Zo, het is voorbij. De pleinen van Brussel, Brugge, Antwerpen, Leuven en Oostende kunnen weer ontruimd worden. Weg met die aartslelijke schaatsbanen met schallende luidsprekers. Alle zuiptenten met glühwein, rum en appeljenever kunnen voor een jaar worden opgeborgen. Het leven wordt eindelijk opnieuw gewoon.

Hoewel ? Wat is nog gewoon ? Toen een reisbureau voor jongeren net voor de feestdagen reclame maakte voor partyvluchten naar Londen en Madrid stonden de gegadigden meteen in rijen aan te schuiven om te boeken. Je stapt ’s avonds in het vliegtuig, je zet de hele nacht de bloemetjes buiten in een vreemde hoofdstad en ’s anderendaags ochtends kan je op de terugvlucht beginnen je roes uit te slapen. Voor een paar duizend frank volop snobistisch plezier. Moet kunnen. Er is een markt voor… Ach wat zeur je, de mensen willen het, dus krijgen ze het. Dat hoor je dan.

In het ontkerkelijkte Nederland wordt sinds twee jaar letterlijk gevochten aan de kerkdeur voor een plaatsje in de Middernachtmis met Kerstmis, liefst in een kerk waar een beetje show verkocht wordt. Dit jaar werden er vooraf kaartjes verkocht om handgemeen te voorkomen. Niets vandoen met devotie, wel met het soort collectieve rituelen die de dag van vandaag opgevoerd worden en onvoorstelbaar populair zijn.

Moet je de massale gekte rond de tien uur durende theatermarathon Ten Oorlog op dezelfde manier duiden ? Ieder zijn hoogmis, de intellectuelen in het theater, de gabbers op de Thunderdome-party’s, de poenpakkers op zaterdagnacht in Madrid. Als we maar met velen hetzelfde willen beleven en elkaar vertellen hoe fijn het is, hoe goed dat we het allemaal samen doen, dan hebben we misschien toch een beetje het gevoel dat we ergens bij horen. Faith Popcorn zag het aankomen. In haar jongste voorspellingen heeft ze het over de behoefte aan clanning.

Merkwaardig is het evenwel dat sommige mensen op verschillende domeinen lang van tevoren die vage verlangens oppikken. Ze hebben blijkbaar een speciale antenne en weten eerder dan wij zelf wat we verwachten. Wie die gave heeft, is meestal ook in het bezit van marketeers-kwaliteiten. Als je op precies het goede moment het perfecte pakket aanbiedt, kan dat je geld opbrengen.

De vraag blijft natuurlijk waarom nu precies de behoefte aan collectieve rituelen zo groot is ? Waarom wil het overgrote deel van de mensen ?erbij? horen ? Het wordt stilaan risqué om niet mee te juichen met de groep waartoe je, volgens een aantal sociologische criteria, wordt geacht te behoren. In je eentje tegen de stroom inroeien, bestaat dat nog ? Of gebeurt het alleen nog verdoken ?

Een mens gaat zich bijvoorbeeld ongemakkelijk voelen wanneer het koor juicht over Het Goddelijke Monster van Tom Lanoye. Tot je opgelucht merkt dat toch ook één criticus durft te schrijven dat het geen goed boek is. Je hoort met rode kaken te staan als je moet bekennen dat je de hele trendy revolutie in Londen gemist hebt, omdat je er al in geen vier jaar nog was.

Niet geschaatst onder de toren van het stadhuis in de kerstvakantie, met opgetrokken schouders weggelopen van de kerstmarkten ? Nog geen partyvlucht naar Madrid geboekt ? Ten Oorlog niet gezien ? Tja, dan wordt het toch moeilijk overleven in deze tijden. Wat bent u voor een mens, een beetje asociaal misschien ? Of bent u ook een van die lieden die genoeg hebben van vertoningen en verschijningen ? Zullen we ook een club beginnen ?

Tessa Vermeiren