Walter Van Beirendonck, dat is die behaarde bonk met vingers vol ringen. Die uitbundige modeontwerper ook, niet vies van felle kleurtjes en seks. Al lijken ruige stereotypes verleden tijd : Oxfam Fairtrade ontdekte achter de baard, zowaar, een troetelbeer.

Voor de vierde keer, zo aan de vooravond van de eindejaarsdrukte, pakt Oxfam Fairtrade uit met straffe campagnebeelden. Een shockeffect, dat is wat fotografe Lieve Blancquaert beoogt met de fotoreeks waarvoor ze telkens interessante Belgen om medewerking vraagt. Of sterker : om ongegeneerde humor, Blancquaerts portretten zijn niet zelden gewaagde eyecatchers. Een naakte Jean-Luc – Coq au vin – Dehaene in zijn wijnton, die haalt u zo nog voor de geest. Vergezeld van Dina – Oxfam Fatale – Tersago, in evakostuum tussen de chocoladebonbons. Voor de boeren in het Zuiden wordt graag uit de kleren gegaan, en een passend woordspelletje bedacht. Al zijn dat geen afleidingsmanoeuvres van de essentie : eerlijke handel – met faire prijzen voor de producenten, een transparante keten en zoveel mogelijk rechtstreekse aankoop – maakt het verschil. Proost en bon appétit, met ingrijpende consequenties down there.

Anno 2009. Walter Van Beirendonck (52) wordt gestrikt als een van de nieuwe campagnegezichten, en wordt vriendelijk verzocht zijn roze overall aan te houden. Blancquaert heeft hem immers niet getypecast als naakte hell’s angel, wel ziet ze in de ontwerper een beer van een vent. Hilariteit, wanneer de foto onze redactie binnenrolt. Maar wie de ontwerper kent, weet dat het plaatje klopt : onder die ruige baard schuilt Baloe de beer. Van Beirendonck : “Oxfam Fairtrade heeft nieuwe snoepjes in zijn aanbod. Zure beertjes. Met eerlijke suiker uit Paraguay. Lieve wilde iets doen met die gummibeertjes, maakte de woordspeling Van Berendonck, en vond daarna dat ík alleen dat campagnebeeld kon vereeuwigen. Een visagist heeft stukjes haar op mijn schouder gekleefd. Of dacht je dat die pels naturel was ? (lacht) Daarna is het beeld nog wat gefotoshopt om de vacht egaal te maken. Een boze wolf ? Neen, dat zie je verkeerd. Het was echt de bedoeling een beer te maken, een doorleefde beer, dat wel. Heb je die haartjes gezien rond mijn oren ! (enthousiast) Geweldig toch. Zelfs op mijn handen !” Een groot kind, zo wordt de controversiële ontwerper ook wel eens omschreven.

Gelukkig mens

Walter Van Beirendonck, dat is die ontwerper die zijn collecties doopt met suggestieve titels als Sex Clown (2008), of Paradise Pleasure Productions (1995). “Het is een vast gegeven, de combinatie van kinderlijke naïviteit, met aparte sekstoespelingen”, schrijft journaliste Agnes Goyvaerts in het boek dat ze dit jaar publiceerde over Van Beirendonck. Maar ook geëngageerde boodschappen zijn een rode draad : Stop terrorizing our World (2006), of Respect Rethink React (2003). Een engagement dat verschillende kanalen naar de buitenwereld zoekt. Van Beirendonck is de man die de Stubru-presentatoren kleedde in exclusieve Music For Life T-shirts tijdens hun eerste verblijf in het glazen huis, fluo hesjes tekende voor Levenslijn, en dit jaar nog een groene fietstas ontwierp om het gebruik van de tweewieler te promoten. “Ik word er gewoon vrolijk van, om met de fiets door de stad te rijden”, zegt hij. In 1997 plaatste Bono van U2 – ook niet vies van een betere wereld – een bestelling bij Van Beirendonck voor de podiumoutfits van hun PopMart-tournee, en aan de Antwerpse Modeacademie kennen ze de Antwerpenaar al meer dan een kwarteeuw als geëngageerde leraar. Geen vreemde keuze dus van Oxfam om hem aan boord te halen.

Van Beirendonck : “Ik stemde in, de thematiek van de campagne interesseert me en als publiek figuur probeer ik jaarlijks een tweetal engagementen aan te gaan die passen bij wie ik ben. Het is ook meer dan enkel mijn gezicht verlenen, ik ben iemand die fervent biologisch eet en regelmatig ook Oxfamproducten gebruikt. Ik vind het belangrijk dat mensen weten wat het eigenlijk betekent dat het inkomen in het Zuiden naar de juiste persoon moet gaan. Ik denk dat niet veel jonge mensen de term fair trade kunnen uitleggen.”

“Engagement, in de brede betekenis, maakt me een gelukkig mens. Het is sterker dan mezelf. Ik vind het fantastisch om nieuwe stappen te kunnen zetten. Ik denk dat creatieve mensen die in de media komen, het als een onderdeel van hun taak moeten zien om de wereld te verbeteren. Mondjesmaat, maar wie zal het anders aan de grote klok hangen ? Dat is het fijne aan ontwerper zijn. Je komt in contact met de pers en dat creëert een forum om over zoveel meer te praten dan nieuwe stoffen en kleuren. Daar heb ik altijd naar gestreefd : een verhaal vertellen met mijn kleren, en dat via perskanalen overbrengen naar anderen. Heel boeiend.”

Ongeloofwaardig

“Designerkleding draagt een prijskaartje, maar of dat met fair trade te maken heeft, vind ik een moeilijke vraag. Het is logisch dat designercollecties duurder zijn dan massakleren, ze worden op een totaal andere manier geproduceerd en bedacht. Als je iets in enorme hoeveelheid kunt laten produceren, drukt dat het kostenplaatje. Dat is bij mijn collecties niet het geval. Ik probeer mijn productie binnen Europa te houden. De prijzenpolitiek in de mode is een moeilijk te begrijpen discussie voor het grote publiek, maar er is wel degelijk een duidelijke verklaring voor.”

“Een andere, meer ecologische vorm van engagement in de mode is het gebruik van biokatoen. Voor de kindercollectie die ik teken voor Jbc, Zulupapuwa, zijn we aan het onderzoeken welke maatregelen we kunnen invoeren. Maar ook daar geldt dat het momenteel veel praktischer is voor grote ketens om ecokatoen in grote aantallen te kopen. Al zie ik meer en meer stoffenfirma’s biologisch materiaal aanbieden, de mentaliteitsverandering komt stilaan van de grond. Maar om eerlijk te zijn : de collectie Stop terrorizing our World uit 2006 ging nog over de milieuproblematiek, maar daarna ben ik gestopt die hele eco-dialoog te voeren in mijn creaties. Het begint een ongeloofwaardige marketingtruc te worden. Al die auto’s met hun ecolabel : onwaarschijnlijk. De echte groene auto moet nog uitgevonden worden. Op zo’n moment haak ik af. Dan kies ik ervoor andere boodschappen te communiceren, die nog niet misbruikt worden. Mijn zomercollectie voor 2010 heet Wonder, daarin heb ik de copyright-problematiek aangekaart. Zelfs de meest banale term draagt vandaag een trademark of registratie-etiket. Als je appel zegt, denkt iedereen aan een computer. Mijn boodschap : wees jezelf. ”

“Al 27 jaar geef ik les aan de Modeacademie (sinds 2007 leidt hij de modeafdeling). Als leraar kan ik veel engagement kwijt, hoewel ik eerst vreesde dat ik onvoldoende geduld zou hebben, of niet zou kunnen samenwerken. Toch heb ik gemerkt dat ik daar goed in was, mijn rijke fantasie heeft daar allicht mee te maken. Ik heb de kans om mensen te begeleiden vanuit hun binnenste. Ik stap in hun hoofd, en help hen van daaruit verder. Best intensief, elke dinsdag en vrijdag zit ik een hele dag in de academie. Maar elk jaar opnieuw is het contact met die nieuwe generatie fantastisch. Onze school is een smeltkroes van 45 nationaliteiten. Een mengelmoes van culturen en visies, multiraciaal een heel boeiend gegeven. Engagement sluipt door die mix sowieso de klaslokalen binnen. Maar als docenten stimuleren we de studenten ook om naar de wereld te kijken. Met het derde jaar gaan we binnenkort sjaals breien voor Knitting Against Aids, een project van Designers Against Aids. Engagement is voor mij nooit veraf.”

Door Elke Lahousse