Blik op oneindig

Juliana Crownover, schilderes in Ghost Ranch: "Georgia O'Keeffe verkende met iedere penseelstreek de stenen, heuvels en het licht van Ghost Ranch. Ik exploreer het licht en de contouren om zo de energie van dit ruige landschap vast te leggen. In mijn kunst vermeng ik verf en de liefde voor dit landschap zodat ook anderen de magie van Ghost Ranch kunnen beleven." © Teake Zuidema

Ruim dertig jaar geleden overleed Georgia O’Keeffe. Baanbrekend waren haar schilderijen van het uitdagende landschap van Ghost Ranch, in New Mexico, een plek waar sterke vrouwen ook vandaag nog inspiratie vinden.

Het toerbusje rolt met de snelheid van een oud paard over een onverharde weg die een kaarsrechte lijn snijdt door Ghost Ranch. Links en rechts van ons staan verdwaalde bomen – junipers of jeneverbessen en piƱons – die een strijd op leven en dood voeren met de hitte en de droogte. Arroyos, kurkdroge rivierbeddingen, kronkelen door het rode landschap.

Aan de noordzijde is deze vallei van tachtig vierkante kilometer hermetisch afgesloten door mesa’s, steile rotswanden in iedere denkbare kleur tussen paars en geel. Aan de open, zuidelijke horizon zien we het pedante silhouet van Cerro Pedernal, de berg die kunstenares Georgia O’Keeffe van God zou krijgen wanneer ze hem maar vaak genoeg schilderde. Ze kreeg haar zin: in 1986 werd haar as uitgestrooid over de top van de Pedernal.

Peggy Kratka, de toerleider van het O’Keeffe Museum, dat dit jaar twintig jaar bestaat, vertelt de reizigers in het busje dat het landschap van Ghost Ranch beroemd is geworden door Georgia O’Keeffe. “Ze was in de jaren dertig van de vorige eeuw een succesvolle schilder in New York. Maar toen ze in 1929 New Mexico bezocht, ontdekte ze hier haar spirituele thuis.” Als haar man Alfred Stieglitz, fotograaf en kunsthandelaar, in 1946 sterft, vestigt O’Keeffe zich permanent in New Mexico.

We stappen uit. Peggy houdt een kopie van een schilderij van O’Keeffe omhoog. “Dit schilderij uit 1937 is Gerald’s Tree”, zegt ze. Dan wijst ze op een dode jeneverbes naast de weg. “Dat, dames en heren, is Geralds boom in het echt.” En warempel, door het droge klimaat is de dode boom in tachtig jaar nauwelijks verder afgetakeld. Gerald verwijst naar de Ierse schrijver Gerald Heard, die, zo gaat het verhaal, rond deze boom danste.

vrije vrouwen

Het landschap van Ghost Ranch is miljoenen jaren oud. De wanden van de mesa’s herbergen de fossiele botten van honderden dinosauriĆ«rs. De bekende geschiedenis van dit gebied begint pas rond 1880 wanneer de gebroeders Archuleta, twee beruchte veedieven, hier een perfecte schuilplaats ontdekken om hun levende buit te verbergen. Om mogelijke achtervolgers af te schrikken noemen ze het gebied Rancho de las Brujas, de heksenboerderij.

Het loopt slecht af met de Archuleta’s. De ene broer vermoordt de andere en de moordenaar wordt vervolgens door boze veeboeren opgeknoopt aan de hoogste populier van Ghost Ranch. De eigendomspapieren van het gebied duiken pas in 1931 weer op, wanneer ze in het holst van de nacht bij een partijtje poker worden gewonnen door de notoire dronkenlap Roy Pfaffle.

Dan neemt een vrouw de teugels in handen. Pfaffle geeft de papieren namelijk aan zijn vrouw Carol Bishop Stanley. Die bedenkt zich geen moment. Terwijl Roy Pfaffle zijn roes uitslaapt, registreert Carol Ghost Ranch op haar naam. De volgende dag laat ze haar huwelijk ontbinden, schraapt haar schamele bezittingen bij elkaar en gaat wonen in de ruĆÆne van het huis dat de Archuleta-broers ooit bouwden.

Carol Bishop Stanley is een van de eerste van een hele serie vaak welgestelde en meestal ongetrouwde vrouwen, die zich vanuit de conservatieve oostelijke staten in New Mexico vestigen. Het zijn vaak getalenteerde vrouwen – schilderessen, schrijfsters, avonturiers, musici en levensgenieters – die zich niet thuis voelen in het victoriaanse oosten, waar geen plaats is voor vrouwen die iets anders willen dan trouwen en kinderen krijgen.

dude ranch

Terug in de koele toerbus vertelt Peggy Pratka dat Georgia O’Keeffe naar New Mexico komt met een hart dat vers gebroken is door haar overspelige echtgenoot, de beroemde fotograaf Alfred Stieglitz. O’Keeffe vindt voor korte tijd soelaas in Taos. De exuberante Mabel Luhan, ook een vluchteling uit het oosten, is daar het middelpunt van een groep kunstenaars en bohemiens die zich laten inspireren door het landschap en de indiaanse culturen.

Het missiekerkje van Rancho de Taos wordt een van O’Keeffes favoriete onderwerpen, maar van de mensen is ze minder gecharmeerd. Ze ventileert op een dag de mening dat mensen meer op bomen zouden moeten lijken omdat ze dan aangenamer in de omgang zouden zijn. De schilderes krijgt gauw genoeg van de coterie rond Mabel Luhan, verlaat Taos en trekt verder naar de meest afgelegen plek in het noorden van New Mexico, naar Ghost Ranch.

Carol Bishop Stanley heeft inmiddels op Ghost Ranch met hulp van arbeiders uit de naburige gemeenschappen stallen en onderkomens van adobe gebouwd en is een dude ranch begonnen, een boerderij waar welgestelde heren uit de oostelijke staten onder strikte begeleiding van wranglers, paardenverzorgers, hun Wild West-fantasieƫn uitleven. Carol speelt gastvrouw voor onder anderen een respectabel aantal Rockefellers.

O’Keeffe krijgt een adobe huisje op Ghost Ranch en schildert dode bomen, botten die ze in de woestijn vindt en de glooiende en harde profielen van rotsen en heuvels. Haar werk is bij uitstek modern. O’Keeffe balanceert als een koorddanseres op de messcherpe rand van representatieve en abstracte kunst. Ze mag dan botten, bomen en landschappen schilderen, de essentie van haar werk zit in de emoties die lijnen en kleuren oproepen.

de geest van georgia

Anno 2017 is Ghost Ranch niet langer een dude ranch, maar een retraite- en vakantieverblijf van de presbyteriaanse kerk. Iedereen die genoegen kan nemen met een enigszins spartaanse hut is hier welkom. Het gebied trekt nog altijd vrouwen die in de voetsporen van O’Keeffe artistieke talenten ontwikkelen of gewoon komen om te mediteren of het imponerende landschap te voet of te paard te verkennen.

Na de O’Keeffe Tour ga ik op zoek naar die vrouwen. Ik fotografeer Juliana Crown-over, die elk jaar vanuit Texas naar Ghost Ranch komt om schilderlessen te geven, en Jodi Went, die de hele wereld overzwerft, maar iedere zomer terugkeert om zichzelf te hervinden. Ik maak portretten van Emma Treu en Lexie McPherson, de twee vrouwelijke wranglers, die de paarden van Ghost Ranch verzorgen. Sterke vrouwen die allebei een heel leven achter zich lieten om hier te kunnen wonen en werken.

In 1997 opent in Santa Fe het Georgia O’Keeffe Museum, het eerste museum dat geheel gewijd is aan het oeuvre van een vrouwelijke kunstenaar. Door haar werk is O’Keeffes ziel Ć©Ć©n geworden met het landschap dat ze schilderde. Vandaar dat menige bezoeker gelooft dat haar geest nog steeds rondwaart langs de piƱons, de mesa’s en de arroyos van Ghost Ranch.

Tekst & Foto’s Teake Zuidema

Ghost Ranch wordt O’Keeffes spirituele thuis. Goed voor een explosie van creativiteit

Op een dag ventileert O’Keeffe de mening dat mensen meer op bomen zouden moeten lijken omdat ze dan aangenamer in de omgang zouden zijn

Fout opgemerkt of meer nieuws? Meld het hier

Partner Content