‘CEUD MILE FAILT’ (DUIZENDMAAL WELKOM)

De beroemde ruïne van Urquhart Castle, bij Loch Ness. © P. TOMKINS / VISIT SCOTLAND

De Schotse Highlands, de Shetlandeilanden, de Buiten-Hebriden, Glasgow, Belfast, Dublin en het Zuid-Engelse Portsmouth : alles in één elfdaagse Knack-lezerscruise.

Op 21 juni 2014 zet de Louis Aura vanuit Oostende koers naar de Schotse Highlands, land van heldhaftige mannen, legendarische kastelen en whisky’s. Via de Shetlandeilanden en de Buiten-Hebriden bereikt het cruiseschip architectuurstad Glasgow. Daarna begint het Ierse onderdeel met Belfast en Dublin. Het Zuid-Engelse Portsmouth is de laatste stopplaats.

DE HIGHLANDS

Ook wie er nooit geweest is, heeft een beeld van de Schotse Highlands : sprookjesachtige kastelen, woeste natuur, mythische meren, uitgelezen single malts en stoere binken in kilt die met boomstammen gooien.

Onze eerste aanlegplaats, Invergordon, is de perfecte uitvalsbasis voor een bezoek aan de Highlands. De uitgestrekte, meedogenloze landschappen vormden ooit het strijdperk van bloedige gevechten tussen Schotse clans en de opstand tegen de Engelse overheerser. Op het slagveld van Culloden, waar de Highlandclans in 1746 verslagen werden, krijgt een beetje Schot nog altijd een brok in de keel. De strijd voor onafhankelijkheid is trouwens nog actueel : op 18 september 2014 spreken de Schotten zich erover uit in een referendum.

De sfeer aan Loch Ness is minder geladen. Of toch ? Het meer, 37 km lang en meer dan 200 m diep, is wereldberoemd dankzij zijn mythische bewoner. Alles ademt er ‘Nessie’. Het monster wordt gekoesterd, gecultiveerd en in alle geuren en kleuren verkocht. De wandeling naar het vlakbij gelegen Urquhart Castle biedt een fenomenaal uitzicht over het meer, Nessie-hallucinaties zijn niet uitgesloten. Het dertiende-eeuwse kasteel werd in de zeventiende eeuw grotendeels opgeblazen. Het silhouet van de ruïne tegen de achtergrond van het fascinerende landschap is de beroemdste postkaart van Schotland.

SHETLANDEILANDEN

Een bezoek aan de Shetlandeilanden is onvergetelijk. Naakte heuvels, uitgestrekte landschappen en grillige kusten met eenzame vuurtorens vormen de ingrediënten. Nergens is de kust meer dan vijf km weg en er valt geen boom te bekennen. De felgekleurde houten huisjes lijken uit een Noorse fjordenlandschap weggeplukt. Meer dan driehonderdduizend schapen zijn als witte stipjes over het landschap uitgestrooid. Maar het symbool blijft de shetlander. Vroeger werden de sterke pony’s gebruikt om turf te transporteren. Later moesten ze aan de slag in de Engelse kolenmijnen. Vandaag hoeven ze in hun thuisland alleen nog te grazen en te poseren.

In Sumburgh, het zuidelijkste puntje van Mainland, ligt de archeologische nederzetting Jarlshof. Je flaneert er door vier millennia geschiedenis en zes beschavingen, met op de achtergrond de golven die aanhoudend tegen de kliffen beuken. Sumburgh Head, drie kilometer verderop, oogt als het einde van de wereld. Het is de uitgelezen plek om de kleurrijke kolonie papegaaiduikers te spotten.

DE BUITEN-HEBRIDEN

De volgende stopplaats van de Louis Aura is Stornoway op de Buiten-Hebriden, een onherbergzame eilandengroep voor de noordwestkust van Schotland. De natuur heerst, de mens overleeft. De inwoners, veelal keuterboeren, vormen een hechte, presbyteriaanse gemeenschap. De vraag of de ferry al dan niet mocht varen op zondag, de dag des Heren, verhitte ooit de gemoederen. Het toerisme won het van de religieuze bezwaren.

Meer nog dan op de Shetlandeilanden wordt het leven hier gedomineerd door de natuur. De gure wind en grillige vormen van de vijfhonderd dun bewoonde eilanden in de woeste Atlantische Oceaan maken de Hebriden moeilijk bereikbaar. De desolaatheid grijpt veel mensen bij de keel. De site met de Callanish Neolithic Stones is zo’n plek die je naar adem doet happen. De collectie menhirs moet hier door neolithische volkeren naartoe zijn gesleept, 3500 tot 5000 jaar geleden.

Wat verderop, in Arnol, kun je je onderdompelen in het zware boerenleven. In The Blackhouse (vandaag een museum) woonden mens en dier tot 1966 onder één dak. Conservator Donald Morrisen : “Het dak was bedekt met graszoden en stro. In het midden van de leefruimte werd turf gestookt. Omdat er geen schoorsteen was, circuleerde de rook door het huis. Zo bleef het dak waterdicht.”

GLASGOW

Na zoveel natuurpracht is het tijd voor wat stedelijke vibraties. De Louis Aura meert aan in de buurt van Glasgow. In 1990, toen Glasgow culturele hoofdstad van Europa werd, maakte het schoon schip met zijn grauwe, industriële imago, en inversteerde in architectuur. Historische gebouwen werden grondig gerenoveerd. Aan de dokken van de Clyderivier werden vervallen scheepswerven vervangen door futuristische gebouwen, zoals het Riverside Museum, ontworpen door de Iraakse Zaha Hadid en zopas verkozen tot Europees museum van het jaar. Oorspronkelijk vormde de gewaagde architectuur van het Exhibiton Centre voor een polemiek. Vandaag versterkt deze skyline het zelfbewustzijn van Glasgow. In 2014 mag de trotse stad de Commonwealth Games organiseren.

Minder controversiële architectuur ontdekken kan in het zog van enthousiaste studenten van de Glasgow School of Art. Tijdens deze wandeling staat het werk van Charles Rennie Mackintosh (1868-1928) centraal. De bekendste inwoner van de stad en art-nouveaupionier ontwierp onder andere de Glasgow School of Art en het Lighthouse. Die toren was jarenlang het kantoor van de Glasgow Herald. De imposante wenteltrap leidt naar het uitkijkplatform voor een panoramisch uitzicht over de stad. In The Willow Tea Room, het theesalon wat verderop, werd de DeLuxe Room getekend en versierd door Mackintosh, inclusief de stoelen met hoge rug, het bestek en de glazen.

BELFAST

We verlaten van Schotland en steken het Noorderkanaal over, naar Noord-Ierland. Er is geen betere manier om kennis te maken met de woelige geschiedenis van Belfast dan met een black taxi. De chauffeurs vertellen honderduit over de troubles, het conflict tussen katholieken en protestanten dat zo lang het nieuws beheerste. De muurschilderingen in de Falls Road en de Shankill Road herinneren aan die strijd. In het midden staat de Peace Wall, een eufemistische naam voor een troosteloze scheidingsmuur. Iedereen kan er een persoonlijke boodschap neerschrijven. Bill Clinton en de dalai lama gingen je voor.

Sinds het Goede-Vrijdagakkoord van 1998 is het relatief rustig in Belfast. Het centrum is compact, gezellig en straalt positivisme uit. Stadsgids Dee Morgan neemt ons mee naar de overdekte St George’s Market, een schoolvoorbeeld van Victoriaanse architectuur. Dee : “Religie speelt geen rol van betekenis meer. Jong en oud komen hier samen genieten van een hapje, een drankje en gratis folkoptredens. Het is een authentieke, bruisende plek.”

Belfast is ook de stad van de Titanic. Vorig jaar kreeg het onzinkbaar gewaande schip er zijn eigen futuristische Experience Centre. De Titanic Belfast telt zes verdiepingen. Je hebt er een perfect beeld van de bouw, de geboorte en de fatale aanvaring met een ijsberg op 15 april 1912.

DUBLIN

De volgende ochtend gaat de Louis Aura voor anker in Dublin, ook al een stad met een bloederig politiek verleden. Een bezoek aan Kilmainham Gaol laat niemand onberoerd. Tijdens de Paasopstand (april 1916) zijn veel Ierse vrijheidsstrijders in deze gevangenis door de Engelsen omgebracht. De kille cellen houden de nagedachtenis van de Ierse helden in ere. Dit geldt ook voor het Glasnevyn Cemetery, het grootste katholieke kerkhof van Dublin. Hier vonden veel Ieren, onder wie de revolutionair Michael Collins, hun laatste rustplaats. De begraafplaats is een symbool van de Ierse onafhankelijkheid geworden.

Toch is Dublin vooral een bruisende stad met veel plezier en vertier. De Dubliners hebben de titel van ‘vriendelijkste stad van Europa’ niet gestolen. Temple Bar was in de achttiende eeuw een levendige woon- en handelsbuurt. Tijdens de twintigste eeuw werden veel gebouwen verlaten, artiesten namen er hun intrek. Temple Bar is nu een kleurrijk labyrint van hippe winkeltjes, cafés en kunstenaarsateliers. Hier is ook de Clarence gevestigd, het luxehotel van Bono en gitarist The Edge.

Aan Trinity College, de grootste trekpleister, wacht een enthousiast groepje studenten ons op voor een rondleiding. Het hoogtepunt is het Book of Kells, een manuscript met miniaturen uit de negende eeuw. Even indrukwekkend zijn de tweehonderdduizend ruggen in de oude bibliotheek.

Tijdens een literaire wandeling lopen we in de voetsporen van James Joyce, Oscar Wilde en Samuel Beckett, en passeren langs Merrion Square met zijn statige Georgiaanse huizen.

PORTSMOUTH

De laatste halte van de Louis Aura : de historische haven van Portsmouth. De Zuid-Engelse havenstad is een must voor scheepsliefhebbers. De HMS Victory, het beroemdste oorlogsschip van Engeland, ligt er, uitstekend geconserveerd. Het speelde een cruciale rol in de Slag van Trafalgar (1805). Viceadmiraal Lord Nelson werd net voor de overwinning dodelijk geraakt door een scherpschutter. Zijn lijk werd tijdens de overtocht van Zuid-Spanje naar Engeland bewaard in een ton brandy, zodat de held in London een gepaste begrafenis kon krijgen.

Paradepaardje van de Historic Dockyard is de Mary Rose. Dit oorlogsschip zonk in 1545 op een mijl van Portsmouth. Koning Hendrik VIII hoorde vanuit zijn kasteel in Southsea de hulpkreten van de vierhonderd slachtoffers. Het wrak werd pas in 1971 ontdekt. In de daaropvolgende jaren haalden duikers zeventienduizend goed bewaarde artefacten boven. Het wrak zelf werd in 1982 onder het goedkeurend oog van prins Charles opgevist. Na jarenlange conservatiewerken kreeg het een veilig onderkomen in het Mary Rose Museum, dat in mei 2013 de deuren opende. Met succes, want de eerste acht maanden kwamen er ruim achthonderdduizend bezoekers op af.

Met dank aan : Visit Britain, Visit Scotland, Tourism Ireland en Air Lingus.

TEKST & FOTO’S KRISTIEN HANSEBOUT

Fout opgemerkt of meer nieuws? Meld het hier

Partner Content