Een vreemde zomer was dit. Grote droogte en wilde stortvloeden. Vakantiegangers die omkwamen op een camping in de Spaanse Pyreneeën of op een vulkaan in de Filipijnen. ETA bomaanslagen aan de Spaanse costas. Bruut geweld in het Centennial Park in Atlanta. Een Boeing die neerstortte bij Long Island. Een fel incident met een dode op het vakantie-eiland Cyprus. Nog meer rellen en hongersnood in Sri Lanka.

Vakantie paradijzen bestaan alleen in het hoofd van de toerist of in de blinkende brochures van de touroperators. Ze worden dikwijls door middel van enorme investeringen gecreëerd op plekken waar niets is dan zand, zee en een paar palmbomen. Designer fata morgana’s voor wie weg wil uit de dagelijkse sleur, daar wat geld voor over heeft en niet al te veel wil geconfronteerd worden met de werkelijkheid. Een geraffineerd soort primitiviteit moet de westerling de illusie geven dat hij ver van huis is. Terwijl hij toch blijft leven volgens zijn eigen regelmaat, binnen de prikkeldraad omheining van zijn eigen vrees. De realiteit wordt vanuit de geclimatiseerde tourbus gepresenteerd als couleur locale. Geen gezeur aan vrolijke hoofden.

En toch blijft ze permanent aanwezig die realiteit. Ongelijkheid, armoede, discriminatie, soms terreur, dreigend geweld. Maar hoeveel mensen blijven daarom thuis ? Ze kijken voorbij de feiten naar wat ze willen zien. Als de werkelijkheid te zeer gaat storen, verplaatsen de stromen zich wel naar gebieden vanwaar, tijdelijk, geen onheilspellende berichten komen.

Is er trouwens reden om thuis te blijven na deze vreemde zomer van 1996 ? Integendeel. Misschien moeten we meer dan ooit mensen massaal aansporen om met eigen ogen de mythes en misverstanden te gaan peilen. Clichés over buren of verre vreemden, die door sommigen met voorbedachten rade worden verspreid, zullen dan wat meer moeite hebben om wortel te schieten. De vooringenomenheid van de westerling die vindt dat hij alles beter weet, slimmer organiseert en efficiënter doet, zou misschien wat sneller afslijten in een geïntensiveerd wrijvingsproces met vreemde culturen. Laten we daar vooral op heel jonge leeftijd mee beginnen.

Wie een poging doet om reizen zonder cellofaanverpakking bij de doorsnee toerist te brengen, weet dat dit geen eenvoudige opgave is. De behoefte aan veiligheid en aan een vertrouwd referentiekader is immers erg groot. Kijk maar eens op een zomerse luchthaven naar al die klamme handen die zich om het handvat van de reusachtige koffers met alle vertrouwde spullen klemmen.

Het feest van de vakantie werd gepland binnen de eigen heilige vier muren en het mag vooral in niets van de plannen afwijken. We hebben ervan gedroomd, dik voor betaald, dus zullen we het ook krijgen.

Misschien was Centennial Park in Atlanta wel een van de meest schrijnende voorbeelden van zo’n commercieel gecreëerde droomplek die als jackpot moest fungeren. Wat de armoedige werkelijkheid voordien was, werd met een scalpel uit de stad weggesneden en als een overbodig gezwel in de prullenbak gedeponeerd. Het verbeten geplande feest ging door, ook na de bomaanslag.

Tessa Vermeiren