonen. Nu mogen baard-, snor-, maar ook borstharen weer welig tieren, tenminste dit seizoen.

10. Het grote internationale denken

We zijn weer geobsedeerd door vlaggen en langs ons hoofd zoeven termen als eurocentrisme en globalisering. En toch wint exotisme het van patriottisme: Italiaanse jongens hullen zich in de stars and stripes, Japanse tieners in de kleuren van Engeland, Duitse mannen verkiezen hamers en sikkels, enzovoorts. Waarom hebben we nog een paspoort nodig, en vooral, waarom zijn we zo verward?

11. Sean John

Toen hiphopper Puff Daddy, né Sean Combs, enkele jaren geleden een eigen kledinglijn op de markt gooide, viel luid hoongelach hem ten deel (behalve, begrijpelijkerwijs, vanuit zijn directe omgeving). Vandaag de dag komt men in Modeland tot zijn zinnen en haalt men er dan maar meteen de superlatieven bij: plots is het label Sean John ultrahip en volstrekt de rigueur, en daar hebben Combs’ spectaculaire, van streety testosteron overlopende megadefilés veel mee te maken. Brood en spelen, branie en aspiratie: Puff respecteert alle moderegels, zoals het een jonge en vooral geslepen hond betaamt.

12. Zeg het met een bril

Een bril, met wat voor montuur dan ook, is deze winter een noodzakelijk accessoire. De modellen bij Yves Saint Laurent dragen de hoornen bril van hun spirituele vader terwijl Arnon Grunberg het nieuwe sekssymbool is.

13. Bijtende juwelen

Radicaal, misantropisch, provocerend, kunstzinnig, esthetisch of ridicuul? Wie de juwelen van Poell draagt, is alvast verzekerd van inquisitoriale conversatie.

14. Giorgio Armani

Deze winter verbroederen de ongeduldigste trendverschuivers en de trouwste Armani-klanten met elkaar, en dat is geen contradictio in terminis. Want Here Giorgio is dit seizoen in een danig goede doen dat zowel de fashionista’s als de gereserveerde pakkenkopers tussen zijn kledingrekken kunnen duiken. Een en ander heeft te maken met de strenge regie die Armani opnieuw over zijn collecties voert: de minimalistische kostuums zijn terug, net als de sobere, onberispelijke basics. Het zijn opnieuw de kleren zelf die indruk maken, in plaats van het illustere imago.

15. Graphique c’est chique

Nog een flashback uit de jaren tachtig, deze keer in geometrisch zwart en wit. Het objectief is de Italiaanse Coveri/Versace/Ferré-stijl uit de early eighties, met zwart-witte dambordblokken, strandstoelstrepen en neoconstructivistische tekeningen (groot formaat). Daarbij horen dus puntschoenen, versie dure new wave, en met gel in- of platgestreken haren. Maar enkel zij die nog een originele transparante Swatch in hun kluis hebben liggen, kunnen zich nu opnieuw aan deze look wagen.

16. Dior Homme

Hedi Slimane, nu in de fase Dior, verrast de modewatchers niet bepaald: zijn tekenstijl (iel en smal, precieus en ijdel) is ei zo na dezelfde als bij Yves Saint Laurent, zijn vorige werkgever. De kappersgilde daarentegen is wel opgetogen, want Slimane lanceert een nieuwsoortig kapsel (haren in de wind, maar dan opzij geblazen met tonnen lak) waaraan vele onschuldige jongens, vastgeketend in de kapperstoel, vanaf nu onderworpen zullen worden.

17. Schandkeizer

Het is opmerkelijk, zo niet onbegrijpelijk, dat de seventies-verfilming van het verhaal van Caligula (regie: Tinto Brass, script: Gore Vidal) nog steeds niet in de revivalmolen zit. Een heruitgave van deze hoogmoedige en volstrekt aangebrande prent zou anders wel educatief werken en tevens bewijzen dat allerhande moderne Houders Van Meningen dertig jaar na dato nog steeds tegen krak dezelfde ondeugden fulmineren (en er dus geen bijster originele Meningen op nahouden). Ten huize van Versace houdt men de bakermat van ons huidige verknipte denken graag in herinnering, want de Oudheid blijft er maar tot nieuwe stijlen inspireren. Laten we dus historisch incorrect denken: we sluiten de ogen voor de onmiskenbaar Griekse friezen op de puur gouden Versace-shirts en we wanen ons (even) een megalomane Romeinse keizer. We blijven evenwel uit de buurt van huwbare merries.

18. Pastorale 2001

Ooit lagen de herdertjes bij nachte, maar deze winter hebben ze designeroutfits gekocht. Hun look is landelijk, maar mijlenver verwijderd van de rustieke picknickstijl à la Ralph Lauren. Ze voelen zich veeleer struikrovers, of van de oorlog weggelopen hooimijtbouwers. Afijn, dat soort sferen en referenties. Een in theorie prachtige look, die echter geen accessoires als pijpen, melkkannen of strohalmen verdraagt. De verleiding mag dan groot zijn, maar er zijn grenzen.

19. De trenchcoat

De trenchcoat maakt een comeback. Toegegeven, allesbehalve opwindend modenieuws, maar daarom niet minder belangrijk. Wie nu investeert in een degelijk exemplaar, houdt de fashion police voor jaren op afstand.

20. De roep van de adelaar…

…of een andere gevaarlijke roofvogel. Normaliter merken we tijdens de modeshowmarathon de gebruikelijke overeenkomsten op: ‘veel leder dit jaar’, of iets in die trant. Dit seizoen horen we ons ornithologisch woordenboek te raadplegen, want de trend is gevederd en gevleugeld.

21. Tie me up, tie me down

Retorische vraag: hebben de schimmige leerclubs, die van fetisjisme een avondvullend programma maken, nog een toekomst nu gelijk welk sadomasochistisch attribuut met de creditcard bij de dure modeboetiek af te halen valt?

22. Bernhard Willhelm

Willhelm liet zijn vinnige kauwgomballenmeisjes vorig seizoen al vervoegen door hun stekelige vrijers, maar pas deze winter zijn zijn mannenoutfits ook in de winkels te verkrijgen. Een erg goede zaak, vooral voor hen die fantasie graag letterlijk in hun kleerkast hebben hangen. De mannenkleren van Willhelm hebben een droog gevoel voor humor en voddenbaalallures, maar dan in de juiste zin van het woord.

23. Het blouson

Eén-, twee-, drie-, vierknoopsblazers… Het is een te ingewikkelde strikvraag voor de modale, werkende man. Nu Casual Friday bijna elke dag van de week geprogrammeerd staat, juichen de pakkenhaters hardop. Roekeloos dragen ze hun ruime sweaters en van bandplooien bevrijde pantalons, en spontaan krijgt het gemakkelijke blouson de hoogste status toegewezen. Begrijpelijk, want vooral de designerblousons worden steeds mooier, maar enige voorzichtigheid is toch geboden: de laatste keer dat er een casualmanie in de Vlaamse kantoren heerste, heette die De Collega’s.

24. Honneponheren aller landen, verenigt u!

Onweerlegbaar feit: iedere man heeft ooit wel eens vrouwenlingerie aangetrokken. Het is nu eenmaal een vaste rite in de westerse wereld, die plaatsvindt op studenten- en trouwfeesten, tijdens vrijgezellenparty’s of na afloop van managermeetings (in een hotel, ver weg van huis). Het gebeurt altijd ’toevallig’ of ‘in een dronken staat’, wat op hetzelfde neerkomt als ‘spontaan’ en ‘vrijwillig’, maar daar wil geen enkele van de behahuisvaders van weten. Flauw, vindt ook Jean-Paul Gaultier, en hij laat het ontoonbare zien op een helverlichte catwalk. Vergeet androgynie: dit is naakte psychologie.

25. ’10’ La Maison Martin Margiela

Nog steeds het label (dat geen merkteken heeft) dat quasi blind te kopen valt. Bohémien en sjofel van ver, maar essentieel en vlekkeloos van dichtbij: de mannenkleren van Martin Margiela zijn immer cool en hebben die magische gave om logoslaven er perfect alledaags te doen uitzien.

26. Ciske de rat

Volstrekt hip: de landloperspet, of toch een hoed die het midden houdt tussen een chauffeurspet, een baret of een boerenklak.

27. Scrabble

Indertijd, misschien na een nachtmerrie over Guy Debord, knipte de Britse grafische ontwerper Jamie Reid letters uit kranten en maakte er nieuwe woorden mee. Hij was zeker niet de eerste die met dat idee kwam aanzetten, maar zijn plakkunst belandde wel op de hoezen van de Sex Pistols, waarmee hij een generatie van een handschrift voorzag. De schrijfwijze van de punk ligt vooral de recente lichting ontwerpers nog steeds nauw aan het hart, veeleer uit nostalgie dan om praktische redenen. Leeft punk nog steeds? Neen, maar de mode wel.

28. Prada

Miuccia Prada is nog maar eens in een nostalgische bui, en toch stuurt ze haar verwaaide poëten naar kantoor. Clean en netjes gestreken, in elke hand een aktetas, en toch weerbarstig.

29. Hardrock in de lightversie

Een van de laatste bastions van heteroseksueel machismo is vanaf nu door de ironiebrigade ingenomen. De buit (de klassiek geworden logo’s van de internationale heavy metal) staat afgedrukt op modieuze T-shirts, hier en daar opgewaardeerd met pailletten, glans en bewuste schrijffouten. AC/DC, Whitesnake, Poison, Iron Maiden, Black Sabbath, maar nergens een spoor van hedendaagse monsteracts als Slipknot of Limp Bizkit: hebben de headbangende designers de laatste tien jaar nog wel een platenwinkel bezocht?

30. Sla je deken om me heen

Kleren die heden ten dage gemaakt worden, hebben alleen al door allerhande technische innovaties een zo hoog mogelijke beschermingsfactor, maar het blijft mooier wanneer emotionele protectie op een symbolische manier wordt getoond. Een man en zijn deken, of hoe men nooit van enige warmte verstoken moet blijven.

Peter De Potter