Nederland wordt zich stilaan bewust van een ‘natte’ toekomst. De ontwerpers van ‘Waterstudio’ hebben alvast een oplossing uitgedokterd : waterwoningen.

:: Voor meer informatie : www.waterstudio.nl en www.h2olland.nl

In Nederland beginnen we ons nu pas te realiseren dat we straks veel vaker met overstromingen zullen worden geconfronteerd”, stelt architect Koen Olthuis van het ontwerpbureau Waterstudio vast. Een probleem waarmee wij in België ook te maken zullen krijgen. “We hebben de laatste honderd jaar vooral een defensieve relatie opgebouwd met het water”, legt Olthuis uit. “We hebben de dijken verhoogd en altijd getracht het water zo snel mogelijk af te voeren naar zee. Nu komen we erachter dat dit niet de ideale manier is om tijdens de piekbelastingen droog te blijven. Met de verwachte klimaatsveranderingen moeten we dringend op zoek naar alternatieven. Daaruit is het idee gegroeid van de ‘watertoets’, een bouwvoorschrift die je bij elk nieuw project een plaats laat voorzien voor water. Dat kan gaan van een waterplas of het behouden van een beek, tot het bouwen in of op het water.”

De watertoets die sinds eind 2003 verplicht is, wordt bepaald op basis van twee belangrijke parameters : de variatie van het grondwaterniveau en de frequentie van een extreme waterstand. Zo zijn er plaatsen waar het water slechts om de tien jaar echt gaat stijgen, maar dan misschien wel meer dan vijf meter. Daar moet rekening mee gehouden worden.

Daarom concentreren architect Koen Olthuis en planeconoom Rolf Peters van Waterstudio zich op een nieuwe waterarchitectuur. “Het helpt niet om alleen maar te herhalen dat water gevaarlijk is. Als je er creatief mee omspringt, kun je er heus iets prachtigs mee doen. Bovendien biedt dit ook een oplossing voor waterrijke gronden, die anders nooit als bouwgrond kunnen worden. Daarom ontwerpen we in en op het water paalwoningen, drijfwoningen en terpwoningen. Zoals een huis op palen, of een drive-in woning, waar je aan de voorkant onder een afdak kunt parkeren en aan de achterzijde met een bootje weg kunt varen.”

Boot of huis ?

Zulke woningen kunnen eventueel bij een hoge waterstand – met bijbehorende steigers – langs een paal naar boven glijden. Het principe van Waterstudio is gebaseerd op de manier waarop in Nederland kelders worden gebouwd. Een kelder is een grote betonnen bak die op het grondwater drijft. Een waterwoning drijft volledig op het water, maar heeft eigenlijk dezelfde constructie. “Soms zit er maar een halve verdieping onder water, maar een hele kan ook. We hebben al een woning gebouwd met onder het water een volledige cinemazaal. De bovengrondse opbouw gebeurt met net dezelfde materialen als van een gewoon huis”, legt Olthuis uit. De stabiliteit blijkt geen probleem. Aan elkaar gekoppelde woningen kunnen een serieuze storm trotseren. Dan zijn ze stabieler dan een hoog flatgebouw. Natuurlijk hangt er veel af van de ligging, woningen op het IJsselmeer staan aan heviger winden bloot dan een woning in een vijver.

Momenteel gebeurt de opbouw nog door een van de tien arkenbouwers die Nederland rijk is, maar de techniek wordt zo aangepast dat straks alle aannemers waterhuizen kunnen bouwen. Nu gebeurt dat meestal in een fabriek en wordt de woning versleept. Maar het bouwen kan straks ook ter plaatse. De kostprijs van een vrij grote doorsneewoning loopt op tot 300.000 à 400.000 euro. Olthuis merkt ook op dat waterwoningen geen boten zijn, omdat het niet de bedoeling is ze te verplaatsen, ook al kan dat eventueel.

We wijzen eveneens op de notariële kant van de zaak. De woningen kunnen wel een vergunning krijgen als boot, maar doorgaans worden ze als onroerend goed beschouwd. Voor dat laatste moeten ze bijvoorbeeld wel minstens op vier palen rusten.

De belangstelling voor de waterwoningen groeit enorm, ook vanuit het buitenland. Zelfs Japanse projectontwikkelaars tonen belangstelling. Het land van de rijzende zon vreest immers dezelfde problemen als Nederland, door de bijzonder hoge regenval in het land. In Nederland zijn er al enkele projecten gerealiseerd en vele gepland. Amsterdam wil waterwoningen voor jongeren, Delft en Leiden voor studenten. Rotterdam plant een nieuwe jachthaven met zeventig waterwoningen.

De ontwerpers van Waterstudio bieden een vrij gevarieerde architectuur aan, van gestroomlijnde huizen in pakketbootstijl of een soort ruimteschepen in jaren-zeventigstijl tot woningen met een meer romantische Long-Islandlook. Veel architecten en planologen verwachten dat er in de komende tien jaar veel waterwoningen zullen worden gebouwd. Het idee groeit ook om volledige wijken mét flatgebouwen op het water te construeren. Dit wordt een van de vele wijzen waarop onze noorderburen op de verwachte problemen anticiperen. Een oplossing die ook voor ons land op bepaalde plaatsen aantrekkelijk lijkt. Op het net kom je nog meer informatie op het spoor, ook over de talrijke bedrijfsgebouwen die al op het water werden gerealiseerd.

Piet Swimberghe

“We hebben jarenlang de dijken verhoogd en nu komen we erachter dat dit niet de ideale manier is om tijdens de piekbelastingen droog te blijven.”

“Soms zit maar een halve verdieping onder water, maar een hele kan ook.”

Fout opgemerkt of meer nieuws? Meld het hier

Partner Content