Jo Blommaert Illustratie : Sandra Schrevens

Het lijkt een onschuldig spelletje waarbij alleen de geest van de ander wordt verleid, maar de mens zou geen mens zijn als hij zich ook in cyberspace geen liefdesdrama’s op de hals zou halen.

Een vrouw vertelt. Haar echtgenoot zit soms tot drie uur ’s nachts achter zijn computer, terwijl zij ligt te slapen. Onlangs kwam ze erachter dat hij on line met andere vrouwen communiceerde. Eén van die vrouwen beschreef welke leuke dingen ze allemaal met de geadresseerde wilde doen en hoeveel beter ze dat zou kunnen dan zijn echtgenote. ?Ik heb er met mijn man nog niet over gepraat,? zegt die echtgenote, ?maar ik weet echt niet wat ik hiermee aan moet. Die vrouw woont hier ver vandaan, dus de kans dat ze elkaar ontmoeten is klein. Toch haat ik dit spel. Is dit bedrog ? Geen bedrog ? Iets ertussenin ? Ik ben kwaad en voel me vernederd. Ik dacht dat we een goede relatie hadden.?

De vraag of cybercontact een grond van echtscheiding kan zijn, was eerder dit jaar al onderwerp van een juridisch dispuut in de Verenigde Staten. Een man beschuldigde er zijn echtgenote van overspel te hebben gepleegd, ook al was er nooit enig lijfelijk contact geweest en was ze enkel in haar fantasie met de ander op stap gegaan.

Het geval was geen uitzondering. Amerikaanse advocaten zijn inmiddels vertrouwd met het probleem. Vaak gaat het om vrouwen die thuisblijven voor de kinderen, zich vervelen, en dan maar het nodige computermateriaal laten installeren om in contact te blijven met de buitenwereld. Vervolgens stelt de echtgenoot vast dat zijn vrouw lange gesprekken voert met een ander, dat de telefoonrekening de pan uitswingt en dat het eten niet klaar is als hij thuiskomt. Mannen die ervan uitgingen dat ze zich met een vrouw aan de haard geen zorgen hoefden te maken, moeten nu onder ogen zien dat hun eigenste huis de plaats is waar die vrouw het meest blootstaat aan verleiding. Controleren of de lakens nog warm zijn, heeft in deze weinig zin. Hier gaat het erom de ander op een schuine gedachte te betrappen.

Wanneer de on-linecommunicatie leidt tot een in de werkelijkheid beleefde relatie, is de situatie duidelijk of in ieder geval relatief bekend. Maar de vraag is hoe men moet reageren wanneer het overspel zich enkel in de geest van de partner afspeelt.

Kan je iemand zijn of haar fantasie kwalijk nemen ? Nee toch. Maar als je partner tot diep in de nacht achter de computer seksueel getinte gesprekken zit te voeren, laat je hem of haar daarna dan maar lekker tegen je aanschuiven en met wie-weet-welke dromen indutten ? Dat ligt waarschijnlijk al wat moeilijker, ook al kan een gelijkaardige fantasie na een boek of een film in werking zijn gezet. Zit de nuance in het feit dat er ergens wel degelijk een ander levend wezen iets oneerbaars zit te voelen ? Zit de bedreiging in het vermoeden dat die fictieve persoon ooit wel eens minder fictief zou kunnen worden ? Het probleem is moeilijk op te lossen omdat er geen lichaam is dat je de schuld kan geven. Daarom wordt de persoonlijkheid van de ander dan maar in vraag gesteld. Het is in ieder geval duidelijk dat begrippen als overspel en ontrouw toe zijn aan een nieuwe definitie.

Nu is de bewering dat cyberseks zich uitsluitend op geestelijk gebied afspeelt niet helemaal correct. Fysieke daden worden niet uitgevoerd maar wel beschreven, en de klieren functioneren wel degelijk. In een recent onderzoek verklaart 52 procent van de pc-gebruikers cyberseks te bedrijven, 36 procent van deze groep beweert een orgasme te hebben gehad, terwijl 25 procent er rond voor uitkomt te hebben gedaan alsof.

Feit is dat de impact van e-mailaffaires verregaand kan zijn. Sommige correspondenten maken een echte depressie door als hun gesprekspartner hen laat vallen. De emoties die met zulke breuk gepaard gaan, verschillen in niks van het liefdesverdriet dat na een passionele relatie volgt.

Het is ook niet uitzonderlijk dat de gesprekspartners na een eerste on-linekennismaking naar de telefoon grijpen om elkaar te ontmoeten. Soms hebben ze elkaar zo opgehitst dat ze meteen in bed duiken. Maar net zo goed kan blijken dat de ander in de kennismakingsprocedure een niet onbelangrijk detail vergat te melden, in de hoop dat voor de partner de inmiddels opgebouwde liefde groot genoeg zal zijn om daar overheen te kijken. Anderzijds zijn er al voldoende verhalen bekend van mensen die besloten het verdere reële leven met elkaar te delen.

Zo wil een vrouw die haar echtgenoot verliet voor een man die ze on line had ontmoet, mensen waarschuwen die het fenomeen weglachen. Tijdens haar eerste reële gesprek met haar on-linevriend bleek dat geen van beiden op zoek was naar een avontuurtje, en dat beiden tevreden waren over hun professioneel en persoonlijk leven. Pas mettertijd realiseerden ze zich dat ze onbewust toch op zoek waren geweest naar een echte zielsverwant. ?Tegen iedereen die denkt dat deze relaties niet echt zijn, zou ik willen zeggen dat ze de macht van geestelijke aantrekkingskracht onderschatten.?