Haar column Sex and the City is nu een razend populaire tv-serie en haar boeken halen waanzinnige oplages. ‘Hogerop’, haar eerste roman, zal daar vast geen uitzondering op zijn. Seks en intriges in het New Yorkse societywereldje, Candace Bushnell krijgt er maar niet genoeg van. Bericht uit de hoogste regionen van Manhattan.

H Hogerop, Vassallucci, 464 p., 19,95 euro.

C andace Bushnell herkennen zou geen probleem mogen zijn, want ze duikt regelmatig op in de societykolommen van kranten en bladen. Filmpremières, boeklanceringen, openingen van nieuwe restaurants of de presentatie van een nieuw sieraad bij Tiffany’s, Bushnell is erbij. Al in de jaren dat ze de column Sex and the City schreef, was ze een veel geziene gast in hip New York, maar sinds het succes van de gelijknamige tv-serie staat ze op de A-lijsten. Toch herken ik haar eerst niet als ze het restaurant in Greenwich Village binnenkomt, wegens een nadrukkelijk brilmontuur dat op de foto’s nooit te zien is.

Bushnells debuut in 1996 bestond uit een verzameling columns, en het tweede boek was een bundel met vier korte verhalen ( De lotgevallen van blonde vrouwen). Nu verschijnt Hogerop, de Nederlandse vertaling van Trading Up, haar eerste volwassen roman. Fotomodel Janey, ook al bekend van het vorige boek, is de ster van het lingeriemerk Victoria’s Secret, een baan die in de VS gepaard gaat met veel publiciteit. Ze doet haar uiterste best om zich een plek te bemachtigen in de betere kringen van New York, op het soort bijeenkomsten waar ook Bushnell vaak vertoeft. En daartoe zijn alle middelen goed : het manipuleren van vrienden en vriendinnen, verleiding, bedrog, berekendheid.

“Janey is begin dertig en klaar voor avontuur”, zegt Bushnell (43). “Ze is een prachtige vrouw en ze wil gehoord worden, iets waar de samenleving niet van houdt. Haar karakter heeft tekortkomingen, misschien is ze zelfs kwaadaardig. Als ze nu maar genoegen nam met haar huwelijk met een welgestelde man en haar mond hield, was er niks aan de hand. Maar ze wil erkenning. Om haar heen ziet ze iedereen interessante dingen doen, maar afgezien van haar uiterlijk is ze een doorsneepersoon in een glamoureuze wereld. Janey heeft nog nooit echt iets gedaan, ze heeft zichzelf nooit een kans gegeven want ze vertrouwde op haar schoonheid. Nu is ze bezorgd over wat er gebeurt als ze die kwijtraakt.”

“Het grappige is dat ik soms medelijden met haar heb. Aanvankelijk wilde ik haar veel sympathieker maken, maar ik was bang dat het ten koste zou gaan van de spanning. Scarlett O’Hara ( Gone with the wind) was mooi, egoïstisch, verwend. Het is lekker om een hekel aan haar te hebben, en tegelijk kun je niet ophouden naar haar te kijken. Ook Anna Karenina was niet echt aardig en ze stelde zich nogal aan.”

Wanneer Janey als jonge vrouw in Parijs woont, neemt ze een paar dubieuze beslissingen inzake seks voor geld. Als lezer kun je haar dat niet echt verwijten door de context waarin het gebeurt.

Candace Bushnell : Als achttienjarige in New York kende ik een jong model dat precies hetzelfde deed. Ooit vroeg ze me of ik belangstelling had. Ik zei : nee ! En toch dacht ik : maar het geld ! Ik was student en had geen cent. Ik zou het nooit doen, en bovendien wilde ik schrijver worden, maar wat als je geen cent hebt en geen loopbaan om naar uit te kijken ? Janey had al zo vreselijk haar best gedaan, ze is bang voor de toekomst en of ze de huur wel kan betalen, en ze heeft een vreselijke relatie met haar moeder, dus ze wil iets. Ik heb me altijd afgevraagd hoe het met je afloopt, wat er met je gebeurt als je die keuze eenmaal hebt gemaakt. Draag je dat met je mee voor de rest van je leven ? Of kun je het simpelweg vergeten ?

Hoe liep het af met dat jonge model ?

Ik heb haar nooit meer gezien.

Hoe zou je de plotselinge vriendschap beschrijven tussen Janey en Mimi, de iets oudere vrouw die alles heeft en de juiste feestjes organiseert ?

In New York kun je iemand jaren kennen zonder er werkelijk mee bevriend te zijn en ineens verandert dat. Bijvoorbeeld omdat je maatschappelijke positie verandert zodat je interessant wordt om als vriend(in) te hebben. Mimi vindt Janey ook aardig. Ze gaat er voorzichtig van uit dat de verhalen die over haar de ronde doen niet kloppen, en dat ze Janey voorheen wellicht verkeerd heeft beoordeeld. Ze ziet haar een beetje als een jongere zus die ze onder haar hoede neemt. Janey kijkt tegen Mimi op, ze wil Mimi zijn, ze vindt eigenlijk dat het leven van Mimi haar leven had moeten zijn. Ze is jaloers.

Waarom maakt Mimi zich geen zorgen over de reputatie van Janey ?

New York is een stad met ‘slechte’ geheugens. Dit soort mensen vergeeft elkaar gemakkelijk, en verwacht van elkaar ook dat je bezwaren na een tijdje aan de kant zet. Het is hier ook niet verstandig om blijvend iets tegen iemand te hebben, want je weet nooit waar die persoon nog eens terechtkomt. Op het ene moment is het met iemand gedaan, maar een paar jaar later is hij er weer helemaal bovenop. Daarom is het riskant iemand openlijk af te schrijven, tenzij je zeker weet dat hij nooit meer terugkomt. In het boek doen veel mensen lelijk tegen Janey omdat ze ervan overtuigd zijn dat ze afgeschreven is.

In die kringen is men dus nooit zeker van een vriendschap.

Het hoort bij de stad. Iedereen heeft dat soort ervaringen. Velen hebben Madonna gekend toen ze net in New York was en het nog moest maken. Toen ze eenmaal beroemd was, waren de vriendschappen voorbij. Men begint in een bepaalde sociale omgeving, is ambitieuzer of succesvoller dan anderen, en dan word je omarmd door anderen met succes.

Merk je zelf dat mensen je aardig vinden om wat je bent, en niet om wie je bent ?

Je bent wat je doet. Persoonlijkheid en succes hebben ook met elkaar te maken. Ik ben altijd geïnteresseerd geweest in succesvolle mensen, in de energie, de risico’s die men neemt. Wie succesvol is of dat tenminste probeert te zijn, getuigt van moed. Dat bindt die mensen. Ze hadden een droom en hebben alles geprobeerd om die te realiseren. En misschien zien ze elkaar niet vaak, misschien maar twee keer per jaar, maar toch beschouwen ze elkaar nog als echt goede vrienden.

Je schrijft dat vrouwen in vriendschappen confrontaties vermijden. Waarom ?

Zo zijn vrouwen nu eenmaal. Ze zijn niet ruw tegen elkaar en beschuldigen elkaar niet gauw. Zulk gedrag vinden ze ordinair en onplezierig. Vriendschappen dienen aangenaam te zijn. De relatie met je man kan al voor genoeg gedoe zorgen. De vriendschap met vrouwen is een veilige haven. En als je een vriendin toch wilt wijzen op iets dat ze verkeerd deed, dan begint dat doorgaans met een zin als : ik weet dat je het goed bedoelde, maar… Vrouwen vinden dat confrontaties alleen maar meer narigheid veroorzaken.

Als de vriendinnen in Sex and the City ruzie hebben, wordt dat doorgaans gevolgd door een snotterend telefonisch excuus.

Zo gaat dat. Als er dan toch een ruzie is, dan voelen vrouwen zich daar meteen heel slecht over. En schuldig. “Schat – snik snik – ik heb er zoooo’n spijt van, ik had het zo niet bedoeld.” “Neeeee – snik snik – ik ook niet, laten we dat nooit meer doen, ik hou van je.” “Ik ook van jou.”

Mannen blijven boos ?

Integendeel, die vergeten het gewoon. Ze denken ‘die vent is een zak’, en daarmee klaar. Mannen verspillen weinig tijd aan die dingen.

Waarom hebben vrouwen behoefte aan een veilige haven ?

Het gevaar is dat ze alleen eindigen. Alleenstaande vrouwen doen het goed dankzij de vriendschappen, de interactie. Als die vriendschappen in gevaar komen, dreigt eenzaamheid, en voor een vrouw staat eenzaamheid gelijk aan de dood. Of aan katten. Je weet wel, oude rare vrouwen die leven in gezelschap van veel katten.

In het boek beschrijf je Dodo, een tv-verslaggeefster en getrouwd met een collega van Janeys echtgenoot, als voorbeeld van een generatie. Wat voor generatie is dat ?

Dodo staat model voor de moderne vrouw, een neofeminist. Ze heeft niet de minste neiging zich voor wat dan ook te verontschuldigen. Ze gelooft in vrouwen, ze gelooft in zichzelf, en ze zal haar borsten gebruiken om te krijgen wat ze wil. Dodo ziet er niet tegen op een rijke man te trouwen en de relatie in dienst te stellen van haar loopbaan. Ze doet zaken als een man en gebruikt seks om te bereiken wat ze wil. Het is een generatie die de vruchten plukt van de strijd, van de angsten en onzekerheden van de vorige generatie.

Dodo vindt het geen probleem om naar bed te gaan met de mannen van haar vriendinnen : als een vrouw niet kan voorkomen dat hij haar bedriegt, dan is dat haar probleem. Leuk idee over vriendschap.

Dodo is dol op haar vriendinnen maar offers of compromissen komen in haar woordenboek niet voor. Haar generatie is opgegroeid met seksuele vrijheid en hecht aan seks weinig waarde. Het is een instrument. Dodo zal seks bedrijven met passie, maar zonder schuldgevoel. Ze is in staat seks te hebben als een man.

Geldt ‘je bent wat je doet’ ook bij de keuze van een partner ?

Het is heel Amerikaans om een rijke man te trouwen. Het gezegde luidt : het is net zo gemakkelijk op een rijke man verliefd te worden als op een arme. New York is een riskante stad voor mannen. Als ze niet succesvol zijn, vinden ze geen vrouw. Wellicht is het omdat de voorouders van zoveel Amerikanen arme immigranten waren. In sommige Europese landen hoef je nu geen honger te lijden als je oud wordt, maar hier weet je het niet. Als je iemand met geld trouwt, dan trouw je zekerheid en veiligheid. Ik ken hier mannen van in de twintig en dertig die het aardig doen maar niet echt véél verdienen en voor hen is het heel moeilijk zelfs maar een afspraakje te krijgen. Met geld is je leven een stuk gemakkelijker.

Als Janey besluit te trouwen met een rijke man op wie ze niet verliefd is, probeert ze zichzelf voor te houden dat ze echt veel van hem houdt.

Janey zoekt naar kleine aanwijzingen of gebaren die reden kunnen zijn om hem fantastisch te vinden. Dat doen veel vrouwen hier. Eigenlijk is het een heel oud verhaal, uit de tijd waarin vrouwen werden gedwongen te trouwen. Ze moesten naar bed met iemand die ze misschien vreselijk vonden. Dan moet je een manier vinden om het voor jezelf aanvaardbaar te maken.

Je schrijft dat in New York veel oudere, succesvolle mannen hun eerste vrouw inruilen voor een jonge schone. Is de stad vergeven van eenzame oudere vrouwen ?

Nee hoor. Vaak zijn die vrouwen na de scheiding in goeden doen. In de jaren tachtig waren ze in de twintig en begonnen ze aan een mooie loopbaan. Als ze in de veertig zijn en geslaagd, gaan ze zich vervelen met een man die te veel werkt. Ze scheiden, laten wat Botox inspuiten, en beginnen vaak iets met een jongere man. Die vrouwen hebben de tijd van hun leven.

Vorig jaar ben je zelf getrouwd. Bevalt het ?

Ik heb een fantastische man, en ik kan me niet voorstellen ooit met een ander getrouwd te zijn. Hij is jonger dan ik, eerste solodanser bij het New York City Ballet. Ongelooflijk aardig. En we passen heel goed bij elkaar. Ik vind het fijn, na zo lang op mezelf te zijn geweest. Als je nooit getrouwd bent geweest, ga je op zeker moment aan jezelf twijfelen. Je gaat denken dat niemand je wil. Het is dom en belachelijk maar zulke gedachten heb je nu eenmaal. En het is in onze samenleving nog steeds onacceptabel voor een vrouw om te zeggen dat ze nooit getrouwd wil zijn en dat ze geen kinderen wil.

Wil je kinderen ?

Misschien. Weet ik niet. Misschien kan ik ze niet krijgen. Misschien ook wel. Tot nu toe heb ik nooit een uitgesproken kinderwens gehad.

Jim Schilder

“Het is hier niet verstandig om iemand openlijk af te schrijven, je weet nooit waar die persoon nog eens terechtkomt. Tenzij je natuurlijk zeker weet dat hij nooit meer terugkomt.”

“Veel oudere vrouwen hebben hier de tijd van hun leven : ze scheiden, laten wat Botox inspuiten, en beginnen vaak iets met een jongere man.”