DEZE MANNEN KIJKEN PROFESSIONEEL NAAR DE TOEKOMST. HOE DOEN ZE DAT ? EN VOORAL : WAT ZIEN ZE DAT WIJ (NOG) NIET ZIEN ?

HALVE WAARHEDEN, MEER HEBBEN WE NIET

Anders Bjerre :“Technologie is een belangrijke toekomstbepaler, maar niet de enige. Hoe we over familie nadenken bijvoorbeeld is veranderd de afgelopen vijftig jaar. Wie van het gezin gaat werken ? Moeten we luisteren naar onze kinderen ? Dat soort waarden zijn niet bepaald door technologie. Of door economie. Maar ze spelen er wel een rol in.”

“Een van onze technieken is naar mensen van over de hele wereld luisteren. We praten met hen of we werken aan projecten. Soms werken we aan een wereldwijd thema, soms aan een lokaal thema. Dat zijn heel andere discussies.”

“Soms reiken we zeer concrete oplossingen aan, soms ook creĆ«ren we scenario’s, waarin we zeggen hoe de wereld er zou kunnen uitzien. Mogelijke toekomsten. Ik heb net een woningproject in Noorwegen afgewerkt, en tegelijkertijd onderzoek ik de rol van diensteneconomie in de toekomst, ik verdiep mij in een landbouwvoertuigenfabriek en in ijskasten. In een Noorse regionale bank en in Lego.”

“Ik weet niet of de wereld sneller verandert dan vroeger. Het is gemakkelijk om daarvoor argumenten te vinden, maar ook van het tegendeel. Wat ongetwijfeld wel sneller verandert, is ons perspectief. We zien de wereld overal tegelijk veranderen. Een uur nadat iets gebeurd is in China, weten we het allemaal hier.”

“Feit is dat in de westerse wereld veel mensen in de ontwikkeling zitten. Routinetaken zijn gedelokaliseerd, andere overgedragen aan machines. Niet alleen bij productie in fabrieken, maar ook bijvoorbeeld bij banken. Wat er in de welvaartstaten overblijft, is ontwikkeling en creativiteit en communicatie.”

“Raden wat de klanten in de toekomst zullen willen, is een streefdoel voor velen. Dat geldt zowel voor een autofabriek als voor een school. Toen ik klein was, was een school een instituut waar je zeker van was, je kon er op rekenen. Nu is een school een merk. Het moet verkopen en communiceren, en moet meer ontwikkelen ook. Er is dus meer ontwikkelingswerk. Dat verklaart de behoefte aan onze job. We waren in 1970 een van de eerste toekomstinstituten.”

“Wij spreken over toekomsten. Dat meervoud in onze naam is geen toeval. We werken per definitie met halve waarheden, meer hebben we niet. We zijn steeds minder zeker van de richting waarin we uitgaan. Hoe moeilijk de tijden in het verleden ook waren, er was min of meer zekerheid van waar het naartoe ging.”

“We moeten dus focussen op sterke en robuuste strategieĆ«n. Als bedrijf, maar ook als mens. Een strategie die in verschillende scenario’s kan werken. Als je vroeger een vak leerde, dan zat je wel goed voor de komende vijftig jaar. Nu zit je goed voor tien jaar. Nu moet je jezelf constant voorbereiden voor het volgende ding. Dat is een uitdaging. Maar des te meer is er volgens mij de nood om te genieten van wat je nu doet. En zorgen dat je er iets uit bijleert.”

“Wij Scandinaven zijn voorlopers in open en egale structuren. Je krijgt meer ideeĆ«n als je naar iedereen luistert. Communicatie is meer luisteren dan praten. Bedrijven moeten gesprekken met zoveel mogelijk mensen uitlokken, want we leven in de wereld van de creatieve mens. Er was de industriĆ«le samenleving, dan de kennismaatschappij. Daarna de droommaatschappij waarin ervaringen primeerden, experiences. Nu zijn we in het tijdperk van de creatieve mens.”

Anders Bjerre is senior manager bij het Copenhagen Institute for Futures Studies.

www.scenariomagazine.com

DE KRACHT VAN CONSUMENTEN

Steven Van Belleghem : “Power to the people is een belangrijke frase voor 2012. In de Fortune 1000-lijst staan nu zeventig procent andere bedrijven dan tien jaar geleden. Veel van de nieuwe succesvolle bedrijven maken op een slimme en positieve manier gebruik van het enthousiasme van hun klanten. Apple beschikt over een fan community die bijna dienst doet als verkopers, Lego maakt gebruik van de creativiteit van hun grootste fans om nieuwe producten te ontwikkelen en Google lanceert alles onder de gebruikers van hun bestaande applicaties. Door de kracht van consumenten te integreren in de besluitvorming van een bedrijf stijgt de kans dat de trouwe klant de beslissingen ondersteunt, ze namen immers actief deel aan het beslissingsproces.”

“Dagelijkse Kost van Jeroen Meus was een van de vijf genomineerden voor Product van het jaar van De Standaard en moet alleen Facebook laten voorgaan als site van het jaar van het magazine Clickx. Hij is een verhalenverteller, eerder dan de leraar die Piet Huysentruyt is. In 2012 willen we verhalen horen in de eerste plaats. Medewerkers van bedrijven kunnen op een authentieke manier vertellen waar het bedrijf voor staat. Dan is het als consument gemakkelijker om een emotionele relatie op te bouwen. Kijk naar wat Steven De Smet (@deflik) doet op sociale media. Hij maakt de Gentse politie benaderbaar, geeft de politie een gezicht en daardoor stijgt het vertrouwen van het publiek.”

Steven Van Belleghem is partner bij marktonderzoeksbureau InSites Consulting en professor marketing aan Vlerick. Hij schreef het boek ‘The Conversation Manager’.

ZELFBECIJFERING

Herman Konings : “Je kunt steeds gemakkelijker je eigen gedrag opmeten. Dat heet zelfbecijfering. Nike was een van de eerste met de joggingapplicatie waarmee je afstand, tijd en hartslag kunt meten. Maar tegenwoordig kun je ook je slaappatroon, bloeddruk en hartslag met een eenvoudige app constant volgen. Op zijn website www.feltron.com brengt Nicholas Felton jaarverslagen van zichzelf uit, met infografieken van zijn stamboom, zijn reizen, de gestuurde en ontvangen postkaarten, naar welke muziek hij luistert…”

“Mensen hebben behoefte aan samenvatting, ook van hun eigen leven. Niemand wil zijn of haar keuzevrijheid opgeven, maar er is wel nood aan een systeem dat ons helpt te kiezen en beslissingen nemen. Je zou bijvoorbeeld je wekker kunnen afstemmen op je slaappatroon zodat je enkel gewekt wordt als je niet in je diepste slaap zit.”

“Mijn nieuwe boek heet Sub Rosa. Wij psychologen gebruiken dat voor wat vaag of nog niet gedefinieerd is. Dat geldt per definitie voor de toekomst. Ik kan alleen maar vaag definiĆ«ren wat er gaat gebeuren. Ik baseer me op voorbeelden, maar ook op cijfers. Precies door de monitoring van veel gedrag, zijn ook evoluties snel te herkennen.”

Herman Konings is psycholoog en zaakvoerder van Pocket Marketing/ Nxt. www nxt.be. Hij bracht net het boek ‘Sub Rosa, geĆÆnspireerd toekomstkijken’ uit bij Lannoo.

DE ONDERNEMER ALS NIEUWE REBEL

Maarten Leyts en Tom Palmaerts :Do it yourself wordt Do it together. Jongeren vinden samenwerken belangrijk. Open source dus, maar niet helemaal. Ze delen informatie, tips en trucs op een heel bewuste manier en enkel aan mensen die ook iets voor hen kunnen betekenen. We gaan in de toekomst nog meer delen, alleen is de vraag met wie. Er komt vraag naar kleine netwerken. Dit is een onlineverhaal, maar zeker ook met een vervolg offline : geheime clubs en restaurants.”

“Creativiteit is een van de belangrijkste aspiraties van jongeren. Jonge entrepreneurs zoals Mark Zuckerberg zijn rolmodellen. En opmerkelijk is dat ze geloven in collectieve creativiteit. Een eigen onderneming opstarten is een nieuwe vorm van rebellie. Een positieve rebellie, want ze beroepen zich niet op bestaande systemen. Als je je als zeventienjarige met talent op iets toelegt, kun je beter dan of even goed als een professional worden. De vernieuwings- en onderscheidingsdrang is zo groot dat zo iemand ‘echte’ profs voorbijsteekt. Niet op gebied van ervaring weliswaar, maar om gebied van kennis in nieuwe systemen, tools, experimenten,… On-line tools als Payvment en Goodsie maken het zeer eenvoudig om je eigen producten te verkopen. Dat kan de volgende jaren de markt behoorlijk op zijn kop zetten.”

“Er is een sterk streven naar duurzaamheid. Door de groeiende informatiestroom weten en zien we meer en groeit het collectief besef. Ons ecosysteem staat onder immense druk, ideologieĆ«n, culturen en godsdiensten botsen, traditionele systemen en instellingen vervallen. Onze creativiteit zal ongetwijfeld die evenwichten en innovaties brengen die nodig zijn om duurzaamheid te verzekeren.”

Maarten Leyts en Tom Palmaerts werken voor Trendwolves, dat zich specialiseert in trendonderzoek, tijdgeest- en jongerenmarktonderzoek. www.trendwolves.com

WAT ALS WE STRAKS VLEES PRINTEN?

Nik Baerten : “Het kan soms anders lopen dan hoe men zich het had voorgesteld. Sinds 2008 hebben we meer werk omdat bedrijven zich dat duidelijk realiseren. Een zestal jaar geleden vroegen we aan een bedrijf hoe het zou reageren als er zich een economische krimp zou voordoen. Ze hadden er de grootste moeite mee.”

“Wij zijn een bureau voor toekomstverkenning. Wij werken voor bedrijven, voor overheden, ngo’s, voor iedereen die grip wil krijgen op de lange termijn. We volgen maatschappelijke megatrends, zoals de verstedelijking en klimaatverandering. We volgen beperktere trends, en weak signals of black swans, gebeurtenissen die het systeem plots op zijn kop kunnen zetten.”

“We bouwen scenario’s op basis van relevante trends en ontwikkelingen. Het gaat over voorbereid zijn, vooral op ontwikkelingen die een grote impact hebben, maar waar je als bedrijf of persoon zelf geen sturing in hebt. Toekomstverkenning is anticiperen op zulke ontwikkelingen in samenhang, inspiratie bieden voor oplossingen om succesvol te kunnen zijn, om strategieĆ«n en producten of diensten te toetsen aan een ander scenario dat zich zou kunnen voordoen.”

“De tijdshorizon waarop we in de toekomst turen is afhankelijk van de context. Voor een hightechbedrijf is drie jaar vooruitkijken lang, voor geologen of klimaatwetenschappers is honderd jaar relatief kort. Maar vaak levert twintig jaar vooruitkijken al boeiende vergezichten op die vandaag relevant zijn. Het is logisch dat we naar een houvast zoeken in een onzekere wereld, maar we vergeten al te vaak dat deze zoektocht ook belemmerend kan werken wanneer je je te zeer laat leiden door het heden.”

“Iedereen weet dat keuzes die je vandaag maakt gevolgen hebben in de toekomst, maar wat velen vergeten is dat de beelden die je over de toekomst hebt ook je keuzes van nu bepalen. Daarom besteden we veel aandacht aan het aftasten van die ’toekomsten’. Bedoeling is dat we discussies uitlokken nog voor de situatie zich echt aandient. En dat we er dan naar handelen.”

“Mensen willen in de toekomst kijken om bedreigingen te voorzien, maar interessanter is om kansen te zien. Hoe kun je een opportuniteit herkennen en verzilveren ? Wat als we straks vlees kunnen printen ? Wat als we straks in een stakeholderdemocratie terechtkomen ? Wat als onze stad volledig in onze voeding zou kunnen voorzien ? Hoe zou ze eruit kunnen zien ?”

“Nu al kunnen mensen hun genoom in kaart laten brengen in een klinisch lab. Hoe gaan wij als maatschappij om met de informatie die hieruit voortkomt, met informatie over ziekten waar we drager van zijn, risicofactoren waar we later misschien te maken zullen krijgen ? Wat als we bepaalde dingen liever niet willen weten ? Het zijn vragen die wij nu behandelen. Wat betekent dit voor de overheid ? Bedrijven ? Artsen ? Consumenten ? Hoe gaan we met privacy om ? Het is een thema waarvan de uitdagingen nu al spelen en om anticiperende antwoorden vragen. De technologie haalt de realiteit in.”

Nik Baerten is de oprichter van Pantopicon, een jong Belgisch bureau voor toekomstverkenning. www.pantopicon.be

DOOR LEEN CREVE – ILLUSTRATIES SARAH VANBELLE

Fout opgemerkt of meer nieuws? Meld het hier

Partner Content