Griet Schrauwen Illustratie : Sandra Schrevens

Feministen hadden altijd al problemen met de medische wetenschap, omdat die geen moeite deed om een goed anticonceptiemiddel voor mannen te bedenken. De groep mannen die zélf hun vruchtbaarheid onder controle wilde houden, had daartoe tot voor kort inderdaad maar twee mogelijkheden : het condoom of sterilisatie. Maar de vrouwen hoeven niet lang meer te klagen : er komt iets nieuws voor mannen. Of ze er blij mee zullen zijn, is een ander paar mouwen.

De laatste twintig jaar zijn talloze onderzoeken verricht naar methodes die de reproductieve kracht van sperma aan banden leggen, en dat valt echt niet mee. Niet onlogisch : bij vrouwen moet maandelijks één enkel eitje ingetoomd worden, bij één man miljoenen en miljoenen zaadcellen. Maar er wordt aan gewerkt. Als het meezit, resulteert onderzoek aan de Gentse universiteit in 2000 in een pil voor mannen die op het tandvlees moet worden gekleefd. En ook de Wereldgezondheidsorganisatie (WHO) meldt nieuws op hetzelfde front. Bij een onderzoek dat 2,5 jaar duurde, kreeg de mannelijke helft van 400 koppels wekelijks een prik toegediend. De injectie bevat het hormoon testosteron in die mate dat een mannenlijf oordeelt dat er al genoeg van is, zodat het niet meer hoeft te worden aangemaakt. Voor de wetenschappers is het duidelijk dat deze prik even betrouwbaar is als de vrouwelijke pil, maar er is nog veel te sleutelen aan de bijverschijnselen en aan de methode : een pijnlijke injectie in de bilspier. De WHO belooft dat het nog 5 tot 8 jaar duurt eer het middel geperfectioneerd is en op de markt komt.

Het vooruitzicht op een anticonceptieprik voor mannen veroorzaakt geen blijdschap in de vrouwengelederen, laat staan gejuich. Ze zouden wel gek zijn om zwangerschapspreventie zonder slag of stoot uit handen te geven. Want wie is de sigaar als het misloopt, wie zit er met de gebakken peren ? Reproductie is iets van de vrouw, willen of niet. Komt er een ongewenste zwangerschap, dan zijn de gevolgen voor haar rekening. Ook als een vrouw gewenst zwanger wordt, is dat vooral háár zaak : een lange zwangerschap, baren in pijn en smarten, en daarna het leeuwendeel van de zorg, tot het kroost uitvliegt. Geen wonder dat ze op haar hoede is. Als die mannelijke bilprik zo betrouwbaar is, rijst meteen de volgende vraag : hoe betrouwbaar zijn mannen ? ?Niet?, antwoordde 80 procent vrouwen negen jaar geleden in een onderzoek van de Polikliniek voor Anticonceptie van het Academisch Ziekenhuis van Utrecht, en er is geen reden om aan te nemen dat dat sindsdien veranderde. Aan 180 pilgebruiksters en evenveel niet-pilgebruiksters werd gevraagd of zij het door hun man zouden laten gebruiken als er, naast het condoom, een goed voorbehoedsmiddel voor mannen zou bestaan. Niet dus. De reden voor deze weigering is dat vrouwen hun man niet voldoende vertrouwden met voorbehoedsmiddelen. Ze zouden er niet secuur genoeg mee omspringen.

Valt het condoomgebruik van een man nog min of meer te controleren, met zo’n prik is dat zeker niet het geval. Daar is ook de WHO zich van bewust : een voorwaarde om aan het onderzoek deel te nemen, was een langdurige, stevige relatie. Bovendien kregen vrouwen de mogelijkheid om hun partner de prik zelf toe te dienen, als ze aan hem twijfelden. ?Alleenstaande vrouwen zullen zich er niet aan wagen?, zegt een woordvoerder van de WHO. Vandaar dat de organisatie het nieuwe product presenteert als just another option to be added to the list.

Mannen gooien olie op het vuur van het vrouwelijk wantrouwen. Hoewel veel mannen die deelnamen aan het WHO-onderzoek enthousiast waren (een 31-jarige man maakte zelfs gewag van toegenomen libido en meer spiervolume), toch was kritiek en gegiechel niet van de lucht. ?Als de ganodorfine-kraan wordt dichtgedraaid, vergroot het risico op botontkalking, een klassieke vrouwenkwaal?, zegt een slimmerik. ?De pil voor vrouwen is toch perfect ?? zeurt een ander. In gesprekken over de bilprik zijn ?de arme mannen? troef, en elk argument wordt aangegrepen om eraan te ontsnappen. Mogelijke vervelende bijverschijnselen als enkele extra kilootjes, en een verhoogd risico op hart-, vaat- en prostaatziekten, nemen de jongens zeer serieus. En dan nog een zere kont erbij, dat is te veel gevraagd. In vergelijking met het vele vrouwelijke ongerief van menstrueren, dragen en baren, van zogen en zorgen, is een pijnlijk achterwerk wel een heel klein en lullig ongemak, maar de meeste mannen zijn nu eenmaal zo kleinzerig als de pest. Het is wetenschappelijk bewezen, heb ik me laten vertellen, dat mannen tien keer gevoeliger zijn voor pijn dan vrouwen.

Zeer waarschijnlijk liggen er binnen afzienbare tijd in de apotheek volledig pijnloze tabletjes, die hetzelfde effect hebben als zo’n prik. Of pleisters (van die sexy zwarte voor op de biceps, met goed zichtbare vervaldatum, graag). Maar of ze aftrek zullen vinden ? Dat ligt niet in de lijn van de verwachtingen. De feministen mogen tevreden zijn, de man krijgt van hetzelfde laken een pak : kan hij die hormoonellende ook eens doormaken. Maar of de dames daardoor op beide oren slapen ? Ze behalen misschien een overwinning, maar het is er een waar niemand iets aan heeft. De bilprik is een maat voor niets. Wetenschappelijk en principieel is het mooi, en het is erg nobel van de farmaceutische industrie om een middel met zo geringe toekomst te sponsoren. De bilprik is een aardige poging tot nivellering van de geslachten, maar dat zal op deze manier niet lukken. Eerst nog een zwangerschap bij de man uitvinden.