Vroeger, heel lang geleden, werd wel eens gezegd dat vrouwen een dik buikje bij hun man best gezellig vonden. Ze hadden dan een reusachtige oppervlakte om te aaien en een heerlijk kussen om op uit te rusten. Zo’n zachte, deinende massa was bovendien lekker warm en bood een gevoel van veiligheid. Tegenwoordig wordt mannen diets gemaakt dat niet alleen om gezondheidsredenen maar ook – en misschien vooral – om esthetische redenen een platte, gespierde buik de voorkeur verdient. In plaats van een lichtverende welving krijgen vrouwen nu een harde plank aangeboden. Wég knus beertje! Leve Montignac en de fitnesszaal!

Dat vrouwen zich bij het streven naar het slankheidsideaal al tal van kwalen op het lijf hebben gehaald, is bekend. Die vaststelling weerhoudt mannen er blijkbaar niet van om even hardnekkig aan het trimmen en op dieet te gaan. Met alle gevolgen vandien. Anorexia en boulimia worden nu ook hun deel. Volgens psychologen zou het aantal mannen dat met deze eetstoornissen bij hen komt aankloppen de voorbije twintig jaar verdubbeld zijn. Vermoed wordt dat hun aantal in werkelijkheid nog hoger ligt omdat men er zich voor schaamt om met deze “typisch vrouwelijke” ziekte naar buiten te komen. Naar schatting is een van de tien mensen met een eetstoornis van het mannelijk geslacht.

Behalve veranderende rolpatronen in de samenleving zijn volgens deskundigen glamour-tijdschriften voor mannen medeverantwoordelijk voor het nieuwe fenomeen. Het voortdurend geconfronteerd worden met afbeeldingen van ranke, slanke mannen leidt net als bij vrouwen tot frustratie en tot een krampachtig streven om er zelf ook als zo’n jonge god uit te zien. Vooral mannen met weinig zelfvertrouwen en een neiging tot perfectionisme zouden zich makkelijk laten beïnvloeden door het imago dat hen wordt voorgehouden. De tijd dat een jongeman tevreden over zichzelf kon zijn omdat hij een diploma had behaald, ligt ver achter ons. Nu wordt verwacht dat hij met zijn emoties kan omgaan, thuis zijn handen uit de mouwen steekt, én er goed uitziet. Da’s te veel voor Corneel, en hij vreet zich te pletter of hongert zich uit.

De ambitie om met een perfect mannenlijf door het leven te gaan, heeft zelfs aanleiding gegeven tot het ontstaan van een compleet nieuwe ziekte. Spierdysmorfie treft mannen die van zichzelf vinden dat ze er te mager uitzien en daarom obsessioneel aan het trainen gaan. Het schriele mannetje dat ooit kwijlend naar Schwarzenegger stond te kijken, gaat zelfs zo hard trainen dat hij er de pedalen bij verliest. Zijn bicepsen hebben al indrukwekkende afmetingen aangenomen en op zijn buikspieren kan al gehiphopt worden, maar nog is hij niet tevreden wanneer hij in de spiegel kijkt.

Uit onderzoek is gebleken dat 10 procent van de mannen die regelmatig aan lichaamstraining doet, symptomen van spierdysmorfie vertonen. Tientallen keren per dag staan ze voor de spiegel op zoek naar een mogelijk mankementje, de weegschaal wordt eindeloos geraadpleegd en steeds opnieuw willen ze van anderen horen dat ze er toch niet te slapjes uitzien. Geobsedeerd zijn ze bezig met het vormgeven en bijschaven van hun lichaam, en nooit zijn ze ervan overtuigd er voldoende voor te hebben gedaan. Bij sommigen gaat er zelfs zoveel tijd naar de lichaamscultuur dat ze een job zoeken die hen de nodige ruimte laat om zich aan hun hobby, aan zichzelf, te wijden.

Want behalve tijd voor de training, is er ook tijd nodig om uit te rusten en om uitgebalanceerde maaltijden te bereiden. Tijd voor een sociaal leven blijft er dan niet meer over. Vaak worden het verlegen eenzaten, die volledig overstuur geraken wanneer ze zich niet aan een vooropgestelde regel hebben kunnen houden. Een foutje in het dieet dient dan onmiddellijk te worden gecompenseerd met een extra training. Alsof men het zondige lijf op die manier wil straffen.

Ook bij de analyse van deze kwaal wordt met een beschuldigende vinger gewezen naar reclame en mannentijdschriften. Hoofdredacteur Phil Hilton van Men’s Health schuift de zwartepiet door: “Het idee dat mannen aan hun uiterlijk moeten werken, vloeit voort uit de economische onafhankelijkheid van vrouwen.” Mannen met een uitgezakt lijf kunnen volgens hem in de jaren ’90 niet meer verwachten dat vrouwen hen nog aantrekkelijk vinden. “Mannen kunnen het zich niet langer permitteren om zelfgenoegzaam te zijn.”

Poets wederom poets, zou je met enig leedvermaak kunnen zeggen. Bij vrouwen wordt het er al jaren ingepompt dat ze er beter uitgemergeld dan mollig kunnen uitzien.

Ach, het is eerder in-treurig dat het loswrikken van vastgeroeste rolpatronen met dit soort calamiteiten gepaard moet gaan. Vrouwen krijgen nu vlugger hartkwalen en longkanker, mannen krijgen anorexie en spierdysformie. Fraai is anders. Zullen we maar weer opteren voor twee gezellige dikke buiken die zich goed voelen bij elkaar?

Jo Blommaert Tekening Sandra Schrevens