De voordelen van boeken kopen on line zijn onschatbaar: je kunt overal ter wereld, ook in eigen land, shoppen zonder je te verplaatsen. In veel gevallen is het goedkoper. On line boekhandels zijn bovendien 24 uren op 24 open, zeven dagen per week.

Naar schatting zullen in het jaar 2001 in West-Europa niet minder dan 14 miljoen mensen via het Net aankopen doen. Tegen 2002 wordt de markt van de digitale betalingen geschat op 14 miljard dollar, aldus Netvision, een spin-off van de KU Leuven. Zelfs Bill Gates, die in zijn riant huis met zicht op Lake Washington aan de toekomst zit te denken, stelde onlangs dat simpele transacties in verband met boeken, muziek, hardware en software, reistickets, transporttickets, of eenvoudige bankverrichtingen over enkele jaren bijna volledig via het Net zullen verlopen en daardoor ook goedkoper worden. Ingewikkelder transacties, gekoppeld aan een uiterst persoonlijke service, zullen gedeeltelijk via het Net verlopen maar in ieder geval duurder zijn of blijven.

In 1992 was er alleen Book Stacks, nu Books.com, die via pc- en modemaansluiting boeken verkocht tegen zeer lage prijzen. Onlangs kondigde Books.com aan om dit najaar nog amazon.com en barnesandnoble.com de wind uit de commerciële zeilen te nemen door real time prijsvergelijkingen aan te bieden en tegelijkertijd natuurlijk zelf de laagste boekenprijzen te hanteren. Want ook al stelt de elektronische business via het Net nog steeds maar een klein percentage voor van de gewone transacties, de markt voor de verkoop van boeken en muziek on line groeit sneller dan de andere e-commerce markten, en loopt op tot 6% van alle commercieel internetverkeer. Terwijl de allereerste boekenkopers op het www zich enkele jaren geleden alleen interesseerden voor informaticahandboeken en wetenschappelijke werken, was in 1997 het meest on line verkochte boek Into Thin Air van Jon Krakauer, en voor 1998 zou dat wel eens Tom Clancy’s Rainbow Six kunnen worden.

De meeste sites blijven voorlopig uitblinken door een weinig creatieve of innoverende en vrij rommelige reclamefolderlay-out. Je kunt je dan ook makkelijk verliezen in de dagelijkse of wekelijkse items, de vaak absoluut willekeurige aankondigingen en banners, de muziek- en videoaanbiedingen, kortingen, lijstjes, enz. Een verschil met enkele jaren geleden, toen een alfabetisch en thematisch klassement zowel het uitstalraam als het interieur van de virtuele boekenwinkel uitmaakte.

Wat je nu te zien krijgt bij sites als amazon.com, barnesandnoble.com en borders.com gaat van soepeldraaiende zoekinstrumenten tot interviews, artikels over de vermeende jaar-2000-crisis, recensies, lijstjes van de populairste, de oudste, de dikste en de meest verboden boeken van deze eeuw tot speciale secties voor kinderen, voor computerboeken, enz. Wat meteen opvalt bij de Amerikaanse sites is dat de maandelijkse boekenkeuze van Oprah Winfrey dé marketingstunt van het moment is: zowel bij amazon.com, barnesandnoble.com als borders.com staat Oprahs keuze expliciet op de openingspagina. Begin oktober was dat What Looks Like Crazy on an Ordinary Day, het literaire debuut van Pearl Cleage.

www.amazon.com

“Get what you want. 3 million titles. Save up to 40%.” Zo opent de website amazon.com. Alleen al aan Engelstalige titels circuleren er inderdaad zo’n 3 miljoen de wereld rond. Logisch dus dat de dynamische ondernemer (met een opleiding als informaticus en financier) Jeffrey Bezos in 1994 een aardige zakenkans zag rijzen toen hij geconfronteerd werd met de groeiverwachtingen van het internet: 2300% op dat moment in de V.S. Er komt een enorme uitbreiding van het aanbod van boeken op het internet ten opzichte van dat in de reële boekhandels: het internet is niet beperkt door materieel plaatsgebrek, en heeft ook marketinggewijs een groter bereik. Een nieuwe markt was geboren. Bezos verliet zijn post in Wall Street en trok naar Seattle, home of nerds, geeks en Microsoft. Daar startte hij zijn business, in zijn garage. De laatste 12 maanden werden meer dan 2,5 miljoen klanten aan boeken, audio- en videocassettes, spellen en DVD-films (de nieuwe generatie video- en audio-cd’s) geholpen. Zeldzame of uitverkochte boeken worden via tweedehands zaken opgesnord en een klant kan altijd en overal checken hoe het met bestellingen en leveringen zit. Verder biedt amazon.com een literair salon, boekbesprekingen, een magazine, een cadeaucenter en een nieuwsbrief. Binnen afzienbare tijd zullen de videocassettes ook elektronisch doorgestuurd kunnen worden. Interessant is het Recommendation Center, waar je, afhankelijk van je stemming, van je vorige aankopen of favoriete auteur, of via leesgroepen boeken krijgt aanbevolen.

Een vijfde van de amazon.com-klanten logt in vanuit het buitenland. Slim van Jeffrey Bezos is dat hij vrij snel de ambitie had om boeken in alle talen te verdelen over heel de wereld. Hij kocht alvast de twee Europese leiders in on line boekenverkoop op: Telebuch ( www.telebuch.com) in Duitsland, met 400.000 Duitse titels, en Bookpages ( www.bookpages.com), met een database van 1,2 miljoen Britse publicaties en boeken. Bezos breidde amazon.com ook uit met de Internet Movie Database ( www.imdb.com), de grootste gegevensbank gewijd aan films op het internet. Bovendien betaalde amazon.com alvast een voorschot van 10,2 miljard fr. voor twee Amerikaanse firma’s die diensten aanbieden via het Net: PlanetAll ( www.planetall.com), die aan alle internauten dagelijks aangepaste en persoonlijke adressenbestanden voorstelt, en Junglee ( www.junglee.com), die een software ontwikkelde waardoor om het even welk on line verkocht product in een repertorium kan opgenomen worden en er een prijsvergelijking gemaakt kan worden met verschillende concurrerende winkels. Hét instrument voor iedere on line koper! Wie trouwens prijsvergelijkende niet-boekenaankopen wil doen via het Net, kan altijd terecht bij www.webmarket.com.

www.barnesandnoble.com

De competitie op de boekenmarkt is enorm. Er valt dan ook een totale wereldomzet van 3000 miljard fr. te verdelen. Toen amazon.com zich profileerde als “de grootste boekhandel ter wereld”, riepen ze meteen bij Barnes&Noble dat amazon.com loog, want dat er maar amper 2000 boeken in hun depot aanwezig waren. Terwijl de catalogus van Barnes&Noble 400.000 titels telt, verspreid over een duizendtal boekenwinkels. Dus wilden zij de naam van de grootste boekhandel ter wereld terug om die meteen in hun eigen elektronische vitrine te zetten. De hele heisa leverde vooral publiciteit en sympathie op voor amazon.com, die sindsdien wel haar prijzen heeft moeten afslanken omdat de concurrentie aanhoudt. Goed nieuws voor de boekenkopers dus. Dankzij toepassingen als prijsvergelijkend kopen, zullen het trouwens vooral de cyberkopers zijn die de evolutie van e-commerce bepalen, eerder dan de verkopers.

Meer dan 250.000 mensen uit 149 verschillende landen kwamen ondertussen kopen bij boekenreus Barnes&Noble. Ze gaan bijzonder prat op hun soepele zoekinstrumenten en op het enorme aanbod van live chats, geschreven interviews en recensies, en directe links naar boekrecensies via The New York Times bijvoorbeeld. Verder vind je ook lijstjes met aanbevelingen door auteurs en medewerkers en door de on line gemeenschap van lezers. De promotiemolen voor audio books draait op volle toeren. Zowel auteurs als Stephen King als Dave Barry lezen hun audio books zelf in; anderen, zoals Nicholas Evans van The Loop en The Horse Whisperer, geven de eer aan iemand anders. Ook wedstrijden ontbreken hier niet, en Barnes&Noble koppelt de boekenverkoop zelfs aan het opsparen van frequent-flyer miles.

www.borders.com

Amerikaanse virtuele boekenwinkel met zowat 10 miljoen aan boeken, cd’s en video’s in stock. Met zes grote departementen en een duidelijk gestructureerde opdeling: muziek, boeken, video, NetCafé, kinderboeken en computerboeken. Met dagelijkse hoofdpunten, wekelijkse thema’s en evenementen en efficiënte zoekinstrumenten. Natuurlijk ontbreken hier de kortingen, de recencies, de interviews en de verschillende zoekopties niet.

www.books.com

Bij Books.com weet je meteen hoeveel kopers er op de site rondhangen; zo kan je meteen een praatje gaan maken in de chatroom als je zin hebt.

Books.com is een site van NetMarket Services, die zowel shoppingsites voor auto’s, reizen, interieur als kruidenierszaken beheren. Bovendien werken ze via tal van kortingen, promoties en openbare verkopen via het Net, een vlooienmarkt en advertenties. De structuur van Books.com is simpel: nieuwe boeken, RealAudio en boekselecties aangeboden volgens een bepaald thema. Voor deze halloween-periode gaat dat van The Canterville Ghost van Oscar Wilde tot Bag of Bones, de laatste van Stephen King.

www.azur.be

Prima Belgische on line boeken- en cd-winkel. Met een ruilbeurs en een wisselkoers. Zoals op de vorige sites wordt ook hier beloofd dat het bedrag slechts van je rekening gaat als het boek of de cd bij hen de deur uit is. Persoonlijke gegevens via bestellingen worden opgeslagen in een off line database, en gegevens van kredietkaarten worden niet permanent bijgehouden. Vandaar dat je ze bij elke bestelling opnieuw moet intikken, aldus de privacy policy. De communicatie tussen klanten verloopt via recensies op de detailpagina van bepaalde titels.

www.proxis.be

In de eerste plaats Europees gerichte en helder gestructureerde site. Met meer dan 2,6 miljoen aangekondigde Engelse, Franse en Nederlandstalige boeken en 300.000 cd’s. En veel kortingen. Met een dagelijkse selectie of promotie van bepaalde boeken en een opdeling van het leesgoed in de vermelde talen, maar ook in boeken over kunst, voor kinderen, geografische werken, esoterie, informatica, reizen, strips, enz. Met andere klemtonen en selecties per gekozen taal.

www.standaardboek.com

“Honderdduizenden boeken, cd-roms en video’s in voorraad in meer dan 85 Standaard Boekhandels”, zo luidt de inleiding van de site. En die kan je natuurlijk allemaal bestellen via het Net. Wie de aankoop afhaalt in de dichtstbijzijnde Standaard Boekhandel, is natuurlijk goedkoper af dan wie thuis laat leveren.

De site heeft de efficiëntie en klare structuur die ook de echte boekhandels kenmerkt. Met een etalage voor de nieuwe titels, een glimp van toekomstige titels, een top-10, een actiekalender en links met literaire, grammaticale, media- en aanverwante sites op het net.

P.S. Het grote nadeel van boeken kopen on line is wel dat je boek niet meteen in de bus valt en je vaak drie weken of veel langer moet wachten op de levering.

Marleen Wynants / Illustratie Tim Oeyen