WIM DENOLF / FOTO’S CATHERINE LAMBERMONT

Aanbod

C apoeira is een eeuwenoude Afro-Braziliaanse dans- en vechtkunst, gecreëerd door Angolese plantageslaven die zich van hun Portugese onderdrukkers wilden bevrijden. In het thuisland was capoeira illegaal tot 1920, nu is het er een nationale sport, beoefend door jong en oud. ’s Wereld grootste capoeira-vereniging Abadá-Capoeira telt 40.000 leden. Met zijn muzikale omkadering en streetwise-look – een ruime, witte heupbroek en ontbloot bovenlijf – spreekt capoeira ook vele Europeanen aan, vooral jongeren. Vlaanderen telt enkele honderden beoefenaars, met groepen in een tiental steden (zie www.capoeuropa.com). Meer informatie over de capoeira-filosofie, gesteld op respect, tolerantie, goedhartigheid en waardigheid, bieden www.capoeira.com en www.abadacapoeira.com

Onze bevindingen

Terwijl ik me in een capoeira-broek en een eenvoudig T-shirt hijs, warmen meer ervaren capoeirista’s zich alvast op. Ze voeren radslagen uit zonder hun handen te gebruiken of maken handstanden op één arm. Ik tel zowat twintig personen, meestal twintigers, en evenveel nationaliteiten, al zijn Zuid-Amerika en Zuid-Europa sterk aanwezig. Hun acrobatische kunsten geven zin om rechtsomkeert te maken, maar dat is buiten Macaco Preto (30) gerekend. De Braziliaan uit Salvador de Bahia leidt Abadá-Capoeria in België en geeft les in Gent en Brussel. Hij snoert me een goudgele beginnerskoord rond de heupen, want zoals bij karate verraadt ook hier een kleurensysteem je niveau. Sportschoenen hoeven niet, blote voeten – en blaren – volstaan.

Bij de opwarming, vooral stretchoefeningen, blijkt Macaco alle instructies in het Portugees te geven. Het is de gangbare taal in capoeira-kringen, want capoeirista’s verdiepen zich vaak in de Braziliaanse cultuur. Zelf begrijp ik geen jota van de terminologie, en dus kijk ik de door Macaco bevolen bewegingen maar van omstanders af. De basisbeweging is de jinga, waarbij je op het ritme van een tamboerijn van het ene been op het andere stapt en ondertussen met de armen je hoofd afschermt. Op het eerste gezicht een zwierige danspas, maar de jinga doet al snel denken aan vermoeiende stepaerobics. Net als ik rugpijn begin te krijgen, maant Macaco me aan door de knieën te buigen en niet voorover te leunen.

De jinga vormt de basis van alle daaropvolgende oefeningen, meestal korte sequenties waarin nieuwe bewegingen worden geoefend. Korte, krachtige bewegingen, waarbij je ronddraait, door de knieën gaat, de benen hoog in de lucht zwaait of kort op de grond steunt. We voeren de reeksen afwisselend links en rechts uit, maar ik kies steevast de verkeerde kant. Net als ik een beweging te pakken heb, introduceert Macaco alweer een nieuwe, onverstaanbare ‘complicatie’. Velen zijn echter even onwennig en de sfeer is allesbehalve competitief. Gelukkig zijn er wel korte pauzes, want na pakweg veertig minuten is mijn T-shirt doorweekt van het zweet en mijn hoofd tureluurs. Ik ben overdonderd: wat is dit allemaal?

Daarna volgen enkele tactische oefeningen. Terwijl we per twee de jinga uitvoeren, leren we onze spelpartner af te blokken, dan wel te ontwijken. Ik beklaag mijn opponenten, want ik besef amper wat de bedoeling is. Nee, dan liever de buikspieroefeningen, waarbij ik de handen van mijn rechtstaande spelpartner krachtig moet aantikken. Capoeira vergt immers enige kracht en uithoudingsvermogen. Tegen de tijd dat we gaan pompen en de armspieren oefenen, ben ik helemaal groggy. Enkele keren opdrukken of mijn benen als in een breakdance onder me rondzwaaien wil nog wel lukken, mijn knieën met een sprong optrekken en nog slechts op twee armen balanceren niet meer. Zelfs in geen honderd lessen.

Voor de indrukwekkende finale vormen we een kring en neemt Macaco een berimbau, een snaarinstrument dat even bezwerend klinkt als een didgeridoo. Vervolgens worden in de cirkel schijngevechten gehouden, waarbij de omstanders de twee duellisten spontaan aflossen. Terwijl we steeds enthousiaster in de handen klappen en de Portugese slavenliederen van de voorzangers beantwoorden, duiken lichamen over en onder elkaar heen, zwaaien benen en armen in het rond en wordt er vingervlug geduelleerd. Macaco moet me streng aankijken voor ik me noodgedwongen in het strijdgewoel stort – en er niets van terecht breng. Ik durf geen poot uit te steken. Naarmate de opwinding stijgt, verdwijnt die schroom. Dit is immers geen competitieve sport, maar een extatisch groepsgebeuren, gebaseerd op een culturele traditie die van generatie op generatie wordt overgeleverd. Na 150 minuten capoeira ben ik bekaf, maar die positieve energie is onbetaalbaar.

Praktisch

De lessen van Macaco Preto worden hervat in september. In Gent kun je terecht op dinsdag, donderdag en vrijdag (beginners van 18 tot 19.30 uur, gevorderden van 19.30 tot 21), in Brussel op woensdag (van 19 tot 22 uur) en zaterdag (van 18 tot 21 uur). In de hoofdstad worden ook kinderlessen georganiseerd. Elf lessen (of een onbeperkt maandabonnement) kosten 62 euro in Gent, 50 euro in Brussel.

Macaco Preto: 0485 14 18 78 en 0485 23 01 93, of via

abadacapoeira@hotmail.com