De voorbije weken werd er weer veel over de hoofddoek gekissebist. Eerst was er het Europese Hof van Justitie dat besliste dat werkgevers een hoofddoekverbod in het arbeidsreglement mogen opnemen. In deze discussie tekenen zich duidelijk twee kampen af. Zij die in dit arrest een noodzakelijke stap zien om levensbeschouwelijke neutraliteit op de werkvloer te garanderen, en zij die menen dat dit bedrijven een ideaal alibi geeft om op volstrekt legale manier gesluierde medemensen te discrimineren. Voor beide standpunten vallen er valabele argumenten te vinden. Maar uiteindelijk zullen het vooral economische motieven zijn die de doorslag geven of een bedrijf al dan niet voor het hoofddoekverbod kiest. Winkels met een uitgebreid multicultureel klantenbestand en bedrijven die de grootste moeite hebben om hun vacatures ingevuld te krijgen, zullen zich allicht een stuk flexibeler opstellen.
Het mercantiele element speelt ongetwijfeld ook mee in de beslissing van Nike. Het Amerikaanse sportlabel stelde begin deze maand zijn allereerste hoofddoek voor sportende moslima’s voor. De Nike Pro Hijab komt in 2018 op de markt. Nike is hiermee het eerste grote internationale sportlabel dat deze doelgroep bedient. Vanuit commercieel standpunt een slimme zet, want bijna 1 op 4 mensen in de wereld is moslim. Zo’n groot aantal potentiële consumenten, die bovendien steeds kapitaalkrachtiger worden, laat je beter niet links liggen. (Meer hierover lees je in ‘Tipje van de sluier’ op p. 32.)
Veel moslimatletes reageerden positief op de lancering. Zij hopen dat het initiatief van Nike meer gesluierde vrouwen aan het sporten zal krijgen, en dat alle competities voor hen zullen worden opengesteld. Want terwijl de voetbalbond FIFA vrouwen met hidjab al sinds 2014 toelaat tot de officiële competitie, is dit bij de basketbalbond FIBA nog steeds niet het geval. Dat er ook flink wat kritiek kwam, zal Nike niet verrast hebben. Voor de critici komt Nike rijkelijk laat met de sporthoofddoek, en doet de multinational het louter uit winstbejag. De eerste ontwerpster van een sporthidjab, de Nederlandse Cindy van den Bremen, stapte al in 1999 met het idee naar Nike, maar werd toen wandelen gestuurd. Ondertussen verkoopt zij met haar bedrijf Capsters over de hele wereld sportieve hoofddoeken.
Vooral op de sociale media was de kritiek overweldigend en polariserend. Tegenstanders voerden aan dat Nike ervoor zorgt dat vrouwen nu ook tijdens het sporten gedwongen kunnen worden een hoofddoek te dragen. Nike zou zo bijdragen tot de wereldwijde onderdrukking van vrouwen. Iemand anders vroeg zich af of “Nike ook mannelijke escortes voorziet voor vrouwen die gesluierd willen joggen”. Een jonge moslima relativeerde : “Nu ben ik mijn laatste argument kwijt om niet te hoeven sporten.”
Zelden wist een sportmerk zo te beroeren met een nieuw stukje textiel. Het gezicht van Nike’s campagne, de gewichthefster Amna Al Haddad, reageerde strijdlustig op alle aantijgingen : “Ik steun moslimvrouwen met of zonder hidjab, en hoe ze zich kleden is hun keuze. Punt is, dat het een heel nieuwe generatie vrouwen kan aanzetten om professioneel te gaan sporten.” Het is een hoopvolle visie. Het zou mooi zijn als de Nike Pro Hijab niet alleen tot betere kwartaalcijfers voor Nike, maar ook tot empowerment van vrouwen zou leiden. Maar het neemt niet weg dat de hidjab in veel gemeenschappen een veruiterlijking is en blijft van onderdrukking.
Pas wanneer het voor elke vrouw in de wereld een symbool wordt van zelfexpressie, zal de hoofddoekkwestie niet langer vervelend knagen aan de feministische waarden.
ruth.goossens@knack.be
RUTH GOOSSENS
Zelden wist een sportmerk zo te beroeren met een nieuw stukje textiel
Fout opgemerkt of meer nieuws? Meld het hier
